Za nami wykład z cyklu Duchowość dla Warszawy: O kształtowaniu obrazu Boga

„O kształtowaniu obrazu Boga” – tak brzmiał tytuł wykładu z cyklu „Duchowość dla Warszawy”, który odbył się z inicjatywy Akademii Katolickiej 20 marca w auli Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi.

Pomimo licznych prób odkrywania i opisywania Boga, On pozostaje zawsze całkowicie „Inny” – co zawiera się w znaczeniu hebrajskiego terminu „święty”. Prelegent, o. dr Archanioł Borek OFM, na początku zwrócił uwagę, że obraz Boga zawsze w jakimś stopniu nosi znamiona subiektywne, bo uwarunkowane naszą ludzką rzeczywistością. Jednocześnie też słowa ludzkiego języka nie są w stanie oddać tajemnicy Boga. Czy w takim razie, jak wskazuje teologia negatywna, należy zamilknąć? Bóg chce przecież z nami nawiązać kontakt, chce byśmy Go poznawali. Często mówiąc o Bogu używamy negacji, porównując Boga z naszym ziemskim doświadczeniem (np. „Nie-skończony”), lub używamy porównań w stopniu najwyższym (np. „Naj-piękniejszy”).

Antropologa wskazuje, że obraz Boga w człowieku może być kształtowany na trzech polach: (1) procesów ewolucyjnych, (2) przestrzeni społeczno-kulturowej oraz (3) czynników psychologicznych.

1. Odnosząc się do początków ludzkości, możemy zauważyć stopniowy proces odkrywania sfery boskiej, czegoś, co przekraczało świat stworzony i było tajemnicą (por. np. spotkanie Mojżesza z Bogiem w krzewie gorejącym). Człowiek dostrzegał tajemnicze siły natury, którym z czasem nadał cechy boskie, a następnie powiązał z różnymi rytuałami. Do tego można też zaliczyć pojawienie się czci oddawanej zmarłym.
2. Następnie wspólnoty ludzkie przechodziły proces reorganizacji plemiennej, wchodząc na wyższy poziom organizacji państwowej. „Boskość” służyła tu do uprawomocnienia objęcia władzy przez określone jednostki czy grupy. Obraz Boga kształtował się w oparciu o wyobrażenia ziemskiej władzy. W kontekście chrześcijańskim uwidacznia to przedstawianie Chrystusa jako niedostępnego władcy, począwszy od ustanowienia chrześcijaństwa religią państwową. W ten sposób Bóg stawał się elementem scalającym imperium.
3. Według psychologii, na poziomie indywidualnym rodzice kształtują w dziecku obraz Boga. Badania wskazują zarówno na rolę ojca i matki oraz innych osób towarzyszących. Dziecko na różnych etapach swojego rozwoju naśladuje, identyfikuje się, projektuje i generalizuje – co dotyczy również sfery duchowości i obrazu Boga. Zasadniczo więc najbliżsi wprowadzają dziecko w pojęcie Boga i właśnie w rodzinie kształtuje się ten obraz, który z wiekem podlega oczywiście wielu przeobrażeniom. Na obraz Boga, jak wykazały badania, wpływa również kwestia płci, wieku, statusu społecznego, a najbardziej zaburzenia czy traumy doświadczone w dzieciństwie. Ostatecznie to człowiek sam zaczyna kształtować obraz Boga, a ujawniają go relacje, jakie nawiązuje się z innymi. Bez względu na nasze uwarunkowania jesteśmy wciąż zaproszeni, aby ten obraz oczyszczać zbliżając się do prawdziwego Boga, objawionego nam w Jezusie Chrystusie.

Po wykładzie prelegent odpowiadał na pytania słuchaczy. Akademia Katolicka zaprasza na następny wykład z cyklu „Duchowość dla Warszawy”, który odbędzie się w auli Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi 10 kwietnia.

Galeria zdjęć (14 zdjęć)

Fot. Duchowość dla Warszawy