Zakończyła się międzynarodowa konferencja nt. wkładu św. Jana Pawła II w rozwój praw człowieka

Na Uniwersytecie Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie zakończyła się 19 maja dwudniowa konferencja międzynarodowa “Świętego Jana Pawła II dziedzictwo prawa naturalnego i międzynarodowych praw człowieka: ku stuleciu perswazji”. Spotkanie to, zorganizowane z okazji przypadającej 18 bm. 102. rocznicy urodzin papieża-Polaka, zgromadziło kilkadziesiąt osób: prawników, teologów i specjalistów z innych dziedzin – duchownych i świeckich – z Polski i 14 innych krajów Europy i obu Ameryk. Byli wśród nich także dwaj arcybiskupi zagraniczni: kard. Willem Eijk z Holandii i abp Zbigniew Stankiewicz (Zbigņevs Stankevičs) z Łotwy.

Drugi dzień obrad rozpoczął się, podobnie jak pierwszy, Mszą św. oraz modlitwą i krótkim wprowadzeniem, które tym razem poprowadził prymas Holandii, arcybiskup Utrechtu kard. W. Eijk. Następnie wygłoszono – niektóre za pośrednictwem połączeń wideo – 15 referatów, ujętych w bloki tematyczne: współczesne wyzwania dla praw naturalnych, współczesne wyzwania dla prawa naturalnego w międzynarodowych organizacjach praw człowieka i ku stuleciu perswazji.

Rektor Collegium Intermarium – prywatnej uczelni w Warszawie – dr Bartosz Lewandowski podjął temat “Myśli Jana Pawła II a Konstytucja Polski z 1997: krótki komentarz nt. koncepcji godności”. Zwrócił uwagę, że pojęcie to pojawia się dopiero właśnie w tym dokumencie, gdyż wcześniejsze konstytucje naszego kraju i inne podobnej rangi dokumenty nic o tym nie mówią. Są natomiast nawiązania do godności np. w niektórych materiałach różnych instytucji, np. w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego z 2021 o ochronie życia ludzkiego bez względu na stan zdrowia poczętego dziecka. Do wprowadzenia tego pojęcia do obowiązującej obecnie naszej Ustawy Zasadniczej przyczyniło się w dużym stopniu nauczanie Ojca Świętego, podkreślające wartość i świętość życia ludzkiego – zauważył mówca.

W podobnym duchu wypowiedział się prof. Nicolás Lafferriere z Papieskiego Uniwersytetu Katolickiego Argentyny, który mówił o “Naukach Jana Pawła II i paradoksach prawa do życia w międzynarodowym dyskursie nt. praw człowieka”. Wskazał na co najmniej pięć takich paradoksów dotyczących następujących zagadnień: moment, w którym rozpoczyna się prawna ochrona istoty ludzkiej, tendencja do przystosowania początków życia do interesów biotechnologicznych, manipulacje językowe, relatywizacja prawa do życia oraz usprawiedliwianie aborcji i eutanazji jako wymogu prawa do życia.

Tymczasem nauczanie papieża Wojtyły jest pod tym względem jednoznaczne, gdy wskazuje on związek między prawem do życia a prawami człowieka, gdy postrzega to w perspektywie międzynarodowej, tłumaczy, dlaczego należy potępić tzw. dobrowolną aborcję i eutanazję oraz gdy jasno i bez żadnych wątpliwości broni życia od poczęcia do naturalnej śmierci.

Chociaż ogólny obraz tych starań i bieżącej sytuacji, gdy chodzi o skuteczność papieskich zabiegów w tym zakresie zdaje się być mało optymistyczny, to jednak – zdaniem prelegenta – można wskazać na pewne “znaki nadziei i zobowiązania”, np. uznanie praw osób z niepełnosprawnościami jako ograniczenia do działań biotechnologicznych, pilna potrzeba troski o ludzi bezradnych (vulnerable) m.in. przez politykę wspierania macierzyństwa takich osób i opieke paliatywną czy prawne uznanie prawa do klauzuli sumienia (u lekarzy).

Rodaczka i koleżanka mówcy z tej samej uczelni – Ursula Basset zastanawiała się nad takimi stereotypami społecznymi jak nowe formy symbolicznej i strukturalnej przemocy wobec kobiet. Zauważyła, że wobec samego pojęcia takiej przemocy narosło wiele stereotypów i mitów, które mogą prowadzić z jednej strony do strachu, z drugiej do różnych postaw mieszanych, w których krzyżują się zachowania nierzadko przeciwstawne sobie. W tym kontekście wskazała na szczególny wkład Jana Pawła II do podkreślania godności kobiet, np. jego List do nich z 1995, w którym składał hołd “geniuszowi kobiecemu” i uwypuklał rolę niewiast w Kościele i świecie.

O współpracy ekumenicznej na rzecz wartości rodzinnych oraz walki z aborcją, ideologią gender i LGBT i podobnymi zjawiskami na przykładzie Łotwy opowiedział arcybiskup Rygi Zbigniew Stankiewicz. Wspomniał, że gdy w kraju toczyła się dyskusja nt. legalizacji przerywania ciąży, udało mu się stworzyć niewielki ośrodek złożony z obrońców życia, który próbował wpływać na rząd i ustawodawców, aby do tego nie dopuścić. Później wraz ze zwierzchnikami i innymi wysokiej rangi przedstawicielami łącznie 10 wyznań i religii opracowano i podpisano dokument przypominający i podkreślający nienaruszalną wartość życia. Ustawę dopuszczającą aborcję co prawda przegłosowano, ale – jak zaznaczył hierarcha – dzięki ich działaniom spada liczba tych praktyk.

Poza tym współpraca ekumeniczna przyczyniła się do prawnego potwierdzenia i obrony rodziny jako związku mężczyzny i kobiety i niedopuszczenia do uznania za rodzinę związków osób tej samej płci, a także do odrzucenia Konwencji Stambulskiej (nt. przemocy domowej).

Z tych i pozostałych referatów, głosów w dyskusji i innych wypowiedzi wynikało uznanie dla nauczania i zasług św. Jana Pawła II w dziedzinie wspierania i obrony praw człowieka i prawa naturalnego jako podstaw życia społecznego w szerokim tego słowa znaczeniu. Podkreślano m.in., iż mimo upływu lat od jego śmierci nauki te pozostają nadal aktualne i zobowiązujące.

Na zakończenie konferencji przedstawiciele dwóch uczelni, które ją zorganizowały: Szkoły Prawa Ave Maria z Florydy – prof. John Czarnetzky i Uniwersytetu Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie – prof. Michał Gierycz podsumowali to wydarzenie. Podziękowali zarówno jego uczestnikom, jak i wszystkim tym, którzy je przygotowali i przeprowadzili. Dziekan M. Gierycz zapowiedział, że jeśli odpowiednio szybko prelegenci nadeślą teksty swych wystąpień, to jeszcze w tym roku ukażą się one w postaci książki.

Spotkanie zakończyło się odmówieniem po łacinie przez wszystkich obecnych modlitwy Ave Maria i udzieleniem im błogosławieństwa przez abp. Z. Stankiewicza.