Zakończyły się obrady Rady Krajowej Papieskich dzieł Misyjnych

O historii i obecnych wyzwaniach misyjnych Kościoła dyskutowano podczas zakończonego dziś w Centrum Misji Afrykańskich w Borzęcinie Dużym trzydniowego spotkania Rady Krajowej Papieskich Dzieł Misyjnych (PDM). Z okazji przypadającego w tym roku 400-lecia powołania do życia Kongregacji Ewangelizacji Narodów była połączona z Ogólnopolską Konferencją „400 lat Congregatio de Propaganda Fide”.

Papieskie Dzieła Misyjne w 2022 r. świętują liczne jubileusze. Są to: 400-lecie powołania do życia Kongregacji Ewangelizacji Narodów, 200-lecie powstania Dzieła Rozkrzewiania Wiary, 100. rocznica podniesienia Dzieła Rozkrzewiania Wiary, Dzieła św. Piotra Apostoła i Dzieła Misyjnego Dzieci do rangi papieskich oraz 150. rocznica urodzin bł. Pawła Manny, założyciela Papieskiej Unii Misyjnej.

W spotkaniu uczestniczył bp Jan Piotrowski, przewodniczący Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, misjonarze i misjonarki oraz naukowcy specjalizujący się w problematyce ewangelizacji na różnych kontynentach.

Rozpoczynając spotkanie bp Piotrowski, były misjonarz w Republice Konga i w Peru wskazywał, że mimo upływu lat główne zadania Kongregacji – dziś noszącej nazwę Kongregacji Ewangelizacji Narodów – pozostają niezmienne. Są nimi: kierowanie i koordynowanie działalności misyjnej Kościoła na całym świecie i troska o personel misyjny. Zaznaczył, że Kongregacja ta jest bliska Polakom także poprzez fakt, że jej prefektem w latach 1892-1902 był Polak, kard. Mieczysław Ledóchowski.

Kongregacji Ewangelizacji Narodów podlega dziś ok. 1100 jednostek administracji kościelnej na całym świecie – W Afryce, Azji i Ameryce Południowej ale i Północnej – zaznaczył przewodniczący Komisji KEP ds. Misji.

O kontekście religijnym i politycznym powołania w 1622 roku Kongregacji Rozkrzewiania Wiary mówił ks. prof. Wojciech Kluj. Zwrócił uwagę, że Grzegorz XV uważał utworzenie Kongregacji za swoje największe dokonanie. Wśród 13 kardynałów, których powołał w skład tego gremium był kard. Maffeo Barberni, późniejszy papież, który jako Urban VIII był następcą Grzegorza XV.

Członkom nowej Kongregacji bardzo zależało na zapewnieniu finansowania jej działalności w krajach misyjnych. Wśród propozycji było zobligowanie rodzin purpuratów do płacenia podatku z tytułu przejęcia “pierścieni kardynalskich”, w więc dóbr należących do hierarchów, a przejmowanych po ich śmierci przez rodziny. Przeprowadzono też zbiórkę na cele Kongregacji wśród wszystkich biskupów, przekazywano na ten cel różne dobra spadkowe oraz inne fundusze.

Przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Misjologów Katolickich zaznaczył też, że Kongregacja rozesłała informację o papieskiej bulli powołującej nowe gremium do nuncjuszy na całym świecie (trafiła ona także do Polski). Miało to znaczenie wobec krótkiego żywota wcześniejszych kongregacji i komisji, czego przyczynę upatrywano właśnie w braku uroczystego dokumentu papieskiego.

Inicjatywa powołania misyjnej Kongregacji wzbudziła żywe zainteresowanie protestantów. Fakt ten przyjęli oni z szacunkiem, ale też ze zdziwieniem i niepokojem – wskazał ks. prof. Kluj, przypominając, że były to czasy ostrych napięć katolicko-protestanckich. Ewangelicy dziwili się: dlaczego katolicy coś takiego zorganizowali a my nie – mówił misjolog.

Przywołał przy tym słowa niemieckiego barona Justyniana von Weltsa: “My, ewangelicy, powinniśmy być poruszeni, aby szerzyć naszą czystą naukę widząc, że papiści są gotowi z tak wielką gorliwością i zapałem rozpowszechniać swą fałszywa naukę”.

Ks. prof. Jarosław Różański OMI (UKSW) omówił kwestię powierzania terenów do ewangelizacji w Afryce wyjaśniając zasady organizacji kościelnej na terytoriach misyjnych.

Natomiast ks. prof. dr hab. Jan Górski, konsultor Kongregacji Ewangelizacji Narodów i Rozkrzewiania Wiary omówił temat „Między przeszłością a przyszłością Kongregacji Ewangelizacji Narodów i Krzewienia Wiary”.

Prelegent zauważył, że ożywiona w przededniu i tuż po upadku świata kolonialnego dyskusja na temat celu i znaczenia misji miała miejsce w różnych ośrodkach akademickich następowała od początku XX wieku. Kluczowe okazały się jednak dokonania Soboru Watykańskiego II, w ramach którego jednym z głównych tematów znalazła się kwestia misji. Wyrażone to zostało w ogłoszeniu dekretu o działalności misyjnej Kościoła „Ad gentes divinitus” (1965).

Mówiąc o przeszłości i przyszłości Kongregacji prelegent zaznaczył, że za pontyfikatu papieża Franciszka pojawiła się nowa kategoria terenu misyjnego –„peryferie”, która wymaga nowych metod współpracy misyjnej. Nowe znaki czasu, postępująca migracja i potrzeba dialogu z wyznawcami islamu wymaga nowego zdefiniowania misji. „Dzisiaj rolą Kongregacji Ewangelizacji Narodów i Rozkrzewiania Wiary jest nowe ujęcie problemu misji i nowa forma współpracy. Nie zamykajmy Kongregacji w dotychczasowych modelach i schematach. Trzeba poszukiwać dla niej nowego działania” – podsumował prelegent.

W drugiej części omówiono oddziaływanie Kongregacji Ewangelizacji Narodów i Krzewienia Wiary. O. prof. Kazimierz Lubowicki OMI przedstawił postać św. Eugeniusza de Mazenoda, założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, w kontekście jego relacji z omawianą Kongregacją. „Misjonarze oblaci za jego życia dotarli na wszystkie kontynenty. Jego listy z różnych placówek misyjnych do Kongregacji, zebrane w 12 tomach, są świadectwem jego gorliwości misyjnej i miłości do Kościoła” – powiedział prelegent.

Ks. dr Marek Rostkowski OMI omówił temat „Kongregacja Rozkrzewiania Wiary a formacja misyjna”, wskazując na bardzo ważną rolę, jaką odgrywa dla formacji misyjnej założone w 1627 r. przez papieża Urbana Collegium Urbanum VIII i powołane do kształcenia duchowieństwa diecezjalnego na potrzeby misji, mające prawo nadawania tytułów doktorskich. Obecnie kształci ono 1500 misjonarzy i kapłanów krajów misyjnych.

Prelegent przypomniał, że Kongregacja ufundowała na początku swojej działalności wydawnictwo połączone z drukarnią do wydawania dokumentów i tekstów w językach krajów misyjnych. “Kamieniem milowym, jeśli chodzi o inkulturację, było wydanie w trzech tomach Biblii w języku arabskim dla chrześcijan w krajach posługujących się tym językiem.

Także zorganizowane przez Kongregację Muzeum Misyjne i Etnograficzne w Rzymie oraz Papieska Biblioteka Misyjna przyczyniają się do rozwoju formacji misyjnej. Obecnie w krajach misyjnych ewangelizuje ponad 4 tys. katechistów wykształconych w 100 instytutach afiliowanych do Papieskiego Uniwersytetu Urbaniana” – poinformował ks. Rostkowski.

Udział Polaków w strukturach Congregatio de Propaganda Fide omówił dyrektor krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych ks. dr Maciej Będziński. Począwszy od kard. Mieczysława Ledóchowskiego, w Kongregacji Ewangelizacji Narodów pracowało 11 Polaków i obecnie działają w jej strukturach 4 osoby narodowości polskiej.

Konferencja została zakończona Mszą Świętą pod przewodnictwem bp. Jana Piotrowskiego, który powiedział, że misje i Kościół potrzebują refleksji naukowej i pastoralnej, aby głoszenie przesłania Jezusa o zbawczej miłości Boga do każdego człowieka dotarło aż po krańce świata.

Organizatorami konferencji byli: Stowarzyszenie Misjologów Polskich, International Association of Catholic Missiologists-Europe, Papieskie Dzieła Misyjne oraz Katedra Misjologii UKSW we współpracy z portalem Misyjne.pl.
Drugiego dnia zebrania odbyła się Rada Krajowa PDM. Porannej Mszy św. przewodniczył bp Romuald Kamiński.

Ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej, który podkreślił podczas homilii, że brak powołań do stanu duchownego nie powinno być przeszkodą w posyłaniu na misje tych, którzy odkrywają powołanie do głoszenia Ewangelii ludziom jeszcze jej nie znających. Zachęcił też przedstawicieli PDM w diecezjach do jeszcze bardziej gorliwej animacji misyjnej.

„Razem możemy więcej na rzecz misji” – tymi słowami otworzył zebranie Rady Krajowej PDM ks. Maciej Będziński, witając przybyłych z różnych diecezji przedstawicieli PDM. Słowo wstępne wygłosił bp Jan Piotrowski, przewodniczący KEP ds. Misji, dyrektor krajowy PDM w latach 2000–2010.

Obrady Rady Krajowej PDM dotyczyły podsumowania ubiegłorocznej działalności poszczególnych Papieskich Dzieł Misyjnych oraz realizacji zaplanowanych na ten rok przedsięwzięć. Dyrektor krajowy PDM przedstawił raport finansowy obrazujący wpływy ofiar z Niedzieli Misyjnej z poszczególnych diecezji, które zgodnie ze Statutem PDM przekazywane są do Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Następnie sekretarze krajowi poszczególnych czterech Dzieł zaprezentowali komunikaty.

Omówiono także przygotowania do majowej beatyfikacji Pauliny Jaricot, założycielki Dzieła Rozkrzewiania Wiary i Żywego Różańca. Program czerwcowej Ogólnopolskiej Pielgrzymki Żywego Różańca na Jasnej Górze przedstawił ks. Jacek Gancarek, moderator krajowy Stowarzyszenia Żywy Różaniec oraz dyrektor PDM archidiecezji częstochowskiej. Pochylono się również nad tematem dotyczącym Misyjnego Synodu Dzieci organizowanego przez Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci, który ma się odbyć 17 września br., oraz listopadowym spotkaniem Papieskiej Unii Misyjnej na Jasnej Górze.

***

Papieskie Dzieła Misyjne są narzędziem ewangelizacji pozostającym do dyspozycji papieża. Podlegają Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Jej prefektem jest obecnie kard. Luis Antonio Tagle.

Celem Papieskich Dzieł Misyjnych jest kształtowanie współodpowiedzialności za wspólnotę Kościoła i zachęcanie wszystkich wierzących w Chrystusa do zaangażowania w ewangelizację świata. Jednym z zadań jest wspieranie formacji lokalnego duchowieństwa w krajach misyjnych.

Do Rady Wyższej PDM należą sekretarze generalni Dzieł, prowadzący sekretariaty generalne w Rzymie. W poszczególnych krajach istnieją struktury krajowe Dzieł. W Polsce jest to Dyrekcja Krajowa PDM, Sekretariaty Krajowe Dzieł i dyrektorzy diecezjalni PDM.