Zakonnicy troszczą się o życie – Dzień Życia Konsekrowanego

„Otoczmy troską życie” – to hasło tegorocznych obchodów Dnia Życia Konsekrowanego, który przypada 2 lutego. Zakonnicy i zakonnice wykonują ogromną pracę w setkach placówek w całej Polsce – Domach Samotnej Matki, Domach Małego Dziecka, organizując „okna życia”. Pracują też w szpitalach, Domach Spokojnej Starości, opiekują się niepełnosprawnymi.

2 lutego organizowana jest też zbiórka na klasztory kontemplacyjne, które mimo wytężonych starań mają problemy z utrzymaniem.
Męskie instytuty życia konsekrowanego

W Polsce jest 61 męskich instytutów życia konsekrowanego pracujących na terenie całego kraju. 57 z nich należy do Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich. Łącznie instytuty męskie w naszym kraju skupiają 12852 osoby. W liczbie tej jest 8129 mężczyzn ze święceniami kapłańskimi, 1464 braci, 327 nowicjuszy, a do kapłaństwa przygotowuje się 1494 alumnów. Za granicą i na misjach posługuje 3603 zakonników.

Wspólnoty te prowadzą na terenie Polski 141 sanktuariów i 156 domów rekolekcyjnych, formacyjnych, powołaniowych, domów pielgrzyma itp. Z ich inspiracji i pod ich opieką działa 95 różnego rodzaju ruchów, organizacji, stowarzyszeń, fundacji i innych instytucji skupiających świeckich. Ponadto prowadzą m.in. 63 świetlice, oratoria i ośrodk1 wychowawcze, 17 szkół podstawowych, 37 gimnazjów, 53 średnich i pomaturalnych, 14 wyższych uczelni, 24 bursy, 3 domy samotnej matki i dziecka, 10 domów dziecka, wychowawczych i opieki, 7 aptek, 17 placówek dla dorosłych upośledzonych umysłowo i ze schorzeniami układu nerwowego i 9 analogicznych dla dzieci, 9 placówek dla osób w podeszłym wieku i chronicznie chorych, 17 placówek dla osób uzależnionych, narkomanów, chorych na AIDS lub alkoholików.

Po ich opieką pozostaje także 7 hospicjów, 11 przychodni i 4 szpitale. W ramach działalności charytatywnej zakonnicy pomagają ubogim w 10 schroniskach i przytuliskach oraz wydają posiłki w 11 kuchniach dla ubogich. Mają również 36 wydawnictw książkowych, a liczba wydawanych przez męskie zgromadzenia różnego typu czasopism wynosi 73. Zakonnicy prowadzą ponadto 25 księgarni i hurtowni, 5 rozgłośni radiowych, w tym 1 ogólnopolską, oraz 1 stację telewizyjną i studio nagrań, a także 15 bibliotek i 22 muzea.

Żeńskie instytuty życia konsekrowanego

W kraju działa 151 żeńskich instytutów życia konsekrowanego. Do Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych należy 100 instytutów czynnych, w tym 14 bezhabitowych. Z kolei Konferencja Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce skupia 14 zakonów klauzurowych, mających 79 klasztorów. Łączna liczba polskich sióstr zakonnych wynosi 25137, z tego w nowicjacie jest 613, a na misjach i za granicą pracuje 2591.

Żeńskie instytuty życia konsekrowanego prowadzą na terenie Polski 19 sanktuariów, 80 domów rekolekcyjnych, formacyjnych, powołaniowych, domów pielgrzyma, a także 371 przedszkoli i ochronek oraz 1 żłobek. Pod ich opieką jest także 80 świetlic i oratoriów, 21 szkół podstawowych, 60 gimnazjów, 28 szkół średnich i policealnych, dwie wyższe uczelnie i ośrodki naukowe, 38 burs i internatów, a ponadto 30 domów samotnej matki, 52 domy dziecka, domy wychowawcze i domy opieki, 19 placówek dla dorosłych upośledzonych umysłowo i ze schorzeniami układu nerwowego i 96 analogicznych dla dzieci. Siostry prowadzą także 106 placówek dla osób starszych i chronicznie chorych, 11 ośrodków różnych specjalności oraz 1 hospicjum i 6 przychodni oraz 2 szpitale. Ponadto pomagają ubogim w 10 schroniskach i przytuliskach oraz wydają posiłki w 25 kuchniach dla ubogich.

Świeckie instytuty życia konsekrowanego

Instytuty żeńskie prowadzą również 3 biblioteki, 5 muzeów, 5 wydawnictw, 3 księgarnie i wydają 8 periodyki. Z ich inspiracji i pod ich opieką działają 53 różnego rodzaju ruchy, organizacje, stowarzyszenia, fundacje i inne podmioty skupiające świeckich. 32 instytuty życia konsekrowanego należą do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich, która skupia 33 tego typu wspólnoty. Ponadto do tej formy życia konsekrowanego należą: Szensztacki Instytut Sióstr Maryi, świecka gałąź Instytutu Oblatek Sec Jezusa, a także Instytut Ojców Szensztackich. Liczbę świeckich konsekrowanych w Polsce szacuje się ją na ok. 1000 osób. (Dane z 31 października 2008 r. z III wyd. „Leksykonu Zakonów w Polsce” Bogumiła Łozińskiego, który ukaże się za kilka miesięcy).

Powołania

W 2008 r. w seminariach zakonnych kształci się 1554 alumnów, rok wcześniej było ich 1768. Studia na pierwszym roku rozpoczęło 258 młodych zakonników (a rok wcześniej 292). Do zakonnych postulatów i nowicjatów, gdzie kandydaci zdobywają pierwszą formację zakonną jeszcze przed studiami filozoficzno-teologicznymi, zgłosiło się 653 postulantów i nowicjuszy. Rok wcześniej było ich 708, a przed dwoma laty 797.

Najwięcej kleryków mają salezjanie (132 – w czterech polskich prowincjach), pallotyni (106 – w dwóch polskich prowincjach), franciszkanie konwentualni (105 – w trzech polskich prowincjach zakonu), kapucyni (92 – w dwóch prowincjach) i jezuici (83 – w dwóch polskich prowincjach). Choć są to jedne z najliczniejszych zakonów i zgromadzeń męskich w Polsce, także u nich widać spadek liczby seminarzystów. Jedynie u pallotynów dynamika spadku okazała się najmniejsza i pod względem liczby kleryków wysunęli się oni na drugie miejsce, z czwartego w roku 2007. Żadnych kleryków nie mają obecnie bonifratrzy, słynący m.in. z opieki nad chorymi i ziołolecznictwa. W seminariach zakonnych kształci się ponadto 197 zakonników-obcokrajowców.

Natomiast do postulatów męskich zakonów najwięcej nowych kandydatów zgłosiło się do franciszkanów konwentualnych – 31, kapucynów – 29, dominikanów – 25, franciszkanów – 20, pallotynów – 18. Salezjanie, którzy nie prowadzą postulatu, przyjęli do nowicjatu 28 nowych kandydatów.

W ubiegłym roku do klasztorów zgłosiły się 362 kandydatki i postulantki, podczas gdy rok wcześniej było ich 424, a przed 10 laty – 728. Obecnie w Polsce jest 21739 zakonnic, ale spadek liczby powołań sięga 15 procent. Od 2000 r. liczba zakonnic w tzw. zgromadzeniach czynnych, podejmujących różne dzieła apostolskie spadła o 1,5 tys. Mniej jest także należących do nich domów zakonnych – 2450 (przed rokiem było 2476). Na stałym poziomie utrzymuje się liczba sióstr klauzurowych, których jest obecnie 1376, ale widoczny jest spadek liczby kandydatek. O ile przed 10 laty życie za klauzurą rozpoczęło 110 postulantek, to w roku 2008 – 44. Na stałym poziomie utrzymuje się liczba polskich zakonnic pracujących poza granicami Polski. W sumie jest ich 2327, z tego 539 na misjach, 454 ewangelizuje na Wschodzie, natomiast 1334 pracują w innych krajach. O ile, w stosunku do roku 2007, nieznacznie zmniejszyła się liczba sióstr pracujących w duszpasterstwie w krajach Europy Wschodniej, to nieco więcej pracuje na misjach i w innych krajach Europy.

Od niedawna istnieje strona internetowa poświęcona zgromadzeniom i instytutom świeckim. Pod adresem www.zyciezakonne.pl można uzyskać informacje nie tylko o rodzinach zakonnych, ale także o ich dziełach, inicjatywach i datach ważnych wydarzeń.