Założyciel Pomocy Kościołowi w Potrzebie oskarżony o molestowanie

Niemieckie media ujawniły zarzuty wobec o. Werenfrieda van Straatena (1913-2003), holenderskiego norbertanina, założyciela Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie (niem. Kirche in Not), które działa również w Polsce. Znany w okresie powojennym jako „Ojciec Słonina” van Straaten zasłynął jako człowiek, który niezwykle skutecznie potrafił organizować zbiórki pieniędzy dla Kościołów prześladowanych w krajach komunistycznych. Obecnie „Christ & Welt” – dodatek do tygodnika „Die Zeit” – oznajmił 10 lutego, że w 1973 zakonnik molestował seksualnie 20-letnią wówczas kobietę, za co po latach zapłacono jej odszkodowanie w wysokości 18 000 euro.

Według pisma zarzuty wobec zakonnika znane były już od ponad 10 lat zarówno w Watykanie, jak i w kierownictwie organizacji. W latach 2009-11, na polecenie Benedykta XVI, dzieło kontrolował biskup pomocniczy z Paderbornu Manfred Grothe. O wynikach swego dochodzenia poinformował on w 2010 ówczesnego prefekta Kongregacji ds. Duchowieństwa kard. Mauro Piacenzę. Zarzuty dotyczyły próby napaści na tle seksualnym, „nieumiarkowanego stylu życia, znaczących braków w zarządzaniu personelem oraz podatności na idee faszyzujące”. Podczas gdy ten ostatni zarzut nie mógł zostać potwierdzony, pozostałe zostały najwyraźniej zweryfikowane.

W rezultacie nie otwarto planowanego wcześniej procesu beatyfikacyjnego zakoonnika, a kard. Piacenza w wewnętrznym piśmie radził zachować tajemnicę.

Na swojej stronie internetowej PKwP wyraziła „głębokie ubolewanie” z powodu zarzutów stawianych założycielowi i „zobowiązała się do pełnego ich wyjaśnienia”. „Organizacja odcina się całkowicie od form postępowania, jakie zarzucono o. van Straatenowi w opublikowanym artykule” – oświadczył dyrektor wykonawczy PKwP Thomas Heine-Geldern. W swoim stanowisku odniósł się do jednego przypadku molestowania seksualnego, tłumacząc, że „o innych oskarżeniach o. van Straatena o przemoc seksualną dotychczas nie wiadomo”.

Philipp van Straaten urodził się 17 stycznia 1913 r. w Mijdrecht w Holandii. W 1934 r. wstąpił do zgromadzenia norbertanów w Tongerlo w Belgii. Święcenia kapłańskie przyjął w 1940 r. W 1947 r. na łamach czasopisma wydawanego przez opactwo w Tongerlo napisał o losie 14 milionów niemieckich przesiedleńców ze Wschodu. W Belgii i Holandii zaczął zbierać dla nich odzież, żywność i słoninę. Dzięki swym akcjom pomocy nie tylko zwalczał głód wielu uchodźców i przesiedlonych, lecz także sprzyjał pojednaniu po okrutnych doświadczeniach wojny. W 1952 założył „Kirche in Not” – Pomoc Kościołowi w Potrzebie (PKWP).

W 1953 rozpoczął akcję pomocy przesiedleńcom niemieckim w budowie ich własnych domów. Po powstaniu ludowym na Węgrzech jesienią 1956 utworzył “Ostpriesterhilfe” – akcję pomocy prześladowanym księżom, zakonnikom i świeckim w Europie Wschodniej i Związku Radzieckim.

„Ojciec Słonina” słynął z niekonwencjonalnych akcji, jak „kaplice w samochodach”, które w powojennych Niemczech służyły księżom jako „ruchome kościoły”. W późniejszym czasie uruchomił „pływające kościoły” w brazylijskim regionie Amazonki oraz na Wołdze i Donie. Po pierwszym spotkaniu z kard. Stefanem Wyszyńskim w Rzymie w 1957 zaczął pomagać w funkcjonowaniu każdej diecezji w Polsce, a w czasie stanu wojennego z pomocą socjalną Kościołowi w naszym kraju pospieszyła specjalna akcja pod hasłem „Schiff für Polen”.

Od 1981 o. Werenfried nie kierował już pracami PKwP, jednak aż do śmierci pozostawał ojcem duchownym założonego przez siebie dzieła. Jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych na prośbę Jana Pawła II pojechał do Rosji, aby nawiązać kontakty z Kościołem prawosławnym. Zmarł 31 stycznia 2003 r. Pochowano go na cmentarzu w Königstein k. Frankfurtu, gdzie mieści się główna siedziba założonego przez niego dzieła.

W 2019 PKWP przeznaczyła ponad 111 milionów euro z zebranych ofiar na wsparcie projektów pomocy w ponad 140 krajach. Dzieło pomaga w kształceniu księży, budowie kościołów oraz placówek oświatowych i wychowawczych, w wydawaniu Biblii, literatury religijnej i w nadawaniu religijnych programów radiowych. Od 2011 roku Dzieło jest fundacją na prawie papieskim. Jest też obecne w Polsce, mając swe oddziały w Warszawie, Poznaniu i Krakowie.