Zapłonie „Płomień Pamięci” o ofiarach Holokaustu

W odpowiedzi na prośbę, jaką skierowali przedstawiciele Fundacji Shalom, metropolita częstochowski abp Wacław Depo zachęca wiernych archidiecezji częstochowskiej, by 27 stycznia, w Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, o godz. 18.00 zapalili świece w oknach swoich domów. „Niech jej płomień symbolizuje pamięć o wszystkich ofiarach Zagłady” – podkreśla komunikat Kurii Metropolitalnej w Częstochowie.

„Akcja „Płomień Pamięci” ma na celu uświadomienie zagrożeń związanych z nietolerancją religijną i etniczną. Jest ona adresowana do całego społeczeństwa polskiego, do wszystkich tych, którym bliskie są podstawowe prawa człowieka – prawo do życia i wolności, bez względu na różnice rasowe i wyznaniowe” – czytamy w komunikacie Kurii Metropolitalnej w Częstochowie.

Komunikat Kurii Metropolitalnej zachęca również księży proboszczów, aby „Płomień Pamięci” zapłonął w oknach budynków parafialnych.

Początki osadnictwa ludności żydowskiej w Częstochowie sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Okupacja niemiecka podczas II Wojny Światowej przyniosła zagładę społeczności żydowskiej w Częstochowie.

W 1939 r. mieszkało w Częstochowie prawie 30 tys. osób wyznania żydowskiego, przy ogólnej liczbie ponad 130 tys. mieszkańców. Do utworzonego w 1941 r. częstochowskiego getta trafiali Żydzi z okolicznych miejscowości, a także z Płocka i Łodzi. Tzw. duże getto zlikwidowano we wrześniu 1942 r., a małe getto – w lipcu 1943 r.

20 lipca 1943 r. na cmentarzu żydowskim hitlerowcy dokonali masowej egzekucji ok. 400 Żydów – wybranych spośród osób osadzonych w wyniku akcji likwidacyjnej w obozach utworzonych przy fabrykach koncernu „Hasag”.

Częstochowa była jedynym miastem na polskich terenach, gdzie po wszystkich deportacjach Niemcy utworzyli cztery obozy pracy przymusowej dla Żydów, w których znajdowało się blisko 11 tys. więźniów, w tym prawie 3,5 tys. z tego miasta.

W czasie II wojny światowej wielu duchownych częstochowskich niosło pomoc Żydom. Wśród nich byli m.in. ks. Bolesław Wróblewski, ks. Teodor Popczyk, ks. Antoni Marchewka – redaktor naczelny „Niedzieli” w latach 1945-1953, a także bp Teodor Kubina – pierwszy biskup częstochowski, z którego inspiracji parafie i zakony w Częstochowie pomagały ukrywać i ratować Żydów.

W okresie II wojny światowej w Częstochowie udało się uratować 5194 Żydów, w tym 2578 pochodzących z Częstochowy.

Również w Radomsku w październiku 1942 r. Niemcy zlikwidowali getto. Wszystkich mieszkańców getta hitlerowcy spędzili na byłe boisko sportowe przy ul. Mickiewicza, gdzie wyznaczono plac apelowy. Wybrano 320 osób do tzw. „sprzątania” a 5 tys. skierowano na rampę towarową dworca kolejowego (obok wieży ciśnień). Dołączyła do nich pędzona pieszo grupa 3,5 tys. przedborskich Żydów. Następnie 8,5 tys. Żydów wywieziono do obozu w Treblince.

20 października 2009 r. w Częstochowie odsłonięto pomnik pamięci 40 tys. pomordowanych przez hitlerowców Żydów – częstochowian. Monument stanął na terenie dawnego Umschlagplatzu przy ul. Strażackiej, w miejscu, gdzie znajdował się przystanek kolejowy Warta. Waśnie stamtąd między 22 września a 7 października 1942 r. hitlerowcy wysłali w transportach kolejowych z getta częstochowskiego do obozu w Treblince ok. 40 tys. Żydów.

Natomiast w grudniu 2012 r. ukazał się pierwszy przewodnik biograficzny cmentarza żydowskiego pt. „Cmentarz żydowski w Częstochowie”. Autorem pierwszego w historii Częstochowy przewodnika biograficznego częstochowskiego kirkutu jest Wiesław Paszkowski – historyk, badacz dziejów społeczności żydowskiej.