Zaprezentowano V tom „Biblii Aramejskiej”

Nakładem Wydawnictwa „Gaudium” z Lublina ukazał się V tom „Biblii Aramejskiej” – „Targum Neofiti I: Księga Powtórzonego Prawa”. Jego prezentacja odbyła się w budynku dawnej żydowskiej uczelni Jeszywas Chachmej Lublin. W spotkaniu wziął udział metropolita lubelski abp Stanisław Budzik oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

Jak zauważył abp Stanisław Budzik, targumy pełniły w tradycji żydowskiej nie tylko funkcje translacji świętych tekstów z hebrajskiego na aramejski, ale miały też ważne zadanie dydaktyczne. – Nie są to zwykłe tłumaczenia, ale takie wyjaśniające i interpretujące Słowo Boże w kontekście liturgicznym. Powstanie targumów było spowodowane potrzebą rozszerzenia treści zawartych w Torze, w Piśmie Świętym Starego Testamentu i udostępnienia tego pisma dla wszystkich ludzi. Polskie wydania targumów mają ogromne znaczenie dla lepszego zrozumienia chrześcijaństwa, dla lepszego zrozumienia naszej zależności od naszych starszych braci w wierze – wyjaśniał metropolita lubelski.

Naczelny rabin Polski Michael Schudrich mówił o znaczeniu Biblii Aramejskiej w życiu Żydów z okresu świątynnego i rabinistycznego. – Już dwa tysiące lat temu w synagogach istniał zwyczaj czytania Tory najpierw po hebrajsku, potem po aramejsku z targumu. Każde tłumaczenie jest też komentarzem, a targumy są bardzo starym komentarzem, midraszem. Sięgając po nie dzisiaj, możemy odkryć, poczuć i zrozumieć jak ówcześni Żydzi rozumieli, co zostało zapisane w Torze – stwierdził rabin.

Z kolei ks. prof. Mirosław Wróbel zauważył, że na myśli zawarte w targumie wpływ miały tradycje z epoki przedchrześcijańskiej i przedrabinicznej. – Biblia aramejska jawi się jako taki pomost między Torą a Ewangelią. To właśnie w Księdze Powtórzonego Prawa znajduje się wyzwanie wiary „Szema Izrael – Słuchaj Izraelu”. Do tego wyznania nawiązuje mistrz z Nazaretu Jezus Chrystus, który zapytany przez jednego z uczonych w Piśmie, jakie jest największe przykazanie odpowiada właśnie tymi słowami. W Biblii Aramejskiej znajdujemy wskazówkę, że ta modlitwa odnosi się do czasów patriarchów – tłumaczył biblista.

Dyrektor wydawnictwa Gaudium, ks. dr Marek Szymański zaznaczył, że lubelska oficyna, jako pierwsza w Polsce opublikowała serie żydowskich targumów. – Targumy to bezcenne źródło dla rozumienia judaizmu i chrześcijaństwa, źródło dla badaczy różnych dyscyplin współczesnego naukowego świata. Biblia staje jako źródło nauki. Mamy do czynienia z tekstem, który jest krytycznie wydany, opracowany na gruncie języka polskiego. Wpisuje się on także w nurt nauczania Kościoła katolickiego i jego papieży, którzy nieustannie wskazują na judaizm, jako na środowisko, społeczność, korzenie, z których wyrosło chrześcijaństwo. W targumach znajdujemy to, co jest doświadczeniem żywej wiary w Boga na gruncie judaizmu i chrześcijaństwa – wyjaśniał dyrektor Gaudium.

Seria „Biblia Aramejska”, zainicjowana przez ks. prof. Mirosława S. Wróbla z Instytutu Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego jako innowacyjne w skali całego świata przedsięwzięcie wydawnicze, jest cennym uzupełnieniem księgozbiorów gromadzonych przez biblistów, profesorów i miłośników pogłębiania wiedzy o Słowie Bożym.

Biblia Aramejska jest tłumaczeniem Starego Testamentu z języka hebrajskiego na język aramejski, który był potocznie używany w Palestynie w czasach Chrystusa. Teksty te noszą nazwę targumów. Literatura targumiczna zawiera w sobie tłumaczenia tekstów ksiąg Starego Testamentu ubogacone o liczne informacje dotyczące środowiska, w którym powstawały. Dlatego też jest to bezcenny komentarz do oryginału. Rzuca ona wyjątkowe światło na szersze rozumienie znaczenia tekstu biblijnego z jego praktycznym odniesieniem do konkretnej sytuacji życiowej słuchacza.

Opublikowany przez lubelskie Wydawnictwo „Gaudium” tom V „Targum Neofiti I: Księga Powtórzonego Prawa” profesjonalnie przetłumaczył i opracował krytycznie ks. prof. Marek Parchem z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Pierwszy w Polsce przekład tekstów targumicznych na język polski, zaopatrzony w aparat krytyczny i komentarz, stanowi istotne źródło dla badań biblijnych, językoznawczych, paleograficznych, socjologicznych i teologicznych. Do tych źródeł mogą sięgać zarówno profesjonalni badacze, jak i miłośnicy Pisma Świętego, którzy chcą się zapoznać z najstarszym przekładem i komentarzem tekstów świętych judaizmu i chrześcijaństwa.

Księga Powtórzonego Prawa przekazuje wiele głębokich idei teologicznych, które stoją u podstaw zbawczej relacji pomiędzy Bogiem i Jego ludem. Podkreślona jest w niej rola Mojżesza, który jako pośrednik pomiędzy Bogiem i ludem Izraela zostaje nazwany Prorokiem. W tekście znajdujemy informacje o roli Proroka oraz zapowiedź Nowego Proroka, który objawi oblicze Boga. Tekst ten odnoszony jest w Nowym Testamencie do osoby Jezusa Chrystusa – Nowego Mojżesza.