Zasada pomocniczości państwa jest przekraczana

Zaniepokojenie przekraczaniem przez państwo konstytucyjnej zasady pomocniczości wobec samorządów oraz rodziny w sferze edukacji i wychowania, wyrazili uczestnicy konferencji „Samorząd a wychowanie”, która odbyła się w Zespole Szkół Muzycznych w Radomiu.

Stanowisko zostanie przekazane prezydentowi RP Bronisławowi Komorowskiemu, premierowi Donaldowi Tuskowi oraz minister edukacji narodowej Krystynie Szumilas. Mottem przyjętego dokumentu są słowa Leszka Kołakowskiego, że „wychowanie, całkowicie wyzwolone z autorytetu, tradycji i dogmatu, kończy się nihilizmem”.

Sygnatariusze stanowiska, czyli samorządowcy, nauczyciele, rodzice oraz przedstawiciele fundacji zajmujących się tematyką wychowania zwrócili uwagę na występujące w sferze edukacji i wychowania niepokojące zjawiska i dlatego też skierowali swoje postulaty na ręce Bronisława Komorowskiego, Donalda Tuska oraz Krystyny Szumilas.

Zaniepokojenie uczestników konferencji wzbudziło m.in. przekraczanie przez państwo konstytucyjnej zasady pomocniczości wobec samorządów oraz rodziny w sferze edukacji i wychowania. Zasada ta zakłada uzupełniającą pomoc państwa, w tym co przekracza kompetencje wspólnot bardziej podstawowych. Tymczasem państwo – jak czytamy w stanowisku – w kwestii należącej absolutnie do podstawowych kompetencji rodziców, jaką jest wychowanie dzieci oparte na określonym światopoglądzie, często staje się jedynym decydentem, nawet nie pytającym rodziców o zdanie.

– Widać to wyraźnie choćby w odniesieniu do niektórych programów edukacji seksualnej, które wzbudzają stanowczy sprzeciw rodziców, a mimo to są forsowane. Odrzucenie przez Sejm obywatelskiego wniosku o referendum w sprawach związanych z systemem edukacji oraz ignorowanie głosu rodziców w tak delikatnej i ważnej kwestii jak wychowanie do życia w rodzinie uderza w podstawowe uprawnienia rodziny i społeczeństwa obywatelskiego – czytamy w piśmie. Kolejna kwestia to marginalizacja samorządów lokalnych w kreowaniu polityki oświatowej państwa. Rola samorządów – według uczestników konferencji – zdaje się być coraz wyraźniej redukowana do funkcji pracodawcy i płatnika, a nie zarządcy i współgospodarza szkół, współodpowiedzialnego za kształt wychowania i edukacji w tych szkołach.

Wychodząc z niepodważalnego założenia, że dzieci i młodzież mają prawo do uzyskania dobrego wykształcenia oraz wsparcia w procesie dorastania, a przyszłość polskiego społeczeństwa w bardzo dużym stopniu zależy od sposobu funkcjonowania polskiej szkoły, uczestnicy konferencji postulują przede wszystkim zwiększenie roli rodziny oraz samorządu w kształtowaniu edukacji i wychowania szkolnego. Przekonują, że to przede wszystkim rodzina przekazuje dziecku wartości, normy, wzory zachowań i obyczaje kulturowe, których szkoła nie może (w świetle prawa) negować. Podkreślają też, że realizacją uprawnień rodziców w tym względzie, gwarantowanych przez Konstytucję RP byłyby np. przeprowadzone przez samorządy konsultacje na temat wprowadzanego w szkołach programu wychowania do życia w rodzinie, których wynik byłby obligatoryjny. – Jesteśmy przekonani, że głos rodziców, nauczycieli i podmiotów współpracujących ze szkołami musi być uwzględniany w procesie wychowawczym i poprzedzać akt stanowienia prawa w znacznie większym stopniu, niż ma to miejsce obecnie – czytamy w stanowisku.

Dalej czytamy, że w celu stworzenia optymalnych warunków do wszechstronnego rozwoju konieczna jest twórcza troska samorządu lokalnego o wychowawczy wymiar szkoły. Szczególny nacisk powinien być położony na wspomaganie rozwoju wartościowych cech osobowości i postaw. Kształtowanie odpowiedzialności, pracowitości i obowiązkowości jest wyzwaniem stojącym przed szkołą; w niej jest też miejsce na troskę o kulturę języka i kształtowanie odpowiedzialności za słowo w zbrutalizowanym i zwulgaryzowanym świecie. Należy promować zdrowy tryb życia, tworzyć kulturę spędzania wolnego czasu i życia we wspólnocie.

– Jesteśmy przekonani, że wspólna troska zaowocuje pokoleniem wykształconym, szanującym polską tradycję, mądrym i dobrze wychowanym w duchu chrześcijańskich wartości, na których opiera się cywilizacja europejska. Pamiętajmy słowa Leszka Kołakowskiego: „Wychowanie, całkowicie wyzwolone z autorytetu, tradycji i dogmatu, kończy się nihilizmem”, czyli brakiem celu, sensu i wartości życia – napisali uczestnicy konferencji. Pod dokumentem podpisał się przewodniczący spotkania „Samorząd a wychowanie” Ryszard Fałek, wiceprezydent Radomia, odpowiedzialny za oświatę w mieście.