Przyjęcie tekstu wspólnej Deklaracji Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i na Ukrainie oraz Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego ws. 70. rocznicy zbrodni wołyńskiej, zaniepokojenie kształtem edukacji seksualnej w szkole, dyskusja nad aneksami do „Wytycznych” KEP ws. oskarżeń duchownych o pedofilię oraz plany związane z 1050. rocznicą Chrztu Polski – to główne tematy, jakie podjęli biskupi 21 i 22 czerwca na 362. zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Wieliczce.

Deklaracja polsko-ukraińska przyjęta jednomyślnie

Biskupi przyjęli jednomyślnie tekst wspólnej Deklaracji Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i na Ukrainie oraz Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, związanej z 70. rocznicą zbrodni wołyńskiej.

Wspólna Deklaracja – ogłaszana w przededniu rocznicy zbrodni wołyńskiej – zawiera jednoznaczne potępienie „czystek etnicznych” dokonanych na Polakach w 1943 r. Padają w niej także słowa przeprosin ze strony zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. Deklaracja ta stanowi kolejny etap procesu pojednania polsko-ukraińskiego zainicjowanego 25 lat temu przez Kościół katolicki w Polsce i Ukraiński Kościół Greckokatolicki. Jego ostatnim etapem był wspólny list obu Kościołów z 2005 r., w którym przytoczone została słynna formuła: „Przepraszamy i prosimy o przebaczenie”.

Podpis pod dokumentem złożą 28 czerwca w Warszawie abp Światosław Szewczuk, metropolita kijowsko-halicki i zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, abp Józef Michalik, metropolita przemyski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski oraz abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita lwowski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy.

Podpisanie wspólnej Deklaracji poprzedzi panichida (modlitwa za zmarłych), która z udziałem Prezydenta RP odbędzie się 27 czerwca o godz. 17. w stołecznym kościele ojców bazylianów. Uczestniczyć w niej będzie wraz z abp. Szewczukiem, trzech metropolitów greckokatolickich z Ukrainy oraz abp Jan Martyniak, a ze strony Kościoła w Polsce: abp Józef Michalik, prymas Józef Kowalczyk i kard. Kazimierz Nycz. Obecny też będzie abp Mieczysław Mokrzycki, łaciński metropolita lwowski oraz Prezydent RP Bronisław Komorowski.

Biskupi zdecydowali także, że w niedzielę 7 lipca, poprzedzającą 70. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej we wszystkich kościołach w Polsce w ramach modlitwy powszechnej wierni modlić się będą w intencji ofiar czystek etnicznych na Wołyniu w 1943 r.

Zdaniem abp. Józefa Michalika, zapowiedź podpisania Deklaracji to „kolejny krok będący konsekwencją naszego posłuszeństwa Panu Jezusowi, który polecił, żeby kierować się braterstwem, przebaczeniem i wzajemną życzliwością, a nie etyką Hammurabiego, czyli zasadą: oko za oko, ząb za ząb”.

„Musimy patrzeć perspektywicznie, naprzód. Nie ma przebaczenia tam, gdzie nie ma równie głębokiej świadomości bólu, przestępstwa, dramatu, który się dokonał. Im głębiej zaglądamy w ten dramat, tym większą rolę ma przebaczenie” – dodał przewodniczący Episkopatu.

Z kolei metropolita lubelski abp Stanisław Budzik zauważył, że Deklaracja to „bardzo ważny dokument, który przy okazji kolejnej rocznicy tej strasznej zbrodni wskazuje drogę Ewangelii”.

„Droga Ewangelii zachęca nas, żebyśmy wyciągnęli rękę do zgody, abyśmy sobie przebaczyli wzajemne urazy i budowali społeczeństwo ludzi wierzących w tego samego Boga, należących do tego samego Kościoła, abyśmy budowali drogę porozumienia” – powiedział abp Budzik. Zwrócił uwagę, że formułowane przez biskupów dokumenty, odnoszące się do trudnych relacji z sąsiadami, miały swoje skutki. Tak było w przypadku wymiany listów pomiędzy biskupami Polski i Niemiec czy też deklaracji o pojednaniu podpisanej w ub. roku przez Kościół katolicki w Polsce i prawosławny w Rosji.

Metropolita lubelski podkreślił, że w dokumencie polsko-ukraińskim biskupi sięgają do długoletnich doświadczeń w tej dziedzinie. Przypomniał, że biskupi polscy i ukraińscy powiedzieli już, przy różnych okazjach, bardzo ważne rzeczy na temat trudnej przeszłości.

”Mamy do kogo sięgać: do wielkiego autorytetu jakim jest Jan Paweł II, który w tej sprawie też powiedział ważne słowa” – powiedział abp Budzik. Dodał, że „dokument zbiera wszystkie te elementy i na nowo je wypowiada w obliczu kolejnej rocznicy tamtych strasznych wydarzeń”.

„Myślę, że ta deklaracja przysporzy dużo dobra” – uważa z kolei bp Wojciech Polak.Mówiąc o potrzebie prawdy w związku ze zbrodnią wołyńska, sekretarz Episkopatu zapowiedział, że w przygotowanej Deklaracji pada wyraźna zachęta do historyków polskich i ukraińskich do dalszego szukania opartej na źródłach prawdy o tej zbrodni. Biskup ujawnił, że w Deklaracji jest też wspólny postulat Kościołów nt. potrzeby upamiętnienia tych miejsc na Wołyniu, gdzie ludzie byli tak okrutnie torturowani i ponieśli śmierć.

Biskupi zaniepokojeni kształtem edukacji seksualnej

Biskupi wyrazili zaniepokojenie kształtem edukacji seksualnej w szkole. Zdaniem bp.Marka Mendyka, przewodniczącego Komisji KEP ds. Wychowania Katolickiego, do szkół wprowadzana jest „coraz bardziej odważna” edukacja seksualna. Dzieje się tak pomimo słów minister edukacji narodowej Krystyny Szumilas, która zapewniała przedstawicieli Episkopatu, że nie ma przyzwolenia na tego typu praktyki oraz że uczniowie zapoznają się z tą dziedziną w ramach przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot ten realizowany jest natomiast zgodnie z podstawą programową, która jasno określa zasady nauczania.

Przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego zwrócił uwagę, że w procesie edukacji dotyczącej ludzkiej seksualności główną rolę mają do odegrania rodzice. – Aż do osiągnięcia pełnoletności o kształcie edukacji seksualnej decydują właśnie oni i muszą wiedzieć jakie treści, podręczniki, metody są stosowane, oraz kto i w jaki sposób będzie uczył tego przedmiotu ich dzieci – przekonywał bp Mendyk.

Złagodzenie IV przykazania kościelnego

Episkopat zdecydował też o przyjęciu nowej wersji czwartego przykazania kościelnego, które nakazuje wstrzemięźliwość od udziału w zabawach. Przyjęta podczas zebrania KEP wersja 4. przykazania kościelnego brzmi: „Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w czasie Wielkiego Postu powstrzymywać się od udziału w zabawach”. Dotąd zakaz udziału w zabawach dotyczył wszelkich okresów pokutnych, czyli także każdego piątku.

Jak wyjaśnił KAI bp Marek Mendyk, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP, powodem dla którego uległo zmianie sformułowanie czwartego przykazania kościelnego jest dotychczasowa praktyka częstego przenoszenie uroczystości rodzinnych czy szkolnych na piątek ze względów praktycznych. „Wchodząc naprzeciw sytuacji praktycznej biskupi polscy zawężają czas zakazany, w którym nie należy organizować i uczestniczyć w zabawach do Wielkiego Postu, co nie znaczy, aby nie powstrzymać się od niech w pozostałe piątki roku” – zaznaczył bp Mendyk.

Ostra walka z przestępstwami seksualnymi duchownych

Biskupi dyskutowali też na temat szczegółów redakcji aneksów do „Wytycznych Konferencji Episkopatu Polski w związku z oskarżeniami duchownych o przestępstwa przeciwko szóstemu przykazaniu z osobą małoletnią poniżej 18 roku życia”. Same „Wytyczne” – przygotowane zgodnie z bardzo rygorystycznymi zaleceniami Stolicy Apostolskiej – czekają teraz na zatwierdzenie z jej strony.

Aneksy te – jak poinformował bp Wojciech Polak – zostały przygotowane przez Radę Prawną KEP, a zapoznali się też z nimi już wszyscy księża biskupi. Podczas zebrania plenarnego w Wieliczce wnosili jeszcze swoje uwagi do poszczególnych punktów. We wrześniu Rada Prawna KEP przygotuje ostateczną redakcję aneksów. Przedstawi je potem do zaaprobowania Konferencji Episkopatu. Wreszcie Konferencja przekaże je do Rzymu celem uzyskania „recognitio” (zatwierdzenia). Wówczas zostaną ogłoszone w „Aktach Konferencji Episkopatu Polski” i będą obowiązywać.

Biskupi mianowali też znanego jezuitę o. Adama Żaka koordynatorem ze strony Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży. Przedstawił on księżom biskupom różne możliwe kierunki działania w zakresie przygotowania i wcielania w życie na płaszczyźnie kościelnej odpowiednich wychowawczych programów prewencyjnych wobec pedofilii. Realizatorami tych programów będą nie tylko same miejsca formacji duchownych, ale i różne środowiska współpracujące z nimi w tym zakresie. Pierwsze z tych programów mają być uruchomione już we wrześniu br.

– Chodzi o stworzenie systemu profilaktyki i systemu edukacyjnego w szerokim tego słowa znaczeniu. Będę tworzył dobrą koalicję wszystkich tych, którzy są tym zainteresowani, którzy już dziś pracują w różnego rodzaju dziełach zajmujących się zjawiskiem przemocy wobec dzieci. Moja rola będzie polegać na tym, by budować świadomość w taki sposób, żeby obejmowała nie tylko środowiska kościelne, ale całe społeczeństwo – mówił KAI o. Adam Żak SJ, koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży.

We wrześniu rozpocznie się kurs e-lerningowy. Biskupi delegują do udziału w nim księży, zakonników i świeckich pracujących w duszpasterstwie rodzin, nauczycieli szkół katolickich, biegłych sądów biskupich. Będzie to pierwsza przeszkolona grupa. Jej członkowie będą szkolić kolejne osoby.

Przygotowania do obchodów 1050-lecia chrztu Polski

Biskupi rozmawiali też w Wieliczce o przygotowaniach do planowanych w 2016 r. obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski. Jak powiedział KAI abp Stanisław Gądecki, biskupi będą chcieli podkreślić wymiar duszpasterski jubileuszu, unikając jednocześnie odniesień do bieżącej polityki.

„Chcemy, aby uroczystości 1050. rocznicy Chrztu Polski miały charakter duszpasterski i aby przypominały o znaczeniu tego wydarzenia dla tworzenia się polskiej państwowości. Dlatego mówimy o podwójnym patronacie: kościelnym i państwowym” – powiedział abp Gądecki.

Wszystkie inicjatywy diecezjalne będą koordynowane przy pomocy Sekretariatu Episkopatu Polski w wymiarze ogólnopolskim. Biskupi chcą poprosić o patronat honorowy – ze strony państwowej – prezydenta RP i władze samorządowe, mianowicie marszałków województw. „W wymiarze ogólnopolskim pragniemy uniknąć polityków. Dlatego zatrzymujemy się na takiej formule” – podkreślił abp Gądecki.

Ze strony kościelnej do komitetu honorowego obchodów weszliby kardynałowie, arcybiskupi i biskupi, w tym Prymas Polski. Natomiast w skład Komitetu Organizacyjnego wchodziłby przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, kilkunastu biskupów, w tym odpowiedzialnych za szczególne wymiary duszpasterskie.

Kontrola nad ruchami intronizacyjnymi

W trosce o formację ruchów intronizacyjnych Episkopat powołał specjalny zespół ds. ruchów intronizacyjnych pod przewodnictwem biskupa opolskiego Andrzeja Czai. Każdy z biskupów-członków zespołu objąłby swoja troską jeden z głównych nurtów ruchu intronizacyjnego. Wśród najbardziej rozwiniętych są „Rycerstwo Chrystusa Króla”, silnie obecne w diecezji bielsko-żywieckiej, czy Ruch Intronizacji Serca Jezusowego.

Bp Czaja powiedział KAI, że na początku swej pracy zespół dokona dokładnego rozeznania skali zjawiska i problemów w nim występujących. Nawiąże też bliski kontakt z każdym z tych nowych ruchów, aby poznać ich oczekiwania wobec Kościoła.

„Jestem bardzo wdzięczny tym członkom ruchów intronizacyjnych, którzy do mnie przyjeżdżali” – podkreślił bp Czaja. „Widzę, że – poza ks. Natankiem – uspokoiły się emocje w tym środowisku. Widzę też coraz większą gotowość tych ruchów do kształtowania ich duchowości w duchu posłuszeństwa Kościołowi” – dodał.

Udział Polski w Światowych Dniach Młodzieży

Jednym z tematów 362. zebrania plenarnego KEP były ostatnie przygotowania do Światowych Dni Młodzieży, które odbędą się od 22 do 28 lipca w Brazylii. Z Polski uczestniczyć będą 1953 osoby, jadące w ponad 100 grupach.

Bp Henryk Tomasik, krajowy duszpasterz młodzieży podkreślił, że każdy Światowy Dzień Młodzieży jest wielkim doświadczeniem powszechności Kościoła. Benedykt XVI nazywał je „wielkim świętem wiary”, a papież Franciszek mówi o „pielgrzymce do Jezusa”.

Rozmowy z rządem o funduszu

Kard. Kazimierz Nycz, przewodniczący Rady Ekonomicznej KEP poinformował biskupów o stanie prac nad przekształceniem Funduszu Kościelnego w dobrowolną asygnatę podatkową.

21 lutego br. na szczeblu Zespołów Roboczych ds. Finansów Komisji Konkordatowych, po ponad dwóch latach negocjacji zawarty został roboczy kompromis w sprawie odpisu 0,5 proc. podatku dochodowego.

Kard. Nycz poinformował, że obecnie trwają intensywne prace ekspertów nad różnymi szczegółowymi rozwiązaniami dotyczącymi planowanej asygnaty i przygotowań prawnych w formie projektu ustawy. Zapowiedział, że na początku lipca ma nastąpić kolejne spotkanie Zespołów Konkordatowych.

Jeśli nastąpiłoby porozumienie w sprawie kształtu umowy pomiędzy Kościołem a rządem, to następnym krokiem winno być skierowanie projektu ustawy przez rząd do Parlamentu. Nie jest pewne, czy te nowe rozwiązania mogłyby obowiązywać już od początku 2014 r. czy dopiero w 2015 r.

Dodatkową okolicznością wpływającą na dynamikę prac nad ustawą regulującą te sprawy, jest fakt, że rząd nie zakończył jeszcze negocjacji z pozostałymi Kościołami i związkami wyznaniowymi. A w ich przypadku, w świetle postanowień Konstytucji RP, też muszą zostać podpisane analogiczne umowy. Minister Michał Boni zadeklarował, że rozmowy te winny zakończyć się do 26 czerwca, ale nie wiadomo czy termin ten zostanie dotrzymany.

Biskupi wyrazili ponadto zgodę na wystąpienie do Stolicy Apostolskiej celem uzyskania aprobaty na rozpoczęcie procesów beatyfikacyjnych ks. Stanisława Sudoła (1895-1981) z diecezji sandomierskiej oraz ks. Aleksandra Woźnego (1910-1983) z archidiecezji poznańskiej.

W trakcie zebrania plenarnego w Wieliczce biskupi podjęli także kilka decyzji personalnych. Biskup pomocniczy warszawsko-praski Marek Solarczyk został Krajowym Asystentem Akcji Katolickiej. Zastąpił na tym stanowisku bp. pomocniczego diecezji zamojsko-lubaczowskiej Mariusza Leszczyńskiego. Przewodniczącym Rady ds. Rodziny KEP został bp Jan Wątroba, nowy biskup rzeszowski. Zastąpił on na tym stanowisku bp Kazimierza Górnego.

Z kolei nowymi członkami Rady Stałej KEP zostali wybrani abp Józef Kupny, metropolita wrocławski oraz bp Marek Mendyk, biskup pomocniczy legnicki zostali wybrani do Rady Stałej Konferncji Episkopatu Polski na jej 362. zebraniu plenarnym w Wieliczce.
Abp Józef Kupny był już członkiem Rady Stałej, ale z puli biskupów diecezjalnych. Kiedy został mianowany metropolitą wrocławskich, utracił miejsce w Radzie. Dziś natomiast został ponownie wybrany z puli biskupów ordynariuszy.

Biskupi udzielili też w Wieliczce błogosławieństwa młodzieży na czak wakacji. „Starajcie się nie zmarnować tego czasu i spędzić go twórczo, żeby coś ważnego zaistniało w waszym życiu” – życzył młodzieży abp Józef Michalik, przemawiając do kilkusetosobowej grupy uczniów.

Dwudniowe obrady biskupów toczyły się w Centrum Konferencyjnym „Miasto Solne” w Wieliczce. W niedzielę członkowie Episkopatu udadzą się do Krakowa, by uczestniczyć w uroczystości poświęcenia kościoła górnego w sanktuarium bł. Jana Pawła II i złotym jubileuszu kapłaństwa metropolity krakowskiego kard. Stanisława Dziwisza.

Po zakończeniu uroczystości zaplanowano uczczenie ofiar nazizmu na terenie obozu Auschwitz-Birkenau. Biskupi wezmą też udział w celebracji symfoniczno-katechetycznej „Cierpienie Niewinnych”, przygotowanej przez członków Drogi Neokatechumenalnej.

Z udziałem przedstawicieli Episkopatów z różnych krajów, w Warszawie odbyło się 5 i 6 marca 361. zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski.

Biskupi dyskutowali m.in. o przygotowywanym dokumencie o problemach bioetyki, nowej ewangelizacji, dobrowolnym odpisie podatkowym i znaczeniu mediów katolickich.

W archikatedrze warszawskiej wspólnie dziękowali Bogu za pontyfikat Benedykta XVI. Zgodnie z tradycją, w marcowym zebraniu plenarnym polskich biskupów uczestniczyli przedstawiciele episkopatów z zagranicy. Tym razem do Warszawy przyjechali biskupi z Ukrainy, Kazachstanu, Czech, Węgier, Francji, Litwy, Ukrainy, Białorusi, Mołdawii i Słowacji.

Dokument bioetyczny

Biskupi przyjęli nowy dokument bioetyczny, którego treść prezentował abp Henryk Hoser, przewodniczący Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych. Około 10-stronicowe opracowanie składać się będzie z czterech rozdziałów, dotyczących głównie problemów bioetyki genetycznej, a więc początków życia ludzkiego i jego fazy prenatalnej. „Dokument uwzględni nowe wyzwania w tej dziedzinie, a zwłaszcza kwestię zapłodnienia pozaustrojowego i problemu eugeniki, która wiąże się z tym zapłodnieniem i diagnostyką prenatalną” – wyjaśnił przewodniczący Zespołu.

Ostatni rozdział dotyczy natomiast oczekiwanej postawy polityków. „Powinni oni mieć całkowite poczucie odpowiedzialności za ludzkie życie, bowiem normują pewien zakres procedur i dozwolonych praktyk, ale za tym kryją się również podstawowe wartości człowieka” – zwrócił uwagę abp Hoser. Dokument zostanie opublikowany po Wielkanocy. Będzie on miał charakter pastoralny a nie ekspercko-naukowy, bowiem biskupom zależy na tym, by opracowanie dotyczące tak skomplikowanych zagadnień było zrozumiałe bez szczegółowej znajomości współczesnej medycyny, biologii czy genetyki.

Abp Józef Michalik zapewnił, że w dokumencie tym nie ma „żadnego piętnowania ani strzelania” do polityków i zwrócił uwagę, że dziś czymś szczególnie istotnym jest aspekt wychowawczy prawa, bardzo często pomijany i niedoceniany. „Prawo nie tylko nakazuje, zakazuje czy coś poleca – prawo wychowuje” – podkreślił.

Odpis 0,5 proc. zaakceptowany

Kard. Nycz przedstawił szczegóły roboczego porozumienia zawartego na forum kościelnego i rządowego Zespołu Roboczego Komisji Konkordatowej, wedle którego Fundusz Kościelny zostanie zastąpiony dobrowolnym odpisem z podatku od osób fizycznych w wysokości 0,5 proc.. Biskupi zaakceptowali te ustalenia.
Kardynał poinformował, że umowa z rządem, jaka niebawem zostanie podpisana, dotyczyć będzie kwestii szczegółowych, w tym rozliczenia, a następnie zniesienia ustawy z 1950 r. o dobrach martwej ręki oraz bilansu 63-letniej działalności Funduszu Kościelnego, który zostanie dołączony jako aneks. Zawierać będzie też opis procedury likwidacji Funduszu Kościelnego oraz kwestie dotyczące samego odpisywania podatku dochodowego przez poszczególne grupy społeczne.

Umowa będzie podlegała ratyfikacji w parlamencie, a od 1 stycznia 2014 nowy system miałby zacząć funkcjonować z trzyletnim okresem przejściowym. Będzie to okres gwarantujący bezpieczeństwo Kościołom i związkom wyznaniowym – gdyby istnienie odpisu nie zaczęło jeszcze dostatecznie funkcjonować. Wówczas środki uzyskane z odpisu państwo będzie wyrównywało do wysokości dzisiejszego Funduszu Kościelnego ok. 94 mln zł.

Kard. Nycz podkreślił, że zastąpienie Funduszu Kościelnego dobrowolnym odpisem podatkowym nie oznacza „nowego sposobu finansowania Kościoła w Polsce”. Nie należy go zatem mylić z systemami finansowania Kościołów, jakie funkcjonują już m.in. w Niemczech i we Włoszech, gdyż tam odpis jest zasadniczym sposobem utrzymania Kościoła. Wyjaśnił, że Kościół w Polsce utrzymywany będzie nadal przez wiernych, a dobrowolne ofiary będą jego głównym źródłem przychodów.

Nowa ewangelizacja

Bp Grzegorz Ryś, przewodniczący Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji KEP poinformował, że 19-22 września w Warszawie odbędzie się Kongres Nowej Ewangelizacji poświęcony parafii. Kolejny – którego dziennej daty jeszcze nie ustalono – we wrześniu 2014 roku, będzie poświęcony wsi. Oba Kongresy zostaną zorganizowane wg metody wypracowanej w ubiegłym roku w Kostrzynie, gdzie odbył się pierwszy Kongres Nowej Ewangelizacji, czyli będą formą rekolekcji dla ewangelizatorów, a także czasem refleksji pastoralnej, warsztatów oraz ewangelizowania. Kongres w Warszawie będzie miał miejsce w parafii na Ursynowie, która liczy 40 tys. mieszkańców, z czego do kościoła chodzi zaledwie 7 tysięcy.

Z kolei na listopad tego roku, na tydzień przed końcem Roku Wiary, zaplanowano duże Forum Teologiczne na temat nowej ewangelizacji w Krakowie. Hasłem będzie „CCC, czyli całe ciało, całą Ewangelię, całemu światu”. – Będziemy mówić o tym, czy jest możliwa i w jakich formach, ewangelizacja podjęta ekumenicznie – powiedział bp Ryś. – Zapraszamy na to forum ludzi zaangażowanych w ewangelizację z całego świata. Miejscem będzie Centrum Jana Pawła II w Łagiewnikach, do tego czasu górny kościół powinien być otwarty i poświęcony. Błogosławiony papież będzie najlepszym patronem nowej ewangelizacji.

Na początku listopada mają się odbyć ogólnopolskie rekolekcje ewangelizacyjne dla katechetów, być może – to jeszcze nie zostało uzgodnione – na Górze św. Anny. Ta inicjatywa wynikła po Synodzie Biskupów, kiedy Benedykt XVI kwestię katechizacji podporządkował Papieskiej Radzie ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. To jest ciekawy ruch w strukturach watykańskich, a za nim się kryje ważny zamysł – że katecheza musi mieć wymiar ewangelizacyjny. Inaczej jest budowaniem domu bez fundamentu – powiedział bp Ryś.

W listopadzie ruszy też ogólnokrajowa szkoła ewangelizatorów, która będzie działać na podobnej zasadzie jak szkoła spowiedników – czyli pogłębiać ich wiedzę, służyć wymianie doświadczeń.

Przygotowywana jest też kolejna ważna inicjatywa – internetowa platforma poświęcona nowej ewangelizacji w Kościele powszechnym. – Chcemy zbudować miejsce wymiany doświadczeń wszystkich, którzy są w to dzieło zaangażowani – mówi biskup. – Zbyt często bowiem ulegamy pokusie indywidualnego podejścia, każdy chce robić po swojemu, dla siebie i od siebie zaczynając, a to niczemu nie służy. Wyważamy drzwi otwarte, robimy te same rzeczy po 15 razy z osobna, przez co robimy gorzej, bo moglibyśmy zaczynać z zupełnie innego punktu, gdybyśmy choć trochę próbowali się uczyć od innych.

Religia w szkole

Biskupi ponownie upomnieli się o przywrócenie religii w szkole na właściwe miejsce, a konkretnie o cofnięcie rozporządzenia MEN, które usunęło ją z ramowego planu nauczania w szkołach – poinformował w środę abp Stanisław Gądecki na spotkaniu z dziennikarzami po zakończeniu 361. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie.

Abp Gądecki stwierdził, że przeniesienie katechezy z ramowego planu nauczania do szkolnych programów nauczania „automatycznie wzburzyło samorządy, które w tym geście wyczuły intencje ministerstwa, być może nie dotyczącą dnia dzisiejszego, ani też 2-3 następnych lat, ale przyszłości”, że może dojść do przerzucenia finansowania katechezy na jednostki samorządu terytorialnego.

Duszpasterstwo polonijne

Bp Wiesław Lechowicz. Przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Polonii i Polaków za granicą przedstawił aktualne inicjatywy na rzecz duszpasterstwa polskiej emigracji. Zapowiedział też, że w połowie roku można spodziewać się finału prac nad Dyrektorium dla duszpasterstwa emigracyjnego.

Delegat KEP zwrócił uwagę, że brakuje jeszcze odpowiednich struktur, które umożliwiałyby systematyczną pracę duszpasterską i współpracę z episkopatami w takich krajach jak Grecja, Portugalia czy kraje bałkańskie, gdzie mieszka sporo Polaków i są już polscy księża. – W tych krajach potrzebny byłby koordynator, który miałby orientację w sytuacji oraz pełniliby funkcję pośrednika między miejscową diecezją a polskimi duszpasterzami – wyjaśnił bp Lechowicz. Natomiast z większością episkopatów, zwłaszcza w Europie, są podpisane umowy a praca duszpasterska przebiega prawidłowo.

Bp Lechowicz poinformował, że w połowie br. roku można się spodziewać zakończenia prac nad Dyrektorium dla duszpasterstwa emigracyjnego. Następnie musiałoby ono uzyskać zatwierdzenie Konferencji Episkopatu Polski. – Będzie to instrukcja, która ułatwi pracę polskim księżom pracującym za granicą i ułatwi kontakt z miejscowymi biskupami – wyjaśnił.

Dyskutowano także o wsparciu duszpasterstwa polonijnego w kontekście wyzwań nowej ewangelizacji, która powinna zaistnieć także w środowiskach Polaków żyjących poza granicami kraju.

„Jesteśmy świadomi, że z tej dużej grupy emigrantów tylko 10 proc. w taki czy inny sposób korzysta z posługi duszpasterskiej Kościoła katolickiego. Dlatego też naszą pierwszorzędną troską nie są ci, którzy do nas przychodzą, ale ci, którzy w duszpasterstwie polonijnym są nieobecni” – stwierdził bp Polak dodając, że niezbędna jest pomoc tym ludziom, by na nowo odnaleźli się w nowej rzeczywistości Kościoła poza Polską.

Media w służbie Konferencji Episkopatu

Działalność mediów pozostających w bezpośredniej służbie Konferencji Episkopatu była jednym z tematów obrad. Zaprezentowana została działalność Biura Prasowego KEP, Katolickiej Agencji Informacyjnej, redakcji katolickich mediów publicznych oraz Fundacji „Opoka”.

Ks. Józef Kloch, rzecznik Episkopatu stojący na czele Biura Prasowego, przypomniał, że w tym roku obchodzi ono 45-lecie istnienia. Pierwszym jego dyrektorem został ks. Alojzy Orszulik, mianowany przez kard. Stefana Wyszyńskiego we wrześniu 1968 r. Podstawowym celem BP KEP jest utrzymywanie kontaktów ze środkami społecznego przekazu, a podlega ono bezpośrednio sekretarzowi generalnemu Episkopatu.

Do zadań rzecznika KEP – jak wyjaśniał ks. dr Kloch – należy prezentowanie stanowiska Konferencji Episkopatu Polski; utrzymywanie bieżących kontaktów z dziennikarzami; pomoc dziennikarzom w dostępie do informacji o działalności Konferencji oraz jej gremiów statutowych jak i wspieranie Konferencji w kontaktach ze środkami społecznego przekazu. Rzecznik organizuje briefingi i konferencje prasowe. Istotnym polem działania rzecznika Episkopatu jest szkolenie rzeczników diecezji oraz rzeczników zgromadzeń zakonnych, co realizowane jest podczas corocznych zjazdów.

Marcin Przeciszewski prezentując działania Katolickiej Agencji Informacyjnej podkreślił konieczność dalekosiężnej strategii medialnej w łonie Kościoła, gdyż w epoce współczesnej to właśnie media stały się jednym z głównych, a przy tym najtrudniejszych terenów misyjnych. W najbliższych latach szef KAI przewiduje wzrost antykościelnych tendencji w polskich mediach. Narastające nastroje antykościelne powodowane są z jednej strony postępującą „tabloidyzacją” ogółu mediów oraz wejściem na scenę publiczną środowisk nowej, radykalnej, ideologicznej lewicy. Ich celem jest zainspirowanie nowego etapu „rewolucji kulturowej”. Środowiska te kontestują ponadto przyjazny model relacji państwo-Kościół, jaki udało się zbudować w Polsce po 1989 r.

Mówiąc bezpośrednio o pracy KAI, Przeciszewski zwrócił uwagę, że agencja jest najistotniejszym źródłem informacji o Kościele dla mediów w Polsce. Jej codzienny serwis obejmuje nie tylko wydarzenia z terenu Kościoła w Polsce, ale informacje ze Stolicy Apostolskiej oraz przegląd najważniejszych informacji religijnych z całego świata. Ponadto agencja wydaje cenne opracowania problemowe i raporty.

Z informacji KAI korzysta też bezpośrednio szeroka publiczność. Są one przekazywane za pośrednictwem strony www.ekai.pl, która sytuuje się na czwartym miejscu wśród portali religijnych. Coraz większym wzięciem się cieszy redagowany przez KAI jedyny w Polsce Internetowy Dziennik Katolicki.

Ks. Rafał Sztejka SJ, stojący na czele Redakcji Audycji Katolickich TVP, poinformował, że obecnie redakcja ta przygotowuje 8 cyklicznych programów tygodniowo: 6 na antenę TVP1 oraz 2 na antenę TVP2. W sumie są to cztery godziny tygodniowo.

Największa ich oglądalność przypada na okres świąt: Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Wówczas z pracy redakcji katolickiej korzysta ok. 7 mln widzów. Ok. milion widzów grupuje niedzielna transmisja Mszy św. oraz sztandarowy program redakcji katolickiej: „Między niebem a ziemią”. Na dalszym miejscu pozostaje „Słowo na niedzielę” – 800 tys. widzów oraz „Ziarno” – 450 tys. Ponadto redakcja katolicka TVP patronuje i zapewnia telewizyjną obsługę licznym kościelnym akcjom czy dziełom charytatywnym: Dzień Papieski, Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, itd. W ramach redakcji katolickiej powstają także filmy. W 2012 r. stworzono 6 filmów o Janie Pawle II i Benedykcie XVI.

Naczelną Redakcję Programów Katolickich w Polskim Radio przedstawił jej szef ks. Wojciech Mikulski SJ. Poinformował, że przygotowuje ona programy dla wszystkich anten radia publicznego. Największą słuchalnościa – 2 mln osób – cieszy się „Familijna Jedynka”, emitowana w niedzielę między godz. 6 a 9. Jest ona skierowana do całych rodzin. Bardzo dużą słuchalność ma także emitowany codziennie dziennik Radia Watykańskiego. W sumie radiowa Redakcja Programów Katolickich przygotowuje 9 programów mających miejsce na różnych antenach Polskiego Radia.

Informację o Fundacji „Opoka” przedstawił Krzysztof Piądłowski z jej zarządu. Portal „Opoka” prezentuje wiedzę z zakresu teologii, filozofii i społecznego nauczania Kościoła. Gromadzi także przydatne bazy danych. Rozwijane są również serwisy poradnikowe o tematyce rodzinnej i etyki biznesu. Portal ten jest odwiedzany średnio miesięcznie przez ok. 500 tys. użytkowników, a przez blisko 4 mln. użytkowników rocznie.

Poparcie dla starań Telewizji TRWAM

Biskupi zgromadzeni na 361. zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski poparli starania Fundacji „Lux Veritatis” o koncesję na nadawanie cyfrowe dla Telewizji TRWAM. Komentując wydane przez Episkopat oświadczenie abp Józef Michalik stwierdził, iż problem ten powinien być jak najszybciej rozwiązany przez przyznanie stacji miejsca na multipleksie.

W przyjętym dziś oświadczeniu czytamy m.in., iż Konferencja Episkopatu Polski po raz kolejny popiera prośbę Fundacji „Lux Veritatis” o miejsce na multipleksie cyfrowym dla Telewizji TRWAM. „Oczekują tego miliony obywateli naszej ojczyzny, w imię wolności słowa w przekazie medialnym” – stwierdza dokument przyjęty podczas zakończonego zebrania plenarnego Episkopatu.

Podczas konferencji prasowej bp Wojciech Polak, sekretarz generalny KEP stwierdził, iż oświadczenie „idzie po linii tego, co do tej pory Konferencja mówiła na temat konkursu na miejsce na multipleksie”. Jak dodał, chodzi o podkreślenie principium wolności słowa w przekazie medialnym. „Do konkursu nie staje Konferencja Episkopatu Polski, ale Fundacja „Lux Veritatis”, dlatego w tym oświadczeniu, popierając tę prośbę, biskupi przypominają o konieczności uszanowania w procesie koncesyjnym wolności postępowania” – mówił bp Polak.

Poinformował także, że tekst oświadczenia odnosi się m.in. do wyrazów poparcia dla Telewizji TRWAM, które przekazywane są do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. „Od 10 lat Telewizja TRWAM wpisana jest w polską rzeczywistość, także Kościoła, pomaga w odczytywaniu rzeczywistości religijnej, społecznej, informacyjnej naszej ojczyzny” – przypomniał bp Polak.

Z kolei abp Józef Michalik zwrócił uwagę na zaostrzającą się atmosferę społeczną w odniesieniu do miejsca na multipleksie dla Telewizji TRWAM. Zdaniem przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski „problem ten powinien być rozwiązany jak najszybciej, oczywiście przez przyznanie miejsca na multipleksie TV TRWAM”. Zdaniem abp. Michalika rodzące się w tej sprawie emocje nie służą atmosferze społecznej w Polsce.

Rocznica zbrodni na Wołyniu

O trudnościach w wypracowaniu wspólnego listu pasterskiego Kościoła rzymskokatolickiego oraz Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego z okazji przypadającej w tym roku 70. rocznicy zbrodni na Wołyniu poinformował biskupów polskich abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita łaciński ze Lwowa, który uczestniczył w obradach.

Abp Mokrzycki wyjaśnił, dlaczego nie było możliwe wypracowania wspólnego stanowiska obydwu episkopatów. Strona greckokatolicka proponowała dwa projekty listu pasterskiego, w których pomijano sedno sprawy. Mówiono o „bratobójstwie” – sugerując porównywalną odpowiedzialność „każdej ze stron”. Twierdzono, że „wołyńska tragedia” wynikła z jakichś „wzajemnych krzywd Ukraińców i Polaków”, które ją „uwarunkowały”. Utrzymywano, że sprawa jest bardzo zawiła i że przed historykami jest jeszcze dużo pracy, by ją wyjaśnić.

„W tej sytuacji pojawia się pytanie – czy mamy właściwy klimat do przygotowania wspólnego listu? Czy istnieje wspólna płaszczyzna, byśmy mówili jednym głosem w tak ważnej sprawie? Obawiam się, że taka inicjatywa wspólnego listu może stać się kolejną akcją „poprawną politycznie”, która nic nie wniesie w wyjaśnienie przyczyn wielkiego zła, które spowodowało śmierć ponad 120 tys. cywilów, a sam dokument będzie kompromitował Kościół stanowiąc świadectwo relatywizowania odpowiedzialności moralnej w przypadku wydarzeń, które mają aż nader jednoznaczny i oczywisty wydźwięk” – stwierdził abp Mokrzycki. Zaznaczył, że uwagi te zostały przedstawione Kościołowi grecko-katolickiemu, który uznał je za nie do przyjęcia.

Biskupi wysłuchali także wystąpienia przybyłego do Warszawy greckokatolickiego biskupa pomocniczego ze Lwowa, reprezentującego metropolitę Swiatosława Szewczuka. Mówił on o potrzebie dialogu i zbliżenia polsko-ukraińskiego i pomiędzy Kościołami, nie nawiązując w szczegółach do rocznicy zbrodni wołyńskiej. Biskupi w dyskusji wskazywali, że klucz do rozwiązania wspomnianych problemów zależeć będzie w dużej mierze od wzajemnych relacji Kościołów na Ukrainie: rzymskokatolickiego, greckokatolickiego oraz prawosławnego.

„Rola Konferencji Episkopatu Polski w takiej sytuacji polegać może tylko na zachęcie do poszukiwania wzajemnego dialogu opartego na poszukiwaniu prawdy, gdzie szczegółowe badania winny być dokonane przez historyków” – skonstatował bp Polak. Dodał, że polscy biskupi wyrazili również przekonanie, że do dialogu prowadzonego od lat pomiędzy Kościołem katolickim w Polsce a Ukraińskim Kościołem Greckokatolickim włączony powinien zostać także Kościół rzymskokatolicki istniejący na Ukrainie.

Zespół do dialogu z Cerkwią Rosyjską

Konferencja Episkopatu omawiała także sprawy dalszego dialogu z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym w ślad za podpisanym w sierpniu ub. r. wspólnym przesłaniem do narodów Polski i Rosji. Utworzono specjalny zespół ds. kontaktów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym. Kierować będzie nim bp Wojciech Polak. Wśród jego członków będą m. in. ks. Jarosław Mrówczyński i Marcin Przeciszewski.

Dziękczynienie za Benedykta XVI

Rezygnacja papieża to uderzenie w wielki dzwon dla Kościoła i świata, to ostrzeżenie, że dzieje się coś niebezpiecznego – powiedział abp Józef Michalik podczas Mszy św. dziękczynnej za pontyfikat Benedykta XVI, w archikatedrze św. Jana w Warszawie, która zwieńczyła pierwszy dzień obrad Episkopatu. Eucharystii przewodniczył nuncjusz apostolski abp Celestino Migliore.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski w homilii zastanawiał się nad duchowym testamentem papieża, który ustąpił z urzędu 28 lutego br. „Patrząc na posługę Benedykta XVI nie mamy wątpliwości, że motywem jego życia, przepowiadania oraz podejmowanych decyzji była wiara i miłość do Chrystusa i Kościoła, któremu nieustannie przywracał blask Prawdy – podkreślił abp Michalik.

– Ta rezygnacja papieska, to uderzenie w wielki dzwon dla Kościoła i świata, to ostrzeżenie, że dzieje się coś niebezpiecznego, na co niezwykły papież w niezwykły sposób zwraca uwagę, a głos tego dzwonu słyszymy przecież po raz pierwszy po wielu stuleciach – mówił.

Przypomniał słowa Ojca Świętego z jego ostatniej katechezy środowej, w której powiedział, że umiłowanie Kościoła oznacza także odwagę do podejmowania trudnych wyborów, wyborów bolesnych, mających zawsze na względzie dobro Kościoła a nie samych siebie.

– Jakże trafne diagnozy współczesnej rzeczywistości zawdzięczamy Benedyktowi XVI – kontynuował abp Michalik. – Wiemy, że miał rację mówiąc o dyktaturze relatywizmu, wobec którego należy promować wierność Prawdzie, i bronić trzech spraw nienegocjowalnych – prawo do życia, małżeństwa i rodziny oraz prawo do wychowania dzieci. To przecież na tej płaszczyźnie toczy się dziś najbardziej zacięta walka ideologii libertyńskich z chrześcijańskim humanizmem”.

Abp Michalik przypomniał również, że papież zatroskany o jedność Kościoła był szczerym realizatorem II Soboru Watykańskiego i ekumenizmu, cieszył się szacunkiem przedstawicieli innych Kościołów chrześcijańskich. A ideę poznania i realizowania Soboru uczynił jednym ze wskazań swojego duchowego testamentu.

Na koniec abp Michalik przypomniał, że Benedykt XVI jeszcze jako kardynał Ratzinger był orędownikiem pojednania narodów polskiego i niemieckiego a jako papież podczas spotkań z wiernymi zawsze miał czas, by powiedzieć kilka zdań po polsku. – Tym budził naszą życzliwość i stał nam się bliski, widzieliśmy w nim bratnią duszę Jana Pawła II. Dziś przeszedł już do historii” – powiedział.

Wspólne Orędzie Narodów Rosji i Polski o pojednaniu, rozmowy z rządem ws. Funduszu Kościelnego, ponowny apel o politykę rodzinną, katecheza w szkole – to główne tematy zakończonego 22 czerwca dwudniowego 358. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski we Wrocławiu.

Autorem zdjęć jest o. Stanisław Tasiemski i Tomasz Królak

Apel o politykę prorodzinną w obliczu katastrofy demograficznej, duszpasterstwo polonijne, przyjęcie nowego statutu Konferencji Episkopatu Polski oraz podsumowanie prac Kościelnej Komisji Historycznej, to niektóre wątki zakończonego dziś w Warszawie 343. zebrania plenarnego Episkopatu.

Gośćmi dwudniowego spotkania byli hierarchowie z różnych stron Europy. W środowy wieczór biskupi uczestniczyli w uroczystym koncercie, jaki z okazji 25-lecia kardynalatu Prymasa Polski odbył się w Teatrze Wielkim.
Sytuacja społeczna

Omawiając sytuację społeczną w kraju abp Kazimierz Nycz podkreślał, że najważniejsze polskie problemy należy oddzielić od partyjnego sporu i rozwiązywać je niezależnie od wyniku kolejnych wyborów. Hierarcha ocenił, że jednym z kluczowych problemów kraju jest sytuacja demograficzna, którą ocenił jako „katastrofalną”. Przypomniał, że wedle statystyk w Polsce rodzi się obecnie o połowę mniej dzieci niż w latach 80.

Podczas konferencji prasowej na zakończenie obrad metropolita warszawski uznał, że stworzenie skutecznej polityki prorodzinnej – takiej np. jak we Francji – jest pilnym zadaniem naszego kraju. Dzięki polityce zainicjowanej 25 lat temu, Francja ma najwyższy obecnie wskaźnik demograficzny w Europie, podczas gdy Polska zajmuje pod tym względem jedno ostatnich miejsc – wskazywał abp Nycz.

Przemawiając na forum episkopatu metropolita warszawski zwrócił uwagę także na szereg pozytywów, z jakimi mamy do czynienia w ciągu 18 lat wolności. „W Polsce dokonała się rewolucja edukacyjna: czterokrotnie wzrosła liczba maturzystów, mamy cztery razy więcej studentów” – mówił hierarcha dodając, że obecnie najważniejsze jest, by za imponującymi liczbami szła równie dobra jakość kształcenia.

Podczas warszawskich obrad biskupi opowiedzieli się za wydelegowaniem swojego przedstawiciela do tworzonego przez premiera zespołu ds. bioetyki. „Ta sprawa wymaga uregulowania od strony prawnej, medycznej i etycznej” – podkreślił abp Nycz.

Episkopat poparł inicjatywę o przeprowadzeniu w pierwszą niedzielę czerwca kolejnej ogólnopolskiej zbiórki na Centrum Opatrzności Bożej w Wilanowie – zarówno na część sakralną jak i kulturalną wznoszonej budowli. O popularyzację zbiórki zaapelował do mediów przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik.

Nowy statut

Po dwóch latach prac biskupi przyjęli znowelizowany statut Konferencji Episkopatu. Zakłada wzmocnienie pozycji biskupów diecezjalnych, przewiduje odrębne ich spotkania, dopuszcza też członkostwo świeckich w episkopalnych komisjach. Wcześniej świeccy zasiadali w komisjach w charakterze konsultorów. Statut zostanie przekazany Stolicy Apostolskiej do zatwierdzenia.

Znowelizowany statut Prymasowi Polski przyznaje stałe miejsce w Radzie Stałej. Podkreślone zostało też „honorowe pierwszeństwo” Prymasa wśród polskich biskupów.

W Radzie Stałej zagwarantowane zostało także miejsce dla polskich kardynałów, którzy są lub byli biskupami diecezjalnymi. Znowelizowany statut – jak wyjaśnił abp Gocłowski – zwiększa uprawnienia biskupów diecezjalnych w stosunku do pomocniczych. Zachowano oczywiście zasadę, że wszyscy biskupi, a więc diecezjalni i pomocniczy, będą mieli głos decydujący podczas zebrań plenarnych Episkopatu.

Wprowadzono natomiast – co najmniej raz w roku – odrębne spotkania biskupów diecezjalnych. Będą oni mogli we własnym gronie rozważyć sprawy aktualne, a zwłaszcza sprawy administracji i finansów. Będą też mogli podjąć inne decyzje, które później nie będą musiały być zatwierdzane przez wszystkich biskupów na zebraniu plenarnym.

Zatwierdzenia statutu przez Stolicę Apostolską można się spodziewać w ciągu kilku miesięcy.
W związku z zakończeniem prac nad nowelizacją statutu Konferencji Episkopatu Polski, który zostanie przesłany do akceptacji przez Stolicę Apostolską, powołano zespół ds. nowelizacji regulaminu KEP, który reguluje kwestie szczegółowe związane z pracą Episkopatu. W skład tego gremium weszli trzej biskupi: bp Piotr Libera, bp Artur Miziński i bp Stanisław Budzik.

Koniec prac Kościelnej Komisji Historycznej i Zespołu ds. Oceny Etyczno-Prawnej

Abp Sławoj Leszek Głódź poinformował biskupów o zakończeniu prac przez Kościelną Komisję Historyczną oraz Zespołu ds. Oceny Etyczno-Prawnej Dokumentów Przechowywanych w Archiwach IPN Dotyczących Duchownych Katolickich. Abp Głódź przekazał biskupom konkluzje wynikające z prac obydwu gremiów. Ich opracowania są obecnie przekazywane watykańskiej Kongregacji ds. Biskupów.

Będą to – jak tłumaczył wcześniej ks. dr Józef Kloch – przetłumaczone na język włoski końcowe sprawozdania obu tych gremiów, łącznie z materiałami dotyczącymi konkretnych biskupów, których akta zostały zbadane. Towarzyszyć temu będzie ogólna charakterystyka zgromadzonych materiałów. Na pytanie czy i kiedy owoce prac komisji zostaną opublikowane, abp Głódź odpowiedział, że jest to sprawa otwarta i nie ma decyzji w tej kwestii.

Kościelna Komisja Historyczna, kierowana przez prof. Wojciecha Łączkowskiego, przygotowała w oparciu o swe badania opracowanie dotyczące całokształtu działań komunistycznych służb wobec Kościoła katolickiego w Polsce. Poszczególne części tego kilkudziesięciu stronicowego dokumentu dotyczą: założeń ideologii marksistowskiej wobec religii, zarysu stosunków państwo-Kościół w PRL, represji wobec duchowieństwa i sióstr zakonnych w czasach PRL oraz prób dezintegracji Kościoła katolickiego przez bezpiekę.

Końcowa część dokumentu stanowi podsumowanie wyników badań zasobów archiwalnych IPN nt. obecnych członków Episkopatu Polski. Integralną częścią dokumentu są ponadto aneksy zawierające szczegółowe sprawozdania dotyczące dokumentacji przechowywanej w IPN na temat duchownych, którzy dzisiaj są biskupami, a zostali zarejestrowani przez organa bezpieczeństwa PRL.

Następnie wyniki prac Kościelnej Komisji Historycznej nt. akt IPN poszczególnych biskupów zostały poddane ocenie Zespołu ds. Oceny Etyczno-Prawnej, kierowanego przez znanego etyka ks. prof. Andrzeja Szostka z KUL. Zespół ten przygotował odrębną opinię na temat każdego indywidualnego przypadku.

Po obradach Komisji Wspólnej

Biskupi przyjęli sprawozdanie współprzewodniczącego Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu, abp. Sławoja Leszka Głódzia i wyrazili nadzieję, że „ustalone zasady współdziałania Kościoła i Państwa będą respektowane, a podejmowane problemy znajdą właściwe rozwiązanie. Dotyczy to przede wszystkim długofalowej i skutecznej polityki prorodzinnej państwa, uporządkowania problemów prawnych bioetycznych, ale także rozwiązań dotyczących nauki religii w szkole w kwestiach matury i wliczania oceny z nauki religii do średniej ocen” – czytamy w komunikacie końcowym.

Hierarchowie omówili też problematykę społeczną, zaznaczając, że „należy podjąć reformy w tak ważnych dziedzinach życia społecznego i narodowego jak: służba zdrowia, system emerytalny i edukacja oraz wyjąć je spod bieżących jałowych sporów partyjnych, tym bardziej, że sprawy te przekraczają granice jednej kadencji parlamentarnej”. Biskupi podkreślili, że „Konferencja Episkopatu Polski solidaryzuje się z inicjatywami Stolicy Apostolskiej, służącymi ochronie ludzkiego życia od chwili poczęcia”.

Duszpasterstwo młodzieży

Biskupi przyjęli dokument o duszpasterstwie młodzieży, a kierowany do osób i instytucji odpowiedzialnych za formację chrześcijańską młodego pokolenia. Punktem wyjścia opracowania zaprezentowanego podczas obrad przez bp. Henryka Tomasika, delegata KEP ds. duszpasterstwa młodzieży jest ewangeliczne spotkanie Chrystusa z bogatym młodzieńcem. Pierwsza część dokumentu mówi o warunkach „wzrastania”, które dokonuje się poprzez przyjęcie prawdy ewangelicznej. Wskazuje na znaczenie otrzymywanych sakramentów, formowaniu sumienia, prawidłowym rozumieniu wolności oraz trudzie samowychowania.

Część druga dokumentu mówi o roli tych, którzy są odpowiedzialni za formację młodzieży w duchu ewangelizacyjnej misji Kościoła. Są nimi rodzice (w tym miejscu biskupi zwracają uwagę na znaczenie sakramentu małżeństwa i chrztu dziecka), duszpasterze, nauczyciele i katecheci. Dokument mówi też o wpływie, jaki na młode pokolenie mają twórcy kultury, reprezentanci świata mediów oraz przedstawiciele władzy państwowej, którzy mają możliwości wspierania rodziny, Kościoła i szkoły w pracy wychowawczej.

Bp Zimowski – delegatem KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji

Nowym delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji został wybrany bp Zygmunt Zimowski, ordynariusz radomski (zastąpił bp. Ryszarda Kamińskiego, który zrezygnował ze swojej funkcji ze względu na wiek i stan zdrowia). Jak powiedział KAI, jego pierwszym zadaniem będzie podjęcie dyskusji nad nowym typem duszpasterstwa emigracji. Chodzi m.in. o zintensyfikowanie kontaktów z rektorami poszczególnych Polskich Misji Katolickich oraz biskupami miejsca w poszczególnych krajach. „Powinniśmy bliżej współpracować, aby razem z Rektorami polskich Misji pójść do biskupów danych krajów i wspólnie zastanowić się jak lepiej duszpasterzować naszej emigracji, stworzyć tym ludziom środowisko zbawcze, którego potrzebują, środowisko kulturowe również” – stwierdził biskup Zimowski.

Odnosząc się do duszpasterskiej sytuacji Polaków w Wielkiej Brytanii, gdzie obecnie znajduje się największe skupisko polonijne, bp Zimowski poinformował, że kard. Cormac-Murhpy O’Connor, przewodniczący Konferencji Episkopatu Anglii i Walii, który był gościem Zebrania Plenarnego KEP, zaproponował utworzenie wspólnej komisji tamtejszego Kościoła lokalnego i Episkopatu Polski. „Taka komisja zostanie powołana w najbliższym czasie i wspólnie będziemy zastanawiać się jak ma wyglądać duszpasterstwo Polonii w Wielkiej Brytanii” – powiedział bp Zimowski.

Biskupi podjęli też kilku innych decyzji personalnych. Przewodniczącym Zespołu ds. Apostolstwa Trzeźwości został bp Tadeusz Bronakowski (zastąpił bp. Antoniego Dydycza), a przewodniczącym Zespołu ds. Dialogu ze Wspólnotą Kościelną Polsko-katolicką został bp Marian Błażej Kruszyłowicz (zastąpił bp. Jacka Jezierskiego).

Wśród biskupów, którzy będą koordynować duszpasterstwo młodzieży są: bp Edward Dajczak – biskup koszalińsko-kołobrzeski, organizator „Przystanku Jezus”, bp Marian Florczyk – delegat KEP ds. duszpasterstwa sportowców, bp Marek Jędraszewski – delegat KEP ds. duszpasterstwa akademickiego, bp Tadeusz Płoski – delegat KEP ds. harcerzy, bp Adam Szal – delegat KEP ds. Ruchu Światło-Życie i bp Wojciech Polak – delegat KEP ds. powołań.
Konsultorzy Rady ds. Duszpasterstwa Młodzieży to duszpasterze zaangażowani w pracę z młodymi oraz przedstawiciele młodzieży. Znaleźli się w tym gronie o. Jan Góra, pomysłodawca spotkań na Lednicy, ks. Bogdan Bartołd – sekretarz Kolegium Duszpasterzy Akademickich i proboszcz parafii św. Anny w Warszawie, ks. Paweł Kubani – duszpasterz Grup Apostolskich, ks. Zbigniew Kucharski – asystent generalny Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, ks. Grzegorz Suchodolski – dyrektor Krajowego Biura Organizacyjnego Światowych Dni Młodzieży, ks. Adam Wodarczyk – moderator generalny Ruchu Światło-Życie. Młodzież reprezentują: przedstawiciel studentów Łukasz Czubla, przewodniczący Krajowej Rady KSM Marcin Szczęsny, Piotr Szewczyk z Ruchu Światło-Życie i Katarzyna Zagórska, przedstawicielka młodzieży pracującej.

Rada ds. Duszpasterstwa Młodzieży ma skoordynować wszystkie działania na polu duszpasterstwa młodych, dokonywać analiz i szukać rozwiązań problemów, z jakimi boryka się współcześnie młode pokolenie.

Naczelnym kapelanem Związku Harcerstwa Polskiego został ks. Ronald Kasowski.
Kandydatem na rektora Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie został ks. Bogusław Kośmider.

Episkopat wyznaczył również kandydata na nowego redaktora polskiej edycji „Osservatore Romano”. Jest nim ks. Władysław Gryzło, jezuita. Jego kandydatura wymaga jeszcze nominacji ze strony Stolicy Apostolskiej. Przygotowywana jest również reforma polskiej edycji pisma. Druk zostanie przeniesiony do Polski. Powstanie też wersja elektroniczna polskiej wersji „Osservatore”.

Znaczenie mediów publicznych

Biskupi omawiali też sytuację mediów publicznych. W komunikacie z obrad podkreślili ich znaczenie dla kultury i tożsamości narodu. „Stanowią one wysokiej rangi dobro narodowe, dlatego powinny być zachowane i chronione” – uważają biskupi.

Abp Sławoj Leszek Głódź przewodniczący Rady ds. Środków Społecznego Przekazu KEP w rozmowie z KAI przypomniał, że sprawa dotycząca nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji nie jest nowa, a dyskusja prowadzona jest od kilku lat. „Obecnie nabrała ona przyspieszenia, związanego także i z abonamentem” – powiedział. Jak zauważa abp Głódź, „nie ulega wątpliwości, że są ogromne trendy, by sprywatyzować przynajmniej niektóre kanały telewizji publicznej”. Jednakże jak podkreślił, „telewizja publiczna oraz radio publiczne są dobrem wspólnotowym i należą do dobra państwowego. Powinno być ono chronione, nawet jeśli jest nieco deficytowe.”

Dotyczy to w szczególności programów kulturalnych, które choć może są deficytowe, to jednak są „niewymierną inwestycją w kulturę. Stąd też nie jest obojętne, także dla Kościoła, czy pozostaniemy przy telewizji i radiu prywatnym, czy pozostanie wymiar publiczny mediów” – podkreśla abp Głódź.

Stanowisko wobec postulatów związanych z intronizacją Chrystusa Króla

Biskupi opowiedzieli się przeciw próbom wykorzystania orędzia Sługi Bożej R. Celakówny, w celach politycznych – poinformował KAI bp Stanisław Budzik. „Intronizacja Serca Bożego jest wpisana w tradycję Kościoła, tak samo cześć Chrystusa Króla Wszechświata, natomiast ogłaszanie Chrystusa Królem Polski jest – zdaniem biskupów – niewłaściwa, niepotrzebna, niezgodna z myślą Episkopatu” – wyjaśnił. Dodał, że jest to element wykorzystywany przez grupy wiernych w celach politycznych.

Na dzisiejsze czasy – wyjaśnił sekretarz Episkopatu – najpiękniejszym jest ten obraz Chrystusa, który promował np. ks. Franciszek Blachnicki, tj. obraz Chrystusa sługi. „A jeżeli mówimy o Królestwie Chrystusa, to od razu należy dodać, że Jego królestwo nie jest z tego świata” – dodał.

***

Bp Stefan Cichy, przewodniczący Komisji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów przedstawił główne ustalenia liturgiczne, w tym ustanowienie obchodu liturgicznego bł. o. Stanisława Papczyńskiego w dniu 18 maja, jako wspomnienia dowolnego w Polsce. W związku z uroczystościami beatyfikacyjnymi ks. Michała Sopoćki, która odbędzie się 28 września br. w Białymstoku, zaplanowane na październik zebranie plenarne biskupów zostało przeniesione na 26 i 27 września. Hierarchowie przyjęli też tekst listu do kapłanów na Wielki Czwartek 2008 roku, nawiązując w ten sposób do listów Jana Pawła II do kapłanów. Biskupi wręczą go kapłanom podczas wielkoczwartkowych Mszy krzyżma. Wówczas też zostanie upubliczniony.

***

Tradycją wiosennych zebrań Konferencji Episkopatu są wizyty hierarchów z innych krajów. W tym roku wzięli w nim udział: kard. Cormac Murphy-O’Connor – przewodniczący Episkopatu Anglii i Walii, bp František Tondra przewodniczący słowackiego Episkopatu, abp Stanislav Hočevar z Serbii, bp Valentin Pozaić z Chorwacji, abp Tadeusz Kondrusiewicz z Białorusi, bp Leon Mały z Ukrainy, abp Riccardo Fontana z Włoch, bp György Udvardy z Węgier, bp Konrad Zdarsa z Niemiec i bp Dominique Rey z Francji. Z powodu choroby nie dojechał bp František Lobkowicz z Czech.