Zespół KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia o formacji kapelanów i prawach pacjenta

Formacja kapelanów i osób, które chcą posługiwać chorym, oraz prawa i obowiązki pacjenta – były głównym tematem posiedzenia Zespół KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, które odbyło się w poniedziałek w Warszawie. Jednym z gości była dziekan Wydziału Lekarskiego UKSW dr hab. n. med. Grażyna Gromadzka, która mówiła m.in. o planach otwarcia specjalistycznych studiów podyplomowych dla kapelanów. Łączyłyby one wiedzę teologiczną z medyczną.

– Praca wśród chorych wraz ze stałym kontaktem z przedstawicielami zawodów medycznych to niezwykle wrażliwe odcinki pracy duszpasterskiej, na których pacjenci oraz ich najbliżsi przeżywają często wiele problemów – powiedział bp Romuald Kamiński, przewodniczący Zespołu KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia. – Bycie z nimi wymaga więc dużej delikatności, znajomości ludzkiej natury oraz procedur medycznych. Zastanawialiśmy się zatem, jak należałoby przygotowywać kapłanów do tego rodzaju posługi, by mogli ją jeszcze lepiej i owocniej realizować – dodał.

Zwrócił uwagę, że wzorem innych państw Europy Zachodniej czy Stanów Zjednoczonych, potrzeba również, aby w Polsce kapelani stanowili integralną część całego zespołu terapeutycznego, w skład którego wchodzi zarówno personel medyczny wyższego i średniego szczebla, jak i techniczny. – Ważne, aby kapelani umieli się włączyć w cały proces opieki nad chorym – powiedział bp Kamiński.

Zdaniem bp. Kamińskiego, choć nowych powołań do kapłaństwa nie jest w Polsce wiele, to jednak nie można już dziś stawiać na przypadkowość w powoływaniu kapelanów. – Może nie uda nam się wyposażyć wszystkich ośrodków i placówek w odpowiednich duszpasterzy służby zdrowia i kapelanów szpitalnych, ale trzeba rozpocząć to działanie i fachowo przygotowywać kadry – podkreślił biskup.

Zaznaczył, że poza wiedzą intelektualną i umiejętnościami interpersonalnymi, niezwykle ważna jest również strona duchowa. Obok prowadzenia głębokiego życia duchowego niezbędna jest też znajomość tzw. „duchowości ludzi chorych”. – To, co można wykorzystać w codziennej pracy parafialnej, często już nie wystarcza w czasie posługi w szpitalach czy hospicjach – stwierdził przewodniczący Zespołu KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia.

– Inaczej wygląda komunikacja z osobą starszą z demencją, a zupełnie inaczej w przypadku dzieci czy młodzieży. Ważna jest również znajomość procedur medycznych i związanych z nimi konsekwencji. Dla przykładu: jaki może być stan pacjenta po operacji, kiedy może on spożywać pokarmy. Jest to ważne w przypadku posługi spowiedzi czy komunii świętej – powiedział z kolei krajowy duszpasterz służby zdrowia ks. Arkadiusz Zawistowski. Zwrócił uwagę, że kapelani pracują na styku dwóch instytucji: kościelnej i medycznej, co wymaga od nich znajomości funkcjonowania obu i umiejętności łączenia wiedzy z zakresu kilku dziedzin.

Podkreślił, że do posługi kapelana nie wystarczą same chęci i wiedza. Ważne są również pewne predyspozycje osobiste, odporność psychiczna, umiejętność radzenia sobie w sytuacjach napięcia, stresu. Człowiek ma do czynienia z osobami, które cierpią, umierają – zwrócił uwagę ks. Zawistowski. Wspomniał również o potrzebie stworzenia pewnych możliwości wsparcia duchowego także dla kapelanów.

W czasie posiedzenia prezes Naczelnej Izby Lekarskiej dr Jacek Kozakiewicz omówił specyfikę i problemy środowiska służby zdrowia oraz pojawiające się w medycynie tendencje. Zwrócił uwagę na proces starzenia się kadr medycznych, zarówno jeśli chodzi o lekarzy, jak i personel pielęgniarski czy laborantów.

Przedstawił także przygotowany przez samorząd lekarski wraz z Rzecznikiem Praw Pacjenta zestaw rekomendacji zawierający powinności pacjenta, tak by jego dobrostan zdrowotny nie był zbyt wcześnie naruszony. – Dokument zwraca uwagę na potrzebę racjonalnej aktywności ruchowej człowieka, jego diety, stosowania się do zaleceń lekarzy, ograniczonego zaufania do wiedzy pochodzącej z Internetu, czy zbyt częstego korzystania przez ludzi z lekarstw dostępnych bez recepty – powiedział dr Jacek Kozakiewicz.

Mając świadomość różnych zagrożeń, Zespół KEP ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia planuje wraz z różnymi autorytetami medycznymi opracować dokument, który weźmie pod uwagę całą złożoną, psychofizyczną kondycję człowieka. – Nie rozwiążemy przez to wszystkich problemów, ale uzmysłowimy ludziom ich odpowiedzialność moralną za swoje osobiste zdrowie i zdrowie najbliższych. Nie możemy zapominać, że człowiek to nie tylko duch, ale także ciało, które domaga się właściwego podejścia. Jest to wyraz miłości do samego siebie – zwrócił uwagę bp Romuald Kamiński.