Zgromadzenie plenarne CCEE

„Wyzwania naszych czasów: aspekty społeczne i duchowe” – taki jest temat dorocznego zgromadzenia Plenarnego Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). Rozpoczęło się ono w Sankt Gallen w Szwajcarii i potrwa do 30 września.

W telegramie, jaki w imieniu Ojca Świętego, nadesłał watykański sekretarz stanu kard. Tarcisio Bertone Benedykt XVI wskazał na pilną konieczność ewangelizacji w Europie. Wielkim „żniwem” są wszystkie ludy Europy – stwierdził papież. Wezwał Kościół w Europie, by podjął refleksję nad stałym zadaniem, jakim jest ewangelizacja. Przypomniał przy tym, że „orędzie chrześcijańskie zostało zasiane i skutecznie zakorzenia się tam, gdzie jest przeżywane w sposób autentyczny i wymowny przez wspólnotę chrześcijańską”.

Otwierając obrady przewodniczący CCEE, kard. Péter Erdő mówił o nowej ewangelizacji, w którą wielki wkład mogą wnieść katolickie Kościoły wschodnie. Człowiek jest dziś istotą audiowizualną. Ma wprawdzie także zdolność logicznego myślenia, ale wiele kłopotu sprawia mu korzystanie z niej. Wielu współczesnym ludziom z trudem przychodzi czytanie dłuższego tekstu, logiczne rozumowanie i wysławianie się. Człowiek szukający Boga w dzisiejszych czasach gotów jest za to odbyć długą pielgrzymkę, by zbliżyć się do odczucia sacrum. – Tradycje wschodnie, bogate w ruch, śpiew, obrazy, ikonografię, są dziś bardzo znaczące, gdyż posługują się językiem zrozumiałym dla człowieka audiowizualnego. Nieprzypadkowo więc liczne wymiary tych tradycji zaczynają być w modzie także wśród współczesnych mieszkańców Zachodu – zauważył prymas Węgier.

Zaznaczył jednocześnie, że także w Kościele łacińskim formacja zaczyna znów mieć wymiar coraz bardziej „sakralny”, gdyż tego potrzebują ludzie. Figuratywne przedstawianie tajemnicy Boga, świętych, Jezusa Chrystusa, Madonny, wydarzeń z historii zbawienia „nie przeszkadza, lecz raczej pomaga w zbliżaniu się do Boga”. – Wszystkie te wymiary nowej ewangelizacji są jakby znakami czasu, które wskazują drogę do przebycia – zaznaczył purpurat.

Nawiązał także do kryzysu gospodarczego i finansowego w Europie, który – jego zdaniem – stawia wiele zasadniczych pytań, dotyczących funkcjonowania społeczeństwa i demokracji. Zastanawiał się komu udzielana jest pomoc – mieszkańcom krajów czy systemom bankowym? Ujął się za ludźmi ubogimi, którym z powodu zadłużenia państw mówi się teraz, że ich emerytury, na które ciężko zapracowali, muszą być obniżone, podobnie jak poziom świadczeń socjalnych i zdrowotnych, chociaż „prości ludzie” nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za decyzje polityków, menedżerów i kierowników gospodarki.

Metropolita Budapesztu wskazał też na niepokojące zjawisko poczucia niemocy ludzi wobec zachodzących procesów, na które nie mają wpływu. Dlatego szerzy się rezygnacja, szczególnie wśród młodzieży. Jednocześnie można zauważyć głęboką potrzebę religii, duchowości, poszukiwania i spotkania Boga, co otwiera pole dla nowej ewangelizacji.

Na poprzedzającej inaugurację obrad konferencji prasowej przewodniczący CCEE podkreślił, że biskupi chcą być blisko ludzi odczuwających skutki kryzysu gospodarczego w Europie. Chcą im nie tylko ulżyć – bo „religia to nie jest opium dla ludu” – ale także włączyć się w poszukiwanie dróg wyjścia. Robią to szukając „korzeni problemu”. Zdaniem prymasa Węgier kryzys ma przede wszystkim podłoże etyczne i antropologiczne, wynika z tego jak człowiek rozumie sam siebie. Hierarcha zaznaczył, że jedyną wartością staje się dobre samopoczucie człowieka w danej chwili. To skupienie na teraźniejszości sprawia, że traci on więź z przeszłością i nie podejmuje odpowiedzialności za przyszłość. Żyjąc tylko w teraźniejszości, traci nadzieję, bo ona dotyczy przecież przyszłości.

Metropolita Budapesztu wskazał, że podczas obrad CCEE biskupi chcą „zmierzyć temperaturę społeczną w Europie”, by stworzyć „mapę wyzwań”, a także poszukiwać „twórczej odpowiedzi” na kryzys na trzech płaszczyznach: ekonomicznej (zajmując się jednak zmianami nie tylko w systemach finansowych, ale też w organizacji całego życia społecznego i przywództwie), polityczno-prawnej (kryzys obecnego systemu politycznego, a także pojawianie się nowych praw, dotyczących sfery etycznej, niszczących spójność społeczną) i duchowej.

Wiceprzewodniczący CCEE, abp Józef Michalik wskazał na tę organizację jako jednego z owoców Soboru Watykańskiego II. Był on „przebudzeniem nowej dynamiki” w Kościele w odpowiedzi na wyzwania ówczesnego świata. Rada powstała w 1971 r., by być platformą spotkania i wymiany idei biskupów różnych krajów naszego kontynentu. Choć początkowo mogli do CCEE należeć tylko przedstawiciele Europy Zachodniej, to jednak był też obecny reprezentant Kościoła zza żelaznej kurtyny (abp Jerzy Stroba z Poznania), który dzięki temu mógł informować o kościelnych inicjatywach na Zachodzie. W ramach CCEE jako wspólnoty konferencji episkopatów dochodzi do wymiany, pozwalającej na „uchwycenie pulsu życia Kościoła” – wskazał metropolita przemyski. Rada ma też na celu promocję kolegialności, a także wspieranie dialogu ekumenicznego w Europie.

Odnosząc się do 50. rocznicy Soboru Watykańskiego II, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski przypomniał pytanie, jakie zadał kiedyś bł. Janowi Pawłowi II: czy Kościołowi potrzebny byłby nowy sobór? Wówczas papież aż uniósł się z krzesła i zaprzeczył: Nie, mamy takie bogactwo Soboru Watykańskiego II, trzeba je wykorzystać jako źródło ewangelizacji! – Ewangelizacja to część otrzymanej od Ojca misji Syna Bożego dla zbawienia ludzi. Trzeba ją prowadzić językiem miłości. Jej podstawą jest silna wiara, gdyż człowiek pozbawiony wiary nie osiągnie prawdziwego szczęścia – przekonywał abp Michalik.

Wieczorem przewodniczący episkopatów Europy odprawią w katedrze w Sankt-Gallen Mszę św., w czasie której homilię wygłosi prefekt Kongregacji ds. Biskupów, kard. Marc Ouellet,

Jutro wprowadzenia w tematykę obrad dokonają: abp André-Joseph Léonard z Brukseli, prof. Marta Cartabia – prawniczka z Włoch i prof. Kuno Schedler, ekonomista ze Szwajcarii. Mowa też będzie o dyskryminacji chrześcijan w Europie i ich prześladowaniach w świecie oraz o wolności religijnej na naszym kontynencie. Uczestnicy spotkania zapoznają się z pracami Unii Europejskiej i Rady Europy. Zajmą się też Rokiem Wiary i 50. rocznicą rozpoczęcia obrad Soboru Watykańskiego II, którą uczczą podczas uroczystych nieszporów w katedrze 29 września.

Gospodarz tegorocznego zgromadzenia ogólnego CCEE, ordynariusz Sankt-Gallen, bp Markus Büchel zapowiedział, że biskupi zastanawiać się też będą, jak ożywić dziś chrześcijaństwo w Europie, która ma chrześcijańskie korzenie, a także jaka jest „siła i rola Ewangelii” w dzisiejszym świecie.

Zgromadzenie zakończy się 30 września Mszą Narodów w katedrze, odprawioną przez przewodniczących episkopatów Europy pod przewodnictwem bp. Büchela.

Oprócz przewodniczących konferencji episkopatów Europy lub ich delegatów, w obradach biorą też udział m.in. stały obserwator Stolicy Apostolskiej przy Radzie Europy, ks. prałat Aldo Giordano, a także sekretarz generalny Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE) ks. prałat Piotr Mazurkiewicz.