Zmarł były prezydent Czech Vaclav Havel

Po długiej chorobie, w wieku 75 lat, zmarł w Pradze były prezydent Czech Vaclav Havel, Był pisarzem i dramaturgiem, działaczem opozycji, współzałożycielem Karty 77.

W 1989 roku został pierwszym prezydentem Czechosłowacji po aksamitnej rewolucji, zaś od 1993 roku – suwerennych Czech. Był inicjatorem odbywających się od ponad 10 lat konferencji Forum 2000 podczas których spotykali się co roku jesienią także przedstawiciele różnych wyznań i religii, aby dyskutować na temat najbardziej palących problemów świata. Rok temu podczas Forum 2000 odbywającym się pod hasłem „Świat, w którym żyjemy” Vaclav Havel ostrzegał: „Pierwsza globalna i świadomie ateistyczna cywilizacja w historii ludzkości zmierza do katastrofy”. Podkreślił, że Zachód utraciwszy związek z nieskończonością i wiecznością stworzył „nieograniczony konsumencki kolektywizm, który zrodził nowy typ samotności”. Zdaniem Havla, odcięcie się od wieczności sprawia, że Zachód koncentruje się bardziej na krótkoterminowych niż długoterminowych zyskach. „Ważne jest, czy inwestycja zwróci się w ciągu 10-15 lat, mniej natomiast liczy się, jaki będzie ona miała wpływ na życie naszych potomków za 100 lat” – mówił były prezydent.

Havel, którego niektórzy określali mianem agnostyka, zaznaczył, że jeśli ludzkość nie otrzeźwieje i stanie się bardziej pokorna, „jej globalną, ateistyczną cywilizację czeka zagłada”.

Vaclav Havel urodził się w październiku 1936 roku w rodzinie praskich przedsiębiorców i intelektualistów. W 1955 debiutował, jako krytyk teatralny. Od 1960 był związany z teatrem „Na Balustradzie” w Pradze. Tam pracował m.in. jako pracownik techniczny, a potem jako asystent reżysera i kierownik literacki. W 1968 wybrano go przewodniczącym Klubu Pisarzy Niezależnych oraz przewodniczącym rady redakcyjnej zlikwidowanego w 1969 r. miesięcznika „Tvar”.

Aktywnie zaangażował się w „Praską wiosnę” za co w 1969 został wydalony z teatru. W 1969 był jednym z 10 sygnatariuszy petycji do rządu czechosłowackiego. W 1971 został objęty zakazem publikacji, a jego książki usunięto z czechosłowackich bibliotek. W 1977 był współtwórcą Karty 77. W 1978 wszedł w skład Komitetu Obrony Prześladowanych za Przekonania.

Wielokrotnie aresztowany przez komunistyczne służby bezpieczeństwa, w więzieniu spędził z przerwami 5 lat. Havel przyjaźnił się m. in. z prześladowanymi przez reżim komunistyczny kapłanami, którzy później zostali biskupami Kościoła katolickiego abp Karelem Otčenaskiem. abp. Dominikiem Duką i bp. Vaclavem Malym. „Gdyby patronem Havla był Szwejk, a nie święty Wacław, Vaszek nie byłby dysydentem, nie byłby także artystą” – powiedział kiedyś w rozmowie z KAI o. Dominik Duka, w latach 80 XX w. prowincjał dominikanów a od 2010 r. arcybiskup Pragi. Abp Duka poznał Vaclava Havla w więzieniu w Plznenskich Borach, gdzie dominikanin odsiadywał wyrok 15 miesięcy więzienia za prowadzenie nielegalnej działalności wydawniczej książek katolickich i prowadzenie nowicjatu. Wspólne odbywanie kary stało się dla obu więźniów szansą do prowadzenia wielogodzinnych rozmów o Bogu. „Doceniłem wówczas uczciwość intelektualną Havla, który próbował odnaleźć sens życia i czuł wyraźnie, że jest on transcendentny wobec bytu” – powiedział czeski dominikanin. Jego zdaniem Havel przeżył kryzys, związany z rolą Kościoła po oddzieleniu się Czech i Słowacji w 1993 r., i Kościół nie potrafił wówczas odegrać roli integracyjnej. Dla abp Duki prezydent Czech był człowiekiem poszukującym i wrażliwym, nieufnie nastawionym do dogmatów i patrzącym na rzeczywistość oczyma artysty.

W 1989 Havel został rzecznikiem sygnatariuszy politycznego manifestu „Kilka zdań”. Odgrywał czołową rolę w opozycyjnym Forum Obywatelskim. Po aksamitnej rewolucji został wybrany w grudniu 1989 prezydentem Czechosłowacji a cztery lata później parlament czeski wybrał go na stanowisko prezydenta Republiki Czeskiej. W 1998 r. ponownie został wybrany na prezydenta w 1998,. Funkcję tę sprawował do 2003.

Jest autorem dramatów politycznych utrzymanych w poetyce teatru absurdu m in. „Garden Party”, „Powiadomieni”, „Audiencja”, „Wernisaż”. Był autorem wydanych także po polsku esejów „Siła bezsilnych” oraz zbioru listów do żony „Listy do Olgi”.

W 1992 r. Havel otrzymał Order Orła Białego.