Zmarł jeden z największych współczesnych teologów prawosławnych

W wieku 95 lat zmarł 7 sierpnia w Paryżu ks. protoprezbiter Boris Bobrinski (w wersji francuskiej, w której był najbardziej znany – Bobrinskoi lub Bobrinskoy) – jeden z największych współczesnych teologów prawosławnych, były dziekan Instytutu Teologicznego św. Sergiusza w stolicy Francji. Wywodził się z szeregów arystokracji rosyjskiej, ale urodził się już na emigracji, należał do Arcybiskupstwa Rosyjskiego Patriarchatu Konstantynopolskiego (obecnie Egzarchat Zachodnioeuropejski Patriarchatu Moskiewskiego).

Przyszły kapłan i teolog urodził się 25 lutego 1925 w Paryżu w rodzinie hrabiego Aleksieja i hrabiny Natalii Bobrinskich, którzy po rewolucji bolszewickiej 1917 wyemigrowali z Rosji. Jeszcze w dzieciństwie zaprzyjaźnił się z innym czołowym teologiem rosyjskim Władimirem Łosskim, synem Nikołaja, w późniejszym okresie wielkim popularyzatorem „teologii mistycznej Kościoła Wschodu” (taki tytuł nosiło najsłynniejsze jego dzieło, wydane w 1944), który wzbudził w nim zainteresowanie, a nawet zachwyt teologią.

Pod wpływem swego przyjaciela Boris rozpoczął studia teologiczne najpierw u jezuitów rosyjskich w Meudon (region Île-de-France, departament Hauts-de-Seine), a następnie w Instytucie Teologicznym św. Sergiusza (założonym w 1924 przez emigrantów rosyjskich, m.in. Siergieja Bułhakowa, Gieorgija Fłorowskiego i Nikołaja Bierdiajewa), który ukończył w 1949. Pod kierunkiem ks. G. Fłorowskiego, twórcy nurtu teologicznego, zwanego „neopatrystycznym”, obronił tam rozprawę nt. sakramentu namaszczenia krzyżma u Wschodnich Ojców Kościoła IV w.

Następnie odbył staż naukowy na wydziale teologicznym Uniwersytetu Ateńskiego, zapoznając się bliżej z duchowością hezychastyczną św. Grzegorza Palamasa i mnichów z Atosu, po czym w 1951 wrócił do swego Instytutu w Paryżu, gdzie rozpoczął wykłady z historii Starożytnego Wschodu i dogmatyki, zgłębiając zwłaszcza teologię trynitarną. W 1953 został tam profesorem i kierownikiem katedry teologii dogmatycznej.

W 1959 ówczesny metropolita Arcybiskupstwa Rosyjskiego Patriarchatu Konstantynopolskiego Włodzimierz (Tichonicki) wyświęcił prof. Bobrinskiego na kapłana. Do jego działalności naukowo-dydaktycznej dooszly wówczas obowiązki proboszcza parafii św. Aleksandra Newskiego w stolicy Francji. Stał się wówczas na wiele lat, wraz z historykiem teologii Pawłem Jewdokimowem (Paulem Evdokimovem) i teologiem Olivierem Clémentem, jednym z głównych autorytetów i punktów odniesienia dla emigracji rosyjskiej w tym mieście.

W latach 1965-67 ks. Bobrinski prowadził badania naukowe na wydziale teologii protestanckiej uniwersytetu w Neuchâtel (Szwajcaria), a w latach 1969-90 w Wyższym Instytucie Badań Ekumenicznych Uniwersytetu Katolickiego w Paryżu. W latach 1993-2005 był dziekanem Instytutu św. Sergiusza. Od 1995 miał godność protoprezbitera.

W latach siedemdziesiątych był również bardzo aktywny w radiu, telewizji i innych mediach, słynne stały się jego pogadanki w języku rosyjskim w ramach programu “Głos Prawosławia”, transmitowane przez różne stacje, które jeszcze w czasach reżymu komunistycznego w ówczesnym ZSRR wniosły swój wkład w odrodzenie religijne w Rosji.

Ks. prof. Bobrinskoy przyczynił się ogromnie do zapoznania Zachodu ze skarbami duchowości prawosławnej, zwłaszcza rosyjskiej. Był wielkim orędownikiem ekumenizmu, stąd jego bliskie kontakty z chrześcijanami innych wyznań i wykłady na uczelniach katolickich i protestanckich. Działając na rzecz religijnego odrodzenia Rosji, jednocześnie dążył do wyzwolenia tamtejszego prawosławia z „niewoli babilońskiej”, czyli silnego powiązania (a właściwie uzależnienia) Patriarchatu Moskiewskiego z władzą państwową, podkreślając konieczność przyzwolenia na „poruszające tchnienie Ducha Świętego”.

Był ostatnim z wielkich przedstawicieli teologii rosyjskiej za granicą, dzięki którym stała się ona znana i ceniona na Zachodzie.