Zmarł kard. Miloslav Vlk

Pogrzeb zmarłego 18 marca do południa kard. Miloslava Vlka odbędzie się zapewne pod koniec przyszłego tygodnia w katedrze św. Wita na Hradczanach – powiedział w rozmowie z portalem iDNES.cz prymas Czech, kard. Dominik Duka OP. Obecny metropolita praski zastrzegł, że rozmowy w tej sprawie będą prowadzone w niedzielę, dlatego nie można jeszcze podać dokładnej daty uroczystości pogrzebowych jego poprzednika, a zarazem serdecznego przyjaciela.

Kard. Duka wyjaśnił, że śmierć kard. Vlka nastąpiła w szpitalu i nie była zaskoczeniem, ponieważ od dłuższego czasu jego stan zdrowia był bardzo poważny. Ostatni raz odwiedził go przed tygodniem. Lekarze nakazali bowiem ograniczenie wizyt. Agonia zaczęła się w piątek, a ostatnim odwiedzającym kard. Vlka był ks. prał. Michael Slavík, który do niedawna był wikariuszem generalnym archidiecezji praskiej.

Prymas Czech przypomniał, że z jego zmarłym poprzednikiem łączyła go przyjaźń sięgająca lat sześćdziesiątych, gdy wspólnie przygotowywali się w Litomierzycach do kapłaństwa. Ze śmiercią kard. Vlka Kościół i czeskie społeczeństwo traci człowieka wielkiej duchowości, bardzo silnej woli, człowieka dzielnego. Przejawiało się to nawet podczas jego choroby, kiedy był stale nieugięty. Byliśmy w stałym kontakcie, czasami dyskutowaliśmy na pewne tematy, ale nigdy nie przestaliśmy być przyjaciółmi, co ukazywało się również w ostatnich tygodniach. I za to jestem mu wdzięczny” – powiedział kard. Duka.

Obecny metropolita praski przypomniał cechy charakteru zmarłego purpurata: empatię dla człowieka, którego był gotów wysłuchać i pomóc. Ukazywało się to także w ruchu Focolari. Dzięki niemu powstawały szpitale w Afryce i Indiach, pomagał także krajom Ameryki Łacińskiej. Kard. Duka zaznaczył, że w okresie dyktatury komunistycznej kard. Vlk, pracując jako zmywacz okien wystawowych, nie szczędził swoich wysiłków w pracy kapłańskiej z rodzinami, młodzieżą, ale także księżmi, bo w czasach komunizmu kierownictwo Kościoła było praktycznie sparaliżowane. Natomiast po „aksamitnej rewolucji” kardynał Vlk jako arcybiskup praski stał się architektem odnowy Kościoła, jego infrastruktury, począwszy od Konferencji Episkopatu i odnowy parafii. Praga zawdzięcza mu wybudowanie pięciu świetlic, które służą nie tylko wierzącym, ale są otwarte dla wszystkich ludzi dobrej woli. Dzięki kontaktom z zagranicą prezentował czeski Kościół katolicki i cały naród za granicą – stwierdził obecny metropolita praski.

Kard. Miloslav Vlk urodził się 17 maja 1932 w miejscowości Lišnice-Sepekov w diecezji czeskobudziejowickiej w Południowych Czechach. W latach 1946-52 uczęszczał do niższego seminarium duchownego w Czeskich Budziejowicach, gdzie uzyskał maturę. Od lutego 1948, gdy do władzy w ówczesnej Czechosłowacji doszli komuniści, w kraju trwały już prześladowania Kościoła, toteż młody Miloslav nie mógł kształcić się dalej w wyższym seminarium duchownym (wszystkie tego rodzaju placówki były od 1950 zamknięte).

Fot. archiwum KAI

Do 1953 pracował fizycznie w miejscowym zakładzie przemysłowym „Motor Union”, a w latach 1953-55 odbywał zasadniczą służbę wojskową w Karlovych Varach. Po wyjściu z wojska studiował w latach 1955-60 archiwistykę na Uniwersytecie Karola w Pradze, uzyskując doktorat z tej dziedziny. Do 1964 pracował jako archiwista w różnych miastach, m.in. w Czeskich Budziejowicach. Chociaż przez cały czas myślał o posłudze kapłańskiej, to dopiero 30 września 1964, w wieku 32 lat, mógł wstąpić do jedynego na ziemiach czeskich i morawskich seminarium duchownego (drugie w ówczesnej Czechosłowacji było w Bratysławie dla Słowacji) w Litomierzycach.

Na kapłana wyświęcił go 23 czerwca 1968 – w czasie tzw. Praskiej Wiosny – biskup czeskobudziejowicki Josef Hlouch, którego wkrótce został sekretarzem. Jednocześnie działał duszpastersko w mieście. 1 czerwca 1971, już po zdławieniu Praskiej Wiosny przez wojska Układu Warszawskiego (w sierpniu 1968) władze zakazały mu tej działalności i zesłały do dwóch odległych parafii na południu Czech, a w tydzień później pozbawiły go prawa wykonywania pracy kapłańskiej w Czeskich Budziejowicach. Od 1 listopada 1972 posługiwał w Przybramie i okolicach w Środkowych Czechach, po czym 1 października 1978 cofnięto mu całkowicie zgodę państwową na pełnienie obowiązków kapłańskich.

Wyjechał wówczas do Pragi i tam pracował fizycznie, m.in. myjąc okna na budynkach publicznych, posługując jednocześnie potajemnie jako ksiądz. Legendarne stały się spowiedzi różnych ludzi, których wysłuchiwał na rusztowaniach w przerwie między myciem dwóch okien.

Do pracy duszpasterskiej mógł powrócić dopiero 1 stycznia 1989, gdy zelżał nieco reżym komunistyczny w ówczesnej Czechosłowacji. Posługiwał wówczas w parafiach na zachodzie kraju, w pobliżu granicy z południowymi Niemcami. Po tzw. aksamitnej rewolucji, czyli upadku rządu w Pradze w listopadzie 1989, 14 lutego 1990 Jan Paweł II mianował ks. Vlka biskupem Czeskich Budziejowic (diecezja ta nie miała swego rządcy od 10 czerwca 1972, gdy zmarł bp Hlouch); sakrę nowy hierarcha przyjął 31 marca tegoż roku z rąk biskupa pomocniczego w Pradze Antonína Liški. Już w rok później – 27 marca 1991 papież przeniósł go na stolicę prymasów Czech w Pradze, a na konsystorzu 26 listopada 1994 włączył go w skład Kolegium Kardynalskiego.

Jako biskup i kardynał prymas Czech brał udział w wielu ważnych wydarzeniach kościelnych zarówno w swoim kraju, jak i w wymiarach powszechnych, np. w obradach Synodu Biskupów, przy czym w zgromadzeniu specjalnym dla Ameryki w 1997 uczestniczył z nominacji papieskiej. W kwietniu 2005 wziął udział w konklawe, które wybrało kard. Josepha Ratzingera na papieża. W latach 1993-2001 stał na czele Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). 13 lutego 2010 ustąpił z urzędu arcybiskupa Pragi, ale zarządzał nią jeszcze prawie dwa miesiące – do 10 kwietnia tegoż roku, gdy Benedykt XVI mianował jego następcą abp. Dominika Dukę OP.

Przez wielu lat był związany z założonym przez Chiarę Lubich Dziełem Maryi – ruchem Focolare.

Po śmierci kard. Vlka Kolegium Kardynalskie liczy 224 członków, w tym 117 elektorów: 20 mianowanych przez Jana Pawła II, 53 – przez Benedykta XVI i 44 – przez Franciszka. A wśród 107 kardynałów, niemających prawa udziału w konklawe, 71 mianował Jan Paweł II, 25 – Benedykt XVI i 11 – Franciszek.

Najstarszymi wiekowo kardynałami są obecnie Kolumbijczyk José Pimiento Rodríguez (18 II 1919), Libańczyk Nasrallah Pierre Sfeir (15 V 1920) i Francuz Roger Etchegaray (25 IX 1922), najmłodszymi zaś Środkowoafrykańczyk Dieudonné Nzapalainga (ur. 14 III 1967), Tongańczyk Soane Patita Paini Mafi (ur. 19 XII 1961) i Urugwajczyk Daniel Fernando Sturla Berhouet SDB (4 VII 1959). Najdłuższy staż w Kolegium ma obecnie kard. R. Etchegaray, mianowany kardynałem 30 czerwca 1979. Ponadto należy pamiętać, że Benedykta XVI mianował kardynałem Paweł VI dnia 27 VI 1977 a Franciszka – św. Jan Paweł II w dniu 21 II 2001.