Zmarła zasłużona dla ekumenizmu s. Lossow

W 97. roku życia zmarła 2 stycznia siostra Joanna Lossow. Z jej nazwiskiem wiążą się najważniejsze inicjatywy ekumeniczne Kościoła katolickiego w Polsce. Nazywano ją matką polskiej ekumenii i siostrą Joanną od Jedności.

Główna Msza św. żałobna zostanie odprawiona w piątek 7 stycznia o godz. 11.30 w kościele św. Marcina w Warszawie. Następnie, po Mszy św. o godz. 14.00 w kaplicy w Laskach, odbędzie się pogrzeb na tamtejszym cmentarzu, gdzie spoczywają siostry franciszkanki służebnice krzyża. Siostra Joanna należała do tego zgromadzenia od ponad 70 lat.
Urodzona 10 lipca 1908 r. w rodzinie ziemiańskiej w Boruszynie k. Czarnkowa w Wielkopolsce, już od dziecka była uwrażliwiona na odmienność konfesyjną: jej matka, ze słynnego rodu Szembeków, była katoliczką, a ojciec – ewangelikiem. Na chrzcie otrzymała imię Halina. Po wstąpieniu do zgromadzenia 24 maja 1933 r. stała się siostrą Joanną od Miłosierdzia Bożego.
Na długo przed Soborem Watykańskim II, jej postawa dialogu i otwartości wobec innych była formowana przez założycieli sióstr franciszkanek służebnic krzyża, matkę Elżbietę Czacką i sługę Bożego ks. Władysława Korniłowicza, którego była sekretarką. Wcześniej, na początku lat 30. była studentką znanego filozofa Jacquesa Maritaina w Instytucie Katolickim w Paryżu.
Kiedy rozpoczął się Sobór Watykański II, s. Joanna Lossow, jako jedna z pierwszych osób w Kościele rzymskokatolickim w Polsce podjęła systematyczną pracę na rzecz jedności chrześcijan. Zachętą i mottem były dla niej słowa wybitnego ekumenisty luterańskiego, ks. Zygmunta Michelisa, który w obecności siostry Joanny powiedział: „Jeżeli nawrócimy się prawdziwie do Chrystusa, to nawrócimy się także do siebie nawzajem”.

W 1961 r. zaczęła pracę w Sekcji Ekumenicznej przy Studium Duszpasterskim, przekształconej wkrótce w Ośrodek ds. Jedności Chrześcijan przy Warszawskiej Kurii Metropolitalnej. Była to działalność „od podstaw”, ponieważ ekumenizm był wówczas pojęciem w Kościele rzymskokatolickim zupełnie nieznanym. S. Joanna organizowała spotkania i wykłady o tematyce ekumenicznej, współredagowała „Biuletyn Ekumeniczny”, angażowała się też w organizowanie styczniowych Tygodni Modlitw o Jedność Chrześcijan, przez wiele lat była członkiem Komisji Episkopatu ds. Ekumenizmu. Zawsze ją można było spotkać na comiesięcznych Mszach o jedność w warszawskim kościele św. Marcina i na nabożeństwach oraz uroczystościach ekumenicznych organizowanych przez inne Kościoły chrześcijańskie. Z wielkim taktem i kulturą potrafiła łagodzić konflikty i nieporozumienia, jakie zdarzały się w kontaktach międzywyznaniowych.
Jej dziełem są dwie niezwykle ważne dla formacji ekumenicznej katolików polskich inicjatywy, podjęte w latach sześćdziesiątych. Są to organizowane w Laskach pod Warszawą rekolekcje ekumeniczne dla młodzieży oraz dla księży, w których uczestniczą także duchowni innych wyznań. S. Joanna założyła też Ośrodek Ekumeniczny Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża im. Jana XXIII „Joannicum”, działający w Warszawie przy ul. Piwnej. Przez ostatnie lata życia przebywała w szpitaliku w Laskach pod Warszawą, gdzie spisywała wspomnienia z działalności ekumenicznej i modliła się o jedność chrześcijan.
Za swą działalność otrzymała od Prymasa Polski kard. Józefa Glempa srebrny medal „Ecclesiae Populoque Servitium Praestanti” dla zasłużonych w posłudze dla Kościoła i narodu (1993), a także przyznawane przez miesięcznik „Powściągliwość i Praca” wyróżnienie „Bóg zapłać” (1998). Tę ostatnią nagrodę dostała wspólnie ze swoją wielką przyjaciółką, luterańską diakonisą, s. Reginą Witt. Kiedy obie siostry były na audiencji u Pawła VI, papież powiedział do nich: „Niech wasza przyjaźń, dwóch sióstr z dwóch różnych Kościołów przetrwa do końca waszego życia, bo jesteście dla Kościoła znakiem i zadatkiem nadziei, że jedność rodziny chrześcijańskiej zostanie osiągnięta”. W 1999 r. s. Joanna i (pośmiertnie) s. Regina otrzymały „Ekumeniczną Nagrodę Pojednania im. Św. Wojciecha”, przyznaną przez Fundację Aśram Anavim Ekumeniczny Klasztor Sztuki.
W 2003 r. ukazała się książka autorstwa sióstr Joanny i Reginy, pt. „Sługa Słowa Bożego i Jedności Chrześcijan” o ks. Zygmuncie Michelisie, współzałożycielu i pierwszym prezesie Polskiej Rady Ekumenicznej.
Zwraca uwagę zbieżność dat śmierci obu sióstr ekumenicznych – jak je nazywano. Siostra Regina Witt zmarła 30 grudnia 1998 r. Sześć lat później 30 grudnia siostra Joanna „zaczęła odchodzić, tak jakby Reginka ją przywoływała” – powiedziała KAI siostra Maria Krystyna Rottenberg, która po siostrze Joannie przejęła kierownictwo ośrodka „Joannicum”.