Zmiany w przedsoborowej liturgii: nowe prefacje i święci

Kongregacja Nauki Wiary ogłosiła 25 marca dwa dekrety, wprowadzające zmiany do Mszału z 1962, a więc do liturgii sprawowanej według obrzędu sprzed Soboru Watykańskiego II („Mszy Trydenckiej”). Chodzi o dodanie imion świętych kanonizowanych po 1962 i siedmiu nowych prefacji, z tym że odmawianie ich w czasie Mszy św. pozostawiono uznaniu sprawującemu ją kapłanowi. Obu nowym dokumentom, noszącym datę 22 lutego br., towarzyszą Noty (Uwagi), wprowadzające do nich.

Benedykt XVI w Liście do Biskupów całego świata z okazji ogłoszenia 7 lipca 2007 motu proprio „Summorum Pontificum” w sprawie stosowania liturgii rzymskiej sprzed reformy z 1970, poprosił o wprowadzenie do Mszału z 1962 nowych prefacji i imion nowych świętych. Zadanie to powierzył Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei”, ustanowionej w 1988 przez św. Jana Pawła II w celu pomagania tym wszystkim, którzy pragnęli zachowywać przedsoborowe tradycje duchowe i liturgiczne. W 2019 Franciszek zlikwidował tę Komisję, a jej kompetencje przekazał Kongregacji Nauki Wiary i to ona dokończyła dzieło, rozpoczęte za pontyfikatu papieża Ratzingera.

Po 12 latach prac, prowadzonych wraz z Kongregacją Kultu Bożego i Dyscypliny Wiary, Kongregacja Nauki Wiary ofiarowała obecnie całemu Kościołowi oczekiwane bogactwo liturgiczne w postaci dwóch dokumentów. Dekret „Cum sanctissima” zawiera wskazówki co do uczczenia w tzw. nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego świętych kanonizowanych w ostatnich dziesięcioleciach, podczas gdy dekret „Quo magis” ogłasza siedem nowych prefacji eucharystycznych, które należy włączyć do Mszału, zatwierdzonego w 1962 przez św. Jana XXIII.

Pierwszy dokument podkreśla fakt, iż wymienianie w czasie liturgii imion najnowszych świętych nie jest jedyną możliwością i ma charakter fakultatywny. A zatem to od celebransa zależy, czy włączy ich do sprawowanej przez siebie liturgii, a nota towarzysząca wyjaśni, że dekret odwołuje się tu do dobrego wyczucia duszpasterskiego celebransa.

W podobny sposób działa dekret „Quo magis” o nowych prefacjach, pozostawiając kapłanowi wybór jednej z nich lub wykorzystanie dotychczasowych. Zwraca na to uwagę Nota wyjaśniająca, podkreślając, że nie oznacza to unieważnienia zezwoleń na prefacje własne, stosowane w przeszłości, na które zezwolono już wcześniej, toteż można dokonywać wyboru między tą wcześniejszą a zatwierdzonymi obecnie.

Cztery nowe prefacje powstały w ramach posoborowej reformy liturgicznej z uwzględnieniem jednak źródeł antycznych. Mówią one o aniołach, św. Janie Chrzcicielu, męczennikach i małżonkach. Trzy kolejne stosowały już przed Vaticanum II Kościoły lokalne we Francji i Belgii. Obecnie można będzie się nimi posługiwać w Kościele powszechnym. Są to prefacje o wszystkich świętych i świętych patronach, o Najświętszym Sakramencie i o konsekracji kościoła.

W sprawie natomiast nowych wspomnień liturgicznych nie zdecydowano się na dodanie nowych świętych do przedsoborowego kalendarza liturgicznego. Uznano, że lepszym rozwiązaniem jest sformułowanie zasad ogólnych, na jakich mogą być oni wspominani w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego.

Ogłaszając nowe dokumenty Kongregacja podkreśliła harmonię łączącą różne okresy w dziejach Kościoła katolickiego, której pragnęli czterej papieże: Jan XXIII, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek, wyrażając przy tym życzenie, aby wierni mogli odkrywać lub na nowo odkrywać w pokoju liturgiczne skarby Kościoła.