Znamy laureata Nagrody im. bp. Romana Andrzejewskiego za rok 2020

Nagrodę im. ks. bp. Romana Andrzejewskiego, długoletniego Krajowego Duszpasterza Rolników, za rok 2020 otrzymał dziś Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Przyznanie nagrody nastąpiło w siedzibie Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski dokładnie w dniu 40. rocznicy rejestracji rolniczego związku zawodowego.

Nagroda miała zostać przyznana w czasie uroczystej gali, ale z powodu trwającej pandemii nie było to możliwe. Jeśli natomiast obostrzenia zostaną poluzowane na tyle, aby taką uroczystość zorganizować, nagroda zostanie przyznana 17 czerwca, oczywiście w ramach istniejących w tym momencie wszelkich ograniczeń sanitarnych – poinformował w trakcie dzisiejszego spotkania rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak SJ.

Kapituła Nagrody im. ks. bp. Romana Andrzejewskiego postanowiła tym razem uczcić 40 lat istnienia Związku Rolników Indywidualnych. Po strajkach sierpniowych w 1980 r. rolnicy musieli podjąć nieugiętą walkę z władzami komunistycznymi o zalegalizowanie swojej niezależnej organizacji. Walka trwała 9 miesięcy. Rejestracja rolniczej „Solidarności” nastąpiła 12 maja 1981 r.

W specjalnej uchwale uzasadniającej przyznanie nagrody przypomniano rolę Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego, bowiem bez jego zdecydowanego wsparcia i twardych nacisków na władze – w połączeniu z odwagą tysięcy chłopów polskich – powstanie NSZZ RI „Solidarność” byłoby niemożliwe. Prymas zawsze bronił rolników i rolniczego prawa do ziemi. Krytykował też postępujący brak miłości do ojczystych zagonów, czego przejawem była ucieczka wiejskiej młodzieży do miast w celu znalezienia łatwiejszego życia.

„Jednocześnie Kapituła chyli głowę przed często zapomnianymi bohaterami tamtych lat. Wielu rolników traciło życie i zdrowie w walce o wolność zrzeszania się. Uznanie należy się również kapłanom z parafii wiejskich i małomiasteczkowych, którzy wspierali niezależny ruch ludowy, a w stanie wojennym i latach 80. ubiegłego wieku umożliwiali działanie podziemnej organizacji” – czytamy w uchwale, której treść odczytał bp Artur Miziński, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski i honorowy przewodniczący Kapituły Nagrody im. ks. bp. Romana Andrzejewskiego.

Kapituła doceniła też program Związku, który za priorytet uznaje obronę polskiej ziemi, prawo do prywatnej własności, troskę o trwałość rodzinnych gospodarstw rolnych, obronę tradycji i chrześcijańskiego systemu wartości. „Solidarność” Rolników Indywidualnych zawsze uważała, że prawo do efektywnego gospodarowania na własnej ziemi to racja stanu państwa polskiego i warunek jego niepodległości.

Kapituła wysoko oceniła, że w swej 40-letniej historii NSZZ RI „Solidarność”, walcząc o prawa rolników, był i jest związkiem, który nie boi się zmian i czynnie uczestniczy w przemianach w Polsce i Europie. Członkowie Związku są świadomi odpowiedzialności za oddaną im do zagospodarowania ziemię, za siłę rodziny i kraju.

Teresa Hałas, przewodnicząca Związku Rolników Indywidualnych „Solidarność” nie kryła wzruszenia decyzją o przyznaniu nagrody kierowanemu przez nią związkowi. – To dla nas wielki dzień. Mam świadomość, że za mną jest historia i tysiące działaczy oraz postawa wielkiego Polaka, Prymasa Tysiąclecia – powiedziała.

W swoim przemówieniu przypomniała o niezwykle trudnej drodze rolników do stworzenia i zalegalizowania w czasach komunistycznych niezależnej struktury związkowej, co bardzo często bywało okupione represjami ze strony władzy – aresztowaniami i biciem rolników, konfiskatą ziemi i całych gospodarstw rolnych, o których zwrot czasami walka trwa do dzisiaj. Przyznana nagroda – dodała przewodnicząca – daje rolnikom swoiste poczucie wartości, że ta walka była potrzebna.

Teresa Hałas podkreśliła też twardą postawę kard. Wyszyńskiego, który w lutym 1981 r. w liście do I sekretarza KC PZPR Stanisława Kani tłumaczył potrzebę powołania rolniczej „Solidarności”. „I kładę, Panie Pierwszy Sekretarzu, na Pana serce taką odpowiedzialność, byście dorośli do tego i dali szansę polskiej wsi” – pisał Prymas Wyszyński.

Prestiżowa Nagroda im. ks. bp. Romana Andrzejewskiego, przyznana została przez Fundację „Solidarna Wieś” po raz siedemnasty. Dotychczas laureatami były osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla spraw rolnictwa, kultury oraz rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego wsi i małych ojczyzn: prof. Andrzej Stelmachowski, prof. Maria Radomska, kard. Józef Glemp, ks. prał. Bogusław Bijak, bp Alojzy Orszulik, dr Maria Stolzman, dr Barbara Fedyszak-Radziejowska, Roman Kluska, Josef Rottenaicher, abp Józef Michalik, prof. Alojzy Szymański, o. dr Stanisław Jaromi, ks. Kazimierz Kaczor, prof. Jacek Hilszczański, zespół pieśni i tańca „Mazowsze”, abp Henryk Hoser. Nagroda składa się z dyplomu, statuetki autorstwa Pawła Szcześniaka i symboliczna kwota pieniężna.

Sławomir Siwek, przewodniczący Rady Fundacji „Solidarna Wieś” przyznającej nagrodę przypomniał, że Fundacja działa przede wszystkim na rzecz rozwoju cywilizacyjnego wsi i małych miast. Przyznaje również stypendia tego samego imienia dla młodych osób z tych terenów, którzy mimo trudności ekonomicznych pragną się uczyć.

Bp Roman Andrzejewski żył w latach 1938-2003. Urodził się w Morzyczynie na Kujawach, w rodzinie rolników.Święcenia kapłańskie otrzymał w 1961 r. Był absolwentem KUL, doktorat z filologii klasycznej otrzymał na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wykładał na KUL, WSD we Włocławku. W czasie studiów specjalistycznych w Rzymie pracował w polskiej sekcji Radia Watykańskiego. W 1981 otrzymał nominację na biskupa pomocniczego włocławskiego. Był pierwszym biskupem stanu wojennego. W latach 1988-1996 przewodniczył Komisji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Rolników, a następnie, do 2001 był Krajowym Duszpasterzem Rolników.

Zainicjował powstawanie katolickich uniwersytetów ludowych. Powołał Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, inicjował powstanie i patronował istnieniu rolniczej prasy. Stawał na czele zespołów dobrych usług w czasie konfliktów i negocjacji rolników z rządem. Był współfundatorem Fundacji „Solidarna Wieś”. Jego dewiza biskupia to: „Ludzkie ku Boskiemu”, a ulubiona sentencja: „Uszanuj pracę drugiego…”. Często odwiedzał Polaków w dawnych republikach sowieckich, bywało, że odprawiał msze św. w prywatnych domach i ruinach zniszczonych polskich kościołów. Syn rolników – uwielbiał pracę w ogrodzie i na polu u rodziny. Zmarł przedwcześnie 7 lipca 2003 r. Zgodnie z jego wolą został pochowany na terenie sanktuarium w Licheniu.