Żonaty ksiądz greckokatolicki komentuje watykański dokument o parafiach

„Każdy z nas, proboszczów, jeżeli będzie chciał wykonać misję i posłanie Jezusa Chrystusa, będzie musiał wyjść poza znane mu schematy. Szanując je oczywiście i doceniając, jednak mając postawę ucznia w drodze” – ks. Paweł Potoczny, proboszcz greckokatolickiej parafii św. Mikołaja w Żelichowie (Cyganku) na Żuławach, komentuje dla KAI instrukcję „Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła”.

Z końcem czerwca, a dokładnie 29 czerwca 2020 roku, w uroczystość św. Apostołów Piotra i Pawła, Kongregacja ds. Duchowieństwa opublikowała nowy (wg mojej oceny stary) dokument pt. “Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacji Kościoła”. „Nowy” – bo na nowo przypomina podstawy funkcjonowania najmniejszej strukturalnej jednostki kościoła, którą jest parafia. „Stary” – bo z nic nowego nie porusza.

Z dużą dozą cierpliwości czytałem ten dokument szukając czegoś, co mnie jako proboszcza zainspiruje czy będzie jakoś odkrywcze. I muszę przyznać, że znalazłem to już na samym początku (pomijając oczywiście wstęp i wprowadzenie w temat). Drugi rozdział Instrukcji jest najlepszym i najbardziej uświadamiającym sytuację Kościoła oraz jego miejsce w świecie. Właściwa ocena kontekstu, w którym znalazły się parafie, sugeruje nowy powiew Ducha Świętego, aby wykonać misję powierzoną przez Jezusa. Pkt. 8 mówi „Terytorialna konfiguracja parafii wezwana jest jednak dziś do konfrontacji ze szczególną cechą współczesnego świata, w którym zwiększona mobilność i kultura cyfrowa poszerzyły granice istnienia…” i pkt. 9 „związek z terytorium jest coraz mniej zauważalny, miejsce przynależności staje się wielorakie, a relacje międzyludzkie są wystawiane na ryzyko rozpadu w wirtualnym świecie bez zaangażowania ani odpowiedzialności za własne relacje”. Jednak tylko sugeruje, gdyż to już wiadomo od dawna – przynajmniej od 20 lat bardzo dynamicznie rozwija się technologia, a od czasu, kiedy ja zostałem księdzem (2007 r.), to przyspieszenie jest coraz większe z roku na rok. „Pandemia” przyspieszyła pewien proces w Kościele, przynajmniej obecności większej ilości duchownych w social mediach. Więc są tam, gdzie są wierni.

W 11 punkcie III rozdziału wskazano konkretny kierunek dla parafii – „parafia jest wezwana (rozumiem to jak biskup – proboszcz – parafianie), aby zgodnie z wymaganiami czasu dostosować swoją posługę do potrzeb wiernych i historycznych przemian. Potrzebny jest odnowiony dynamizm, który pozwolił by na nowo odkryć powołanie każdego ochrzczonego do bycia uczniem Jezusa i misjonarzem Ewangelii (…)”. I dalej pkt. 14 „parafia nie będąc już, jak kiedyś, głównym miejscem agregacji i socjalizacji, jest wezwana do szukania innych sposobów bliskości niż zwykłe działania. Zadanie to nie stanowi jakiegoś ciężaru do niesienia, ale jest wezwaniem, które należy przyjąć z entuzjazmem.” Entuzjazm ewangeliczny wypływa z miłości do Chrystusa, jeżeli odkryje go biskup, kapłan, to również będzie zaszczepiony również wśród wiernych. Entuzjazm wynika z tego, że wchodzisz w nowe obszary, których nie znasz, sam się ich boisz, ale idziesz, bo miłość do Pana ciebie tam popycha. Ty wiesz, że trzeba i idziesz. I to dokument Kongregacji podkreśla w punkcie 15 – „wspólnota chrześcijańska nie powinna obawiać się INICJOWAĆ procesy i im towarzyszyć w miejscach, na których żyją ludzie reprezentujący różne kultury, mając całkowitą pewność, że dla uczniów Chrystusa – nie można znaleźć nic prawdziwie ludzkiego, co nie odbijałoby się echem w ich sercach”.

I ostatnie novum, które do mnie przemówiło i wywołało pozytywne emocje i nadzieję na zmianę, to rozdział IV i zdanie z pkt. 16 „Jednak szczególnie dzisiaj terytorium nie jest już tylko ograniczoną przestrzenią geograficzną, ale środowiskiem, w którym każdy wyraża swoje życie poprzez relacje, wzajemną służbę i dawne tradycje.” Parafia to miejsce towarzyszenia w wierze ludziom, którzy wspólnie kroczą drogą wiary w Jezusa Chrystusa. Środowisko mieści w sobie więcej niż tylko terytorium i budynek. Środowisko to relacje międzyludzkie, w których czujemy się dobrze, a przede wszystkim mamy pewność, że w nim jest obecny i żywy Zbawiciel. To środowisko wiary ma tak funkcjonować, żeby inni patrząc tylko na nie, chcieli się do niego dołączyć. Tylko pozostaje zasadnicze pytanie, jak to zrobić? W jaki sposób tworzyć takie środowisko? Niestety Instrukcja Kongregacji nie podaje. W dalszych punktach przypomina to, co już znamy, stary schemat: „Z drugiej strony należy podkreślić, że na poziomie kanonicznym zasada terytorialna pozostaje w pełni obowiązująca, gdy wymaga tego prawo” (pkt. 16).

Podsumowując jednym zdaniem Instrukcję, przede wszystkim trzeba ją docenić za skondensowaną wiedzę na temat obecnego stanu funkcjonowania parafii. Należy również podkreślić właściwą ocenę sytuacji, w jakiej znalazła się parafia dzisiaj. Jednak czy są to konkretne wskazówki dla duszpasterzy jak należy nawrócić duszpastersko parafię w służbie misji ewangelizacji Kościoła? Śmiem twierdzić, że nie, każdy z nas, proboszczów, jeżeli będzie chciał wykonać misję i posłanie Jezusa Chrystusa, będzie musiał wyjść poza znane mu schematy. Szanując je oczywiście i doceniając, jednak mając postawę ucznia w drodze.

***
Ks. Paweł Potoczny – ur. w 1981 roku w Braniewie. W 2006 r. ukończył Greckokatolickie Seminarium w Lublinie. 2006 r. wstąpił w związek małżeński z Anną, mają trójkę dzieci. W 2007 roku przyjął święcenia kapłańskie. Posługę kapłańską sprawował jako wikariusz w parafii archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Przemyślu (2007/2013), gdzie pełnił również funkcję wicekanclerza kurii, a także w Olsztynie (2013/2014). Od 2014 roku jest proboszczem parafii św. Mikołaja w Żelichowie (Cyganku) na Żuławach. Jest zaangażowany w prace kilku archidiecezjalnych komisji. Prowadzi bloga „Ksiądz i żona – wiara – biznes – życie” oraz profil „zonatyksiadz” na Instagramie.