Życiorysy świętych ogłoszonych przez Benedykta XVI

W niedzielę 26 kwietnia Benedykt XVI ogłosił pięcioro nowych świętych – trzech mężczyzn i dwie kobiety, przy czym czworo z nich pochodzi z Włoch, a jeden – z Portugalii. Wszyscy oni należą do stanu kapłańskiego bądź zakonnego.

1. Archanioł (Arcangelo) Tadini (12 X 1846-20 V 1912) – Włoch, kapłan, założyciel Zgromadzenia Sióstr Robotnic od Świętego Domu z Nazaretu.

Urodził się w szlacheckiej, zamożnej rodzinie w Verolanuova koło Brescii na północy Włoch i z tą diecezją był związany przez całe życie. Wzrastał w środowisku liberalnym, które jednak nie wpłynęło na jego formację duchową. Wcześnie poczuł w sobie powołanie i 19 czerwca 1870 przyjął w Brescii święcenia kapłańskie. Najpierw 2 lata był wikarym w małej górskiej wiosce Lodrino, przez dalsze trzy pracował jako kapelan w sanktuarium Matki Bożej z Noce na przedmieściach Brescii. W 1885 rozpoczął posługę duszpasterską w Botticino Sera, najpierw jako wikary, a po dwóch latach jako proboszcz. Odtąd to niewielkie miasteczko w jego rodzimej diecezji stało się jego domem do końca życia. Już na początku przedstawił swym parafianom swą dewizę życiową: „Pozostanę z wami, będę żył z wami, umrę z wami”.

Na tej placówce rozwinął wiele ciekawych i cennych inicjatyw duszpasterskich i społecznych. Utworzył tam zespół Schola Cantorum, kilka bractw, Trzeci Zakon Franciszkański, a kierując się duchem encykliki Leona XIII „Rerum novarum” powołał do życia w 1893 Towarzystwo Pomocy Wzajemnej i w 5 lat później założył przędzalnię, aby powstrzymać emigrację zarobkową młodych dziewcząt. Wiele uwagi poświęcał też duchowej formacji wiernych, szerząc zwłaszcza nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu, rozwinął także działalność oświatową wśród młodzieży, prowadził dla niej oratorium.

Ale najtrwalszym śladem posługi tego aktywnego kapłana jest Zgromadzenie Sióstr Robotnic od Świętego Domu z Nazaretu, które założył w 1900. Jego członkinie składały trzy śluby kanoniczne, żyły wspólnie i nosiły habity zakonne. Nowa wspólnota zakonna i jej założyciel od początku napotykali wiele trudności i przeszkód, wynikających głównie z nowatorstwa tego dzieła – wielu duchownych nie rozumiało, że siostry mogą być robotnicami, rozwijając w ten sposób swoją misję pełną różnych zagrożeń i często bardzo niewdzięczną. Ks. Tadini zdołał jednak pokonać wszystkie przeciwności i jego zgromadzenie uzyskało zatwierdzenie papieskie, choć już po jego śmierci – 18 grudnia 1931. Zmarł w Botticino Sera. Błogosławionym ogłosił go 3 października 1999 Jan Paweł II.

2. Bernard (Bernardo) Tolomei (10 V 1272-20 VIII 1348) – Włoch, pustelnik, założyciel Zakonu Oliwetanów (zakonu na regule benedyktyńskiej)

Urodził się w Sienie w rodzinie szlacheckiej. Na chrzcie otrzymał imię Giovanni (Jan). Uczył się w szkole prowadzonej przez dominikanów. Mając niespełna 18 lat został pasowany na rycerza przez cesarza Rudolfa I Habsburga (†1291). Zdobył wykształcenie prawnicze i przez pewien czas wykonywał ten zawód, posługując jednocześnie chorym w szpitalu miejskim. Później jednak zaczął chorować na oczy i niemal zupełnie oślepł, co zmusiło go do wycofania się z działalności zawodowej. W tym też czasie przeżywał ostry kryzys wiary.
Gdy jednak w 1313 za wstawiennictwem Matki Bożej odzyskał wzrok, porzucił światowe życie i opuścił miasto, w którym zresztą toczyły się wówczas gwałtowne walki między zwalczającymi się ugrupowaniami. Wraz z dwoma przyjaciółmi wyjechał do swej posiadłości rodowej koło Ankony. Wszyscy trzej przywdziali skromne stroje mnisze i zmienili swe imiona – Jan stał się Bernardem. Wiedli życie pełne modlitwy, pokuty i w samotności. Gdy jednak niebawem zaczęli do nich ściągać coraz liczniej różni ludzie, tak szlachta, jak i plebs, pragnący również żyć jak pustelnicy, Bernard, poczuwając się do odpowiedzialności za nich, poprosił biskupa Arezzo, w którego jurysdykcji były te ziemie, o kanoniczne zatwierdzenie nowej wspólnoty. 26 marca 1319 biskup Guido Tarlati wydał Kartę założycielską (Charta fundationis) dla klasztoru Najświętszej Maryi Panny z Góry Oliwnej, opartego na regule św. Benedykta. Tak powstał nowy zakon, który do historii przeszedł jako oliwetanie. Zakonnicy nosili białe habity dla uczczenia Matki Bożej, do której Bernard żywił wielkie nabożeństwo. Przyjmując regułę benedyktyńską, Bernard i jego towarzysze przestali być pustelnikami. Jednocześnie postanowiono, że opat będzie wybierany tylko na rok, a nie – jak dotychczas – dożywotnio i miał być potwierdzany przez biskupa z Arezzo. Ale Bernard jako założyciel i ciesząc się niepodważalnym autorytetem, sprawował od 1322 ten urząd do końca życia. Co najmniej dwukrotnie chciał ustąpić, tłumacząc to słabym wzrokiem i brakiem święceń kapłańskich, ale bracia niezmiennie wybierali go co roku na kolejną kadencję. Papież awinioński Klemens VI zatwierdził w 1344 zakon, liczący wówczas 10 klasztorów.

Założyciel zmarł w Sienie w okresie epidemii dżumy. Pozostawił po sobie szereg pism, pełnych głębokich treści duchowych i znacznych wartości literackich. Formalnie nigdy nie został wyniesiony na ołtarze, ale 24 listopada 1644 Kongregacja Obrzędów (poprzedniczka dzisiejszej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych) zatwierdziła jego kult.

3. Noniusz od św. Maryi (Nuno de Santa Maria) Álvares Pereira (24 VII 1360-1 IV 1431) – Portugalczyk, wdowiec, później karmelita bosy

Urodził się prawdopodobnie w Cernache do Bomjardim koło Lizbony jako nieślubny syn Álvaro Gonçalvesa Pereiry, wielkiego mistrza jednej z gałęzi Zakonu Szpitalnego św. Jana Jerozolimskiego (dziś Zakon Maltański) i Irii Gonçalves do Carvalhal. Jako 13-latek trafił na dwór króla Ferdynanda Portugalskiego z zamiarem zrobienia kariery wojskowej. Od najmłodszych lat zaczytywał się w opowieściach rycerskich, zwłaszcza legendach Okrągłego Stołu i króla Artura i tak jak Galahad chciał pozostać kawalerem. Ale w wieku 19 lat poślubił Leonorę de Alvim, z którą miał troje dzieci. Jako dowódca odniósł kilka cennych zwycięstw nad wojskami kastylijskimi, w tym najważniejsze – 14 VIII 1385 pod Aljubarrotą, które zakończyło konflikt z Kastylią i pozwoliło Portugalii zachować niepodległość. Jednocześnie był człowiekiem szczerym, o głębokiej duchowości, żywił wielkie nabożeństwo do Eucharystii i Matki Bożej, którą czcił m.in. postami kilka razy w tygodniu. Zawsze nosił z sobą krucyfiks oraz wizerunki Maryi Panny i świętych wojowników – Jakuba i Jerzego.

Gdy w 1387 zmarła jego żona, Noniusz nie ożenił się po raz drugi, ale jeszcze bardziej pogłębił w sobie wiarę. Wyrzekł się części swych dóbr rodowych i prowadził życie częściowo pokutnicze. W końcu w 1422 całkowicie zaskoczył dwór, wyrzekając się świata i wstępując do założonego przez siebie klasztoru karmelitów w Lizbonie. Został tam zwykłym bratem, przyjmując imię Noniusza od Świętej Maryi Panny. Tam też zmarł w Niedzielę Wielkanocną 1 kwietnia 1431. Chociaż odszedł w opinii świętości i jako bohater narodowy, a w jego pogrzebie uczestniczył cały dwór, jego kult potwierdził oficjalnie dopiero 23 stycznia 1918 Benedykt XV..

4. Gertruda (Geltrude/Gertrude) Comensoli (18 I 1847-18 II 1903) – Włoszka, dziewica, założycielka Instytutu Sióstr Czcicielek i Instytutu Sióstr Sakramentek z Bergamo.

Urodziła się jako piąte z dziesięciorga dzieci w ubogiej, głęboko religijnej rodzinie w Bienno koło Brescii. Na chrzcie otrzymała imię Caterina (Katarzyna). Już we wczesnym dzieciństwie czuła powołanie zakonne, spędzając wiele czasu na modlitwie i rozmyślaniach. Na pytanie, co robi, odpowiadała zwykle: „Myślę”. Gdy w wieku 7 lat przyjęła I komunię św., ślubowała „wieczną miłość z Jezusem”. W 1862 wstąpiła do Zgromadzenia Córek Miłosierdzia, założonego przez św. Bartłomieję Capitanio (1807-33), ale gdy po kilku latach zachorowała, musiała wrócić do domu. Po wyzdrowieniu, ze względu na zubożenie rodziny, opuściła strony ojczyste i wyjechała za pracą. Znalazła ją najpierw na plebanii ks. Giovanniego Battisty Roty w Chiari, którego trzy siostry były urszulankami Unii Rzymskiej (św. Anieli Merici), a gdy po kilku latach został on biskupem Lodi, Caterina podjęła pracę w domu książąt Fé-Vitali. Praca na dworze książęcym nie osłabiła w niej powołania zakonego. Za radą kapłanów, których spotykała, spełniła swe dawne marzenie o zgromadzeniu, które łączyłoby wychowanie dzieci, zwłaszcza ubogich i chorych, z adoracją Najświętszego Sakramentu. 15 grudnia 1882, dzięki pomocy ks. Francesco Spinellego powołała do życia w Bergamo Instytut Sióstr Adoratorek (lub Czcicielek), propagujący wieczystą adorację. Jako matka Gertruda została jego pierwszą przełożoną generalną. Ale po kilku latach trudności finansowe doprowadziły do rozejście się dróg obojga współzałożycieli i podziału zgromadzenia. Gertruda bardzo to przeżyła, ale po kilku latach, przy pomocy ks. Roty, obecnie biskupa Lodi, właśnie w tym mieście założyła nowy Instytut – Sióstr Sakramentek, zatwierdzony przez biskupa 8 września 1891. W pół roku później wróciła do Bergamo. Tam też zmarła w opinii świętości. W chwili jej śmierci zgromadzenie miało 16 domów ze 179 siostrami, które pracowały jako robotnice w przędzalniach, sierocińcach, opiekowały się młodymi dziewczętami i studentkami, chorymi i osobami w starszym wieku itp. Beatyfikował ją 1 października 1989 Jan Paweł II.

5. Katarzyna (Caterina) Volpicelli (21 I 1839-28 XII 1894) – Włoszka, założycielka Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca

Urodziła się w bogatej rodzinie mieszczańskiej w Neapolu. Zdobyła staranne wykształcenie i w wieku 20 lat wstąpiła do klasztoru wieczystych czcicielek Najświętszego Sakramentu, który jednak musiała opuścić w pół roku później ze względu na stan zdrowia. Gdy zmartwiona wracała do domu, jej spowiednik od 1854 i – jak go nazywała – „przyjaciel mojej duszy”, przyszły błogosławiony Ludwik z Casorii powiedział jej „Twoim przeznaczeniem, Katarzyno, jest Serce Jezusa”. W 1864 dowiedziała się o istnieniu stowarzyszenia Apostolat Modlitwy we Francji, co miało decydujące znaczenie dla jej przyszłych losów. Pod wpływem duchowości i charyzmatu tego ruchu i osobiście jego przełożonego – ks. Ranière’a, który w 1867 odwiedził Neapol, Katarzyna zaczęła myśleć o utworzeniu zgromadzenia, które szerzyłoby cześć Najświętszego Serca Jezusowego. I tak 1 lipca 1871 powołała do życia Instytut Służebnic Najświętszego Serca, który najpierw zatwierdził arcybiskup Neapolu kard. Sisto Riario Sforza, a 13 czerwca 1890 – Leon XIII. W maju 1884 nowy arcybiskup miasta kard. Guglielmo Sanfelice konsekrował sanktuarium Najświętszego Serca Pana Jezusa, które założycielka wzniosła obok domu macierzystego. Uczestniczyła ona ponadto aktywnie m.in. w I Krajowym Kongresie Eucharystycznym w Neapolu w 1891, uznając to za szczytowy akt swego apostolatu. Zmarła w Neapolu, ofiarowując swe życie za Kościół i za Ojca Świętego. Błogosławioną ogłosił ją Jan Paweł II w dniu 29 kwietnia 2001.

Krzysztof Gołębiowski (KAI)