Prezydent Duda podpisze i odeśle do TK nowelizację ustawy o IPN

Prezydent Andrzej Duda ogłosił we wtorek, że podpisze nowelizację ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, która wprowadza kary grzywny lub więzienia do lat trzech za przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu odpowiedzialności m.in. za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką. Jednocześnie zapowiedział, że skieruje ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.

Prezydent zapowiedział, że podpisze ustawę i prześle ją do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny w trybie następczym. Jest on przewidziany dla aktów normatywnych, które już zostały ustanowione, nabrały mocy obowiązującej, albo znajdują się jeszcze w okresie vacatio legis.

Andrzej Duda tłumaczył swoją decyzję m.in. tym, że wszelkie wątpliwości dotyczące noweli powinny zostać rozstrzygnięte. – Wymaga tego szacunek dla tych, którzy zginęli i dla tych, którzy ocaleli – powiedział prezydent. – Nie chciałbym, żeby ktokolwiek z ocalałych bał się, że zostanie ukarany za prawdę. Jednocześnie nie chcę, by Polacy byli pomawiani za udział w Holokauście – argumentował.

Zdaniem prezydenta, TK powinien zbadać zgodność nowelizacji z Konstytucją RP w dwóch kwestiach. Chodzi przede wszystkim o art. 54 ustawy zasadniczej, który mówi o wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. – Czy wolność słowa nie jest przez te przepisy w sposób nieuprawniony ograniczona? – pytał Andrzej Duda.

Druga wątpliwość dotyczy art. 2 w związku z art. 42 Konstytucji, czyli tzw. określoności przepisów prawa. Chodzi tu o to, jakie zachowania osób przypisujących polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości są zachowaniami karalnymi, a jakie nie.

Prezydent podkreślił, że kwestia uchwalonej przez parlament nowelizacji ustawy o IPN wzbudziła w przestrzeni publicznej, tak w kraju, jak i zagranicą, bardzo dużą dyskusję. Temat ten wybrzmiewa także w relacjach pomiędzy Polską a Izraelem, pomiędzy Polakami a Żydami, ale także na poziomie relacji polsko-amerykańskich.

Czytaj także: Naczelnik IPN w Kielcach: reakcja izraelska zaskakuje

Zaznaczył, że już podczas swojej ubiegłorocznej wizyty w Izraelu był pytany o jedną z kwestii związanych z projektowaną ustawą. W tym kontekście pojawiało się „zdecydowane oczekiwanie tego, że ta ustawa, to rozwiązanie, te przepisy nie będą w żaden sposób blokowały działalności artystycznej i naukowej”. – W ostatecznym sformułowaniu tych przepisów artykułu 55 a, takie wyłączenie dotyczące czynów związanych z działalnością artystyczną, naukową, zostało w sposób bardzo wyraźny do ustawy wprowadzone – powiedział prezydent.

Andrzej Duda zaznaczył, że nowela „dotyczy kwestii niezwykle bolesnej, bardzo delikatnej, związanej z II wojną światową, z martyrologią narodu polskiego”. Chodzi w niej o to, co Polacy – „oczywiście w znaczeniu nasi przodkowie, moi dziadkowie, pradziadkowie – przeżyli w okresie II wojny światowej i ilu naszych bliskich w okresie II wojny światowej z rąk niemieckich nazistów i innych, którzy napadli na Polskę, stracili życie” – tłumaczył prezydent.

Przypomniał też, że w czasie II wojny światowej zginęło w Polsce prawie 6 mln polskich obywateli, a „wśród nich z całą pewnością było około 3 mln polskich obywateli narodowości żydowskiej”. Podkreślił, że „niemiecki nazistowski przemysł zagłady” był przede wszystkim skierowany na zniszczenie narodu żydowskiego.

„Ta sprawa wywołuje ogromne emocje, i dobrze, bo po to mamy o tym pamiętać, by nigdy więcej nie doszło do takiej sytuacji” – stwierdził Andrzej Duda, dodając, że w Polsce nie ma miejsca na antysemityzm i rasizm.

Nowelizacja ustawy o IPN przewiduje kary grzywny lub więzienia do lat trzech za przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu odpowiedzialności m.in. za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką. Sejm uchwalił ją 26 stycznia, a Senat 31 stycznia.