70-lecie parafii św. Andrzeja Boboli w Warszawie

Prowadzona przez jezuitów parafia św. Andrzeja Boboli w Warszawie obchodzi dziś swe 70-lecie. Jest to jedna z najbardziej aktywnych parafii w stolicy, a jej dzieje to opowieść o ludziach odważnych i świętych, męczennikach, wizjonerach, ale też mocno stąpających po ziemi. Tutaj też znajduje się Narodowe Sanktuarium jednego z patronów Polski, św. Andrzeja Boboli.

U początków Dom Pisarzy ufundowany przez papieża

Korzenie parafii św. Andrzeja Boboli w Warszawie sięgają początków XX wieku, kiedy to przy ul. Rakowieckiej 61, położonej nieopodal południowo-zachodniej granicy ówczesnej Warszawy, powstał Dom Pisarzy Towarzystwa Jezusowego. Ten dom zakonny i wydawniczy zarazem, był wyrazem sympatii dla Polaków ze strony papieża Piusa XI, który był jego fundatorem. Przyszły papież, Achille Ratii jako nuncjusz apostolski był jednym z nielicznych dyplomatów, który nie opuścił stolicy podczas Bitwy Warszawskiej 1920 roku, pomimo realnego zagrożenia ze strony bolszewików.

Dom Pisarzy został poświęcony w 1935 roku, a w znajdującej się w jego murach kaplicy odprawiano publiczne nabożeństwa. Sprowadzone do niej w 1938 roku z Rzymu relikwie integralne św. Andrzeja Boboli miały czekać na wybudowanie specjalnego sanktuarium. Czekały pięćdziesiąt lat.

Początki parafii

1 stycznia 1953 roku, na mocy dekretu ówczesnego Arcybiskupa Warszawskiego i Gnieźnieńskiego, Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego, została erygowana parafia św. Andrzeja Boboli. Utworzona została z części terenów parafii św. Michała, jedynej parafii mokotowskiej przed 1949 r. oraz parafii św. Szczepana utworzonej w 1949 r.

Nowopowstała parafia przez wiele lat korzystała z kaplicy w jezuickim Domu Pisarzy, gdyż ówczesne władze państwowe odmawiały zgody na budowę nowej świątyni. Dopiero 19 maja 1980 roku jezuici otrzymali zgodę na wzniesienie kościoła. Kamień węgielny pod przyszłe sanktuarium, którego budowa trwała osiem lat, położył bp Jerzy Modzelewski – 16 maja 1981 roku. Kamieniem węgielnym pod przyszłą świątynię był kamień pochodzący z Janowa Poleskiego – miejsca męczeńskiej śmierci św. Andrzeja Boboli, który w 1976 roku poświęcił Jan Paweł II w Watykanie. 3 czerwca 1980 r. plac pod budowę poświęcił kard. Stefan Wyszyński.

Nowo wybudowany kościół pw. św. Andrzeja Boboli poświęcił 17 kwietnia 1988 r. kard. Józef Glemp w 50. rocznicę kanonizacji św. Andrzeja Boboli. Konsekracja całej Świątyni dokonana została w 1991 roku. Z kolei 16 maja 2002 r. św. Andrzej Bobola został ogłoszony patronem Polski, a 16 maja 2008 r. kościół otrzymał godność Sanktuarium Narodowego.

Zauważmy, że fundament mokotowskiej wspólnoty wiernych stworzyli męczennicy, święci i błogosławieni. Podziemia Domu Pisarzy przy ul. Rakowieckiej stały się w drugim dniu Powstania Warszawskiego w 1944 r. miejscem męczeństwa czterdziestu czterech osób, w tym szesnastu jezuitów (8 kapłanów i 8 braci) oraz 28 ludzi świeckich, zamordowanych bestialsko i spalonych przez hitlerowców. Dziś w przyległym do bryły kościoła domu zakonnym mieści się kaplica – krypta męczenników, gdzie pod posadzką pochowano spalone szczątki ofiar.

Super nowoczesna architektura

Ośmiokątny kształt obecnego kościoła zbudowany według projektu architektów Hanny i Bogdana Madejowskich, nawiązuje do Namiotu Spotkań, w którym Mojżesz spotykał się na pustyni z Bogiem. W ołtarzu głównym wyeksponowany został srebrno-kryształowy sarkofag św. Andrzeja Boboli, pochodzący z okresu międzywojennego. Krucyfiks wykonany został według projektu ks. Krzysztofa Rogalskiego i Pawła Chmielewskiego. Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej namalowany został przez br. Bronisława Podsiadłego oraz obraz św. Andrzeja Boboli w otoczeniu aniołów przez Henryka Musiałowicza. W świątyni podziwiać możemy także piękno monumentalnych witraży Teresy Marii Reklewskiej. Wszystkie te elementy tworzą niepowtarzalne miejsce spotkania z sacrum .

Świątynia ma dwa poziomy: dolny kościół, w którym odbywają się nabożeństwa, spotkania oraz adoracje Najświętszego Sakramentu oraz górny kościół, którego przestrzeń zorganizowano wokół relikwiarza Świętego Andrzeja. Rozbudowana przestrzeń, zacierająca klasyczny podział na nawę i prezbiterium potęguje wrażenie wspólnoty zgromadzonej wokół ołtarza.

Nowy kościół został połączony z zespołem budynków i pomieszczeń, co sprzyja tworzeniu wspólnoty wiernych i aktywności. W tym kompleksie znajduje się Dom Zakonny, Akademia Katolicka w Warszawie – Collegium Bobolanum, Dom Parafialny, sale wykładowe, biblioteka, muzeum, księgarnia, a nawet zaplecze gastronomiczne.

Parafialna wspólnota wspólnot

W ciągu siedemdziesięciu lat istnienia parafii św. Andrzeja Boboli prowadziło ją dziesięciu księży proboszczów: Walerian Holak SJ, Józef Nowak SJ, Feliks Dziadczyk SJ, Jan Świś SJ, Mirosław Paciuszkiewicz SJ, Tadeusz Filas, Bernard Gonska SJ, Janusz Warzocha SJ, Kazimierz Kubacki SJ, Waldemar Borzyszkowski SJ. W codziennej posłudze ojców jezuitów wspierają siostry felicjanki oraz liczni świeccy.

Znaczący rozkwit parafii i kultu św. Andrzeja Boboli nastąpił po wybudowaniu nowego sanktuarium, którego kustoszem w latach 1986 – 1995 był o. Mirosław Paciuszkiewicz SJ. W opinii wielu wyróżniał go rys niezaprzeczalnej świętości. Był wybitnym kaznodzieją, twórcą duszpasterstwa par niesakramentalnych, orędownikiem katechumenatu osób dorosłych, współtwórcą wielu wspólnot parafialnych, poetą i redaktorem. Napisał ponad dwieście artykułów dla różnych czasopism oraz ponad 20 publikacji książkowych, w tym sześć książek poświęconych postaci św. Andrzeja Boboli oraz duszpasterstwu par niesakramentalnych. Powołał do istnienia jedną z pierwszych Rad parafialnych, złożonych z osób świeckich i założył pierwszy w Archidiecezji Warszawskiej biuletyn parafialny. W 2020 r. w kruchcie kościoła, pod krzyżem Pana Jezusa, została umieszczona pamiątkowa tablica, dedykowana pierwszemu kustoszowi Sanktuarium.

Parafię wyróżnia wyraźny rys jezuicki. To tutaj mieści się kolegium jezuickie, Akademia Katolicka, prowadzone są wykłady w ramach Otwartego Studium Akademickiego oraz Jezuickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W Domu parafialnym spotykają się Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego, kontynuujące tradycje Sodalicji Mariańskich, których założycielem byli jezuici, a których orędownikiem był Andrzej Bobola, przyszły Święty. Przy świątyni działa od 2007 roku jedyne na świecie Muzeum św. Andrzeja Boboli, w którym gromadzone są eksponaty związane z życiem, działalnością, męczeńską śmiercią i kultem Świętego oraz historią Sanktuarium.

W parafii działa ponad 40 wspólnot, które tworzą zarówno parafianie, jak i osoby spoza parafii. Są to grupy modlitewne, charyzmatyczne, charytatywne, skierowane do dzieci, młodzieży i studentów, do małżeństw, par niesakramentalnych, grupy AA, ewangelizacyjne i formacyjne.

Ojciec Waldemar Borzyszkowski, który od dwunastu lat sprawuje posługę proboszcza, mówi:
„Tu, na Rakowieckiej, na co dzień żyjemy obecnością Patrona Polski. Materialnie jest obecny w relikwiach integralnych, w relikwiarzach, które podajemy do ucałowania wiernym, na witrażach w kościele i obrazie na ołtarzu, a także w pamiątkach i strojach kapłańskich w Muzeum Świętego. Jest tu jego figura pod krzyżem, a nawet ulica nieopodal nosi nazwę Andrzeja Boboli.

Trudno sobie wyobrazić, by bez Andrzejowej pomocy udało się ogarnąć tak potężny organizm przy Rakowieckiej 61, w którym zgodnie współpracują parafia, Sanktuarium, kolegium jezuitów oraz Akademia Katolicka w Warszawie – Collegium Bobolanum, a także wiele mniejszych organizacji. Jak wielkie jest to przedsięwzięcie, niech świadczy fakt, że parafia liczy 15.000 osób, przy parafii działa około czterdziestu wspólnot – modlitewnych, charyzmatycznych, charytatywnych, specjalistycznych, na uczelni studiuje kilka tysięcy studentów na wydziałach pedagogicznych, politologicznych, teologicznych. Wykładowcy uczelni prowadzą zajęcia na podyplomowych studiach duchowości chrześcijańskiej, w Jezuickiej Szkole Biblijnej, Studium Formacyjnym dla Przełożonych Zakonnych, wreszcie dla wszystkich chętnych organizowane są cykle wykładów w ramach Otwartego Studium Akademickiego, Jezuickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, czy Debaty Oxfordzkie.

W kolegium jezuitów mieszka ponad 50 zakonników, którzy odprawiają Msze święte, prowadzą kierownictwo duchowe, spowiadają, posługują na uczelni, w szpitalu, katechizują. Wkrótce zakończy się budowa Domu Aktywności Społecznej MAGIS HOUSE, w którym znajdą miejsce wspólnoty, poradnictwo duchowo-psychologiczne, pokoje dla uchodźców z Ukrainy, a w przyszłości akademik dla studentów.”

Świątynia jest przede wszystkim jednak miejscem modlitwy. Kościół jest otwarty cały dzień dla wiernych, aż do Apelu Jasnogórskiego. Każdego dnia, zarówno w dni powszednie, jak i w niedziele i święta, zakonnicy sprawują osiem Mszy świętych. Dodatkowo w dolnym kościele sprawowana jest w Msza św. w języku francuskim, a w kaplicy akademickiej Msze św. dla przedszkolaków i młodzieży. Od poniedziałku do piątku w Sanktuarium wystawiony jest do adoracji Najświętszy Sakrament.

Już niemal od dwudziestu lat, po południowej Mszy św. jest odmawiana modlitwa w intencji Ojczyzny, w ramach Apostolatu Maryjnego. Modlitwę zainicjowała zmarła przed miesiącem Ewa Twarowska, zainspirowana ogłoszeniem św. Andrzeja Boboli patronem Polski.

Świątynia jest wypełniona po brzegi zarówno w czasie obchodów święta patronalnego Andrzeja Boboli w dniu 16 maja, jaki i w czasie modlitwy za jego wstawiennictwem każdego 16. dnia miesiąca.

Ważnym wydarzeniem modlitewnym jest styczniowy Tydzień o Jedność Chrześcijan, który w tej świątyni ma szczególną wymowę, jako że Patron tego miejsca stał się ofiarą waśni religijnych, ale też przy jego grobie modlili się pospołu katolicy i prawosławni. Św. Jan Paweł II mówił o nim, że jest znakiem prorockim: „Bóg pozwolił świętemu Andrzejowi stać się znakiem, znakiem nie tylko spraw przeszłych, ale także i spraw, na które czekamy, do których się przygotowujemy, znakiem nie tylko tego, co dzieliło i dzieli, a dzieliło aż do śmierci męczeńskiej, ale także tego, co ma połączyć.”

Grupy apostolskie

Bardzo prężnie działa Duszpasterstwo Akademickie DĄB, w którym uczestniczą studenci wielu warszawskich uczelni.

W pierwszą środę miesiąca Grupa Maria – Odnowa w Duchu Świętym zaprasza do udziału we Mszy św. z modlitwą o uzdrowienie i do Adoracji Najświętszego Sakramentu. W każdy wtorek spotyka się wspólnota Chemin Neuf jak również Ruch Rodzin Nazaretańskich.

Projekt „Back Home Warsaw” skierowany jest z kolei do osób, które chcą uwielbiać Boga poprzez sztukę. Uwielbienie zaczyna się po Mszy Świętej i trwa podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu. Modlitwa prowadzona przez wspólnotę „Dom w ramionach Ojca” odbywa się zazwyczaj w trzeci poniedziałek miesiąca.

Od pięciu lat w Sanktuarium Wspólnota Przymierze Serc prowadzi czuwania w pierwsze soboty miesiąca, zakończone zawierzeniem Matce Bożej, a w pierwsze piątki miesiąca wieczory uwielbienia „Noc serc”. W każdym miesiącu spotyka się też wspólnota „Wiara i Światło” skupiającą osoby z niepełnosprawnością intelektualną, ich rodziny i przyjaciół.

O tym, jak żywe jest środowisko parafialne niech świadczy fakt, że to tu właśnie od pierwszego dnia lockdownu w 2020 roku była odmawiana i transmitowana w Internecie Nowenna do św. Andrzeja Boboli w czasie epidemii, która była wołaniem do Boga setek tysięcy ludzi o uzdrowienie fizyczne i duchowe.

Pomoc uchodźcom z Ukrainy

Równie spektakularne było włączenie się parafii w pomoc uchodźcom z Ukrainy. Przedstawiciele różnych wspólnot utworzyli zespół „Bobola pomaga”, który aktywnie poszukiwał mieszkań dla uchodźców, organizował pomoc materialną i rzeczową, przedszkole dla najmłodszych, oferował pomoc w poszukiwaniu pracy, czy w codziennych sprawach. Do pomocy włączyło się też Jezuickie Centrum Społeczne. Wsparcie duchowe i modlitewne zapewniali jezuici i liczne wspólnoty.

Proces synodalny

Na koniec wspomnijmy jeszcze o procesie synodalnym, w który parafia się żywo zaangażowała. Prowadzone były szerokie konsultacje we wspólnotach i grupach parafialnych, w duszpasterskiej radzie parafialnej, w szkołach znajdujących się na terenie parafii przez katechetów, przez ankietę i otwartych spotkaniach synodalnych w parafii. Raport z tych konsultacji został zamieszczony na stronie parafialnej www.rakowiecka.jezuici.pl.