85 lat Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży

Służyć Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie to cel Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży – organizacji, która od pokoleń wychowuje młodych wierzących Polaków. Dziś stowarzyszenie obchodzi 85-lecie powstania.

KSM zrzesza młodych ludzi w wieku od 14 do 30 lat, którzy twórczo i aktywnie chcą wykorzystać swoją młodość. KSM to także najlepszy sposób, by odnaleźć swoje miejsce nie tylko w grupie rówieśników w szkole bądź parafii, ale w stowarzyszeniu tworzącym w Polsce jedną wielką rodzinę ludzi młodych – gotowych całym swoim życiem „służyć Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie”.

Pradzieje

Początkowo Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży włączone było w struktury Akcji Katolickiej, z którą do dzisiaj organizacja ma bliski kontakt.

Niedługo po utworzeniu w Polsce Akcji Katolickiej, zaczęły rozwijać się jej struktury lokalne i ogólnopolskie. W latach 1930-32 biskupi powoływali Akcję w diecezjach. Z koeli podczas odbywającego się 5 lutego 1935 roku w Krakowie zjazdu krajowego Akcji Katolickiej, struktury ogólnopolskie wydzieliły stowarzyszenia kobiet, mężczyzn, młodzieży żeńskiej i młodzieży męskiej. To właśnie utworzenie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej oraz Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej uznaje się za początek znanej dziś organizacji.

Początkowo najliczniejszą grupę w stowarzyszeniach stanowiła młodzież chłopska, następnie bezrobotni. Niewiele było młodzieży robotniczej, a najmniej inteligenckiej, gdyż miała ona własne organizacje. Dwie młodzieżowe kolumny Akcji Katolickiej (KSMM i KSMŻ) prowadziły własną działalność, posiadały własne władze i strukturę organizacyjną.

Organem koordynującym działalność była Naczelna Rada Akcji Katolickiej. Na szczeblu diecezjalnym odpowiadała jej Diecezjalna Rada Akcji Katolickiej, która też grupowała przedstawicieli stowarzyszeń młodzieżowych. Wewnątrz stowarzyszeń funkcję kierowniczą pełnił zarząd, w skład którego wchodzili: prezes i sekretarz generalny mianowany przez ordynariusza, ich zastępcy oraz trzech członków, a także asystent. W parafiach zaś stowarzyszenia posiadały swe oddziały, podzielone na zastępy i sekcje.

Działalność stowarzyszeń, prowadzona pod hasłem „Budujmy Polskę Chrystusową”, była bardzo bogata. Niestety, wybuch II wojny światowej przerwał działalność Akcji Katolickiej w Polsce, ale jej członkowie wychowani w duchu miłości Boga i Ojczyzny nie wahali się w wielu wypadkach oddać własnego życia w jej obronie.

Po II wojnie światowej

Władze komunistyczne po II wojnie światowej zabraniały wszelkiego niezależnego zrzeszania się. Jedynie KSMM dwóch archidiecezji: poznańskiej i krakowskiej zdołały się zarejestrować. Stało się tak wskutek swoistego „niedopatrzenia” władz administracyjnych. Jednak już KSMŻ nie udało się wznowić legalnej działalności. Dlatego też kard. Sapieha powołał w archidiecezji krakowskiej, jako ruch nieformalny, Żywy Różaniec Dziewcząt. Miał on jednak strukturę organizacyjną KSMŻ.

Represje były bardzo surowe. Kilku KSM-owiczów zabito, wielu odsiadywało wyroki w więzieniach, byli bici. Michała Kowalika i Edwarda Chachlicę w tzw. procesie Kurii Krakowskiej skazano na karę śmierci, wyrok zamieniona później na dożywocie. Prawie wszyscy skazani w tym procesie opuścili więzienie dopiero w 1956 r.

Mimo rozwiązania organizacji, spotkania KSM-owiczów odbywały się nadal, lecz nieoficjalnie. Prowadził je ks. kard. Karol Wojtyła wcześniejszy asystent KSMM w Niegowici, a następnie w parafii św. Floriana w Krakowie.

– Jeszcze jako młody wikariusz w parafii w Niegowici, potem w Krakowie, byłem asystentem kół KSM-u. Wkrótce jednak, w ramach brutalnej walki z Kościołem, KSM został rozwiązany przez władze komunistyczne. Pamiętam jeszcze ostatnie spotkanie w Krakowie, w Domu Katolickim z młodzieżą akademicką. Była taka grupa studiująca ABC tomizmu. Ja byłem jej asystentem. Już się toczył wtedy proces Kurii Krakowskiej, a więc był to rok 1954. Myśmy jeszcze działali. To były już ostatnie spotkania. Parę tygodni potem KSM został ostatecznie zlikwidowany tam, gdzie istniał. Istniał wtedy tylko w dwóch archidiecezjach – w Krakowie i Poznaniu – wspominał Jan Paweł II podczas audiencji udzielonej KSM 15 IV 1995 r.

Reaktywacja

Po roku 1989 organizacja odrodziła się w formie odrębnego, ogólnopolskiego stowarzyszenia. Inicjatorem reaktywowania Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży był ks. prałat Antoni Sołtysik, proboszcz parafii św. Mikołaja w Krakowie, diecezjalny duszpasterz młodzieży. Ks. Sołtysik, którego ojciec był KSM-owiczem i on sam, zanim wstąpił do seminarium, należał do KSMM, spotykał się na co dzień z dawnymi członkami stowarzyszenia.

W Mszanie Dolnej, Bieżanowie i Nowym Targu spotykał zaangażowanych parafian – KSM-owiczów. Do powołania stowarzyszenie zainspirował działającą przy Episkopacie Polskim Komisję Duszpasterstwa Młodzieży, której był konsultorem.

Pierwsze inicjujące KSM spotkanie odbyło się w 1990 roku. Było to w schronisku młodzieżowym na Śnieżnicy w archidiecezji krakowskiej służącym przed wojną m.in. również stowarzyszeniu. W spotkaniu wzięło udział kilkudziesięciu księży i młodzieży z całej Polski.

Zadanie propagowania idei KSM-u podjęło czasopismo „Wzrastanie” redagowane przez ks. Bochenka. Począwszy od diecezji na południu Polski – pierwsze oddziały powstały w archidiecezji krakowskiej – stowarzyszenie zakładano coraz dalej. 10 października 1990 r. Konferencja Episkopatu Polski wydała dekret powołujący do życia Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży jako organizację ogólnopolską, nadając jej osobowość prawną kościelną. Statut zatwierdzono z kolei 30 IV 1993 r. Nowelizacji statutu dokonała 12 III 1998 r.

KSM uzyskał także osobowość prawną cywilną rozporządzeniem Ministra – Szefa Urzędu Rady Ministrów z dnia 30 VI 1993 r.

W sercu Jana Pawła II

Reaktywowanie KSM-u zaakceptował także Jan Paweł II. W oficjalnym przemówieniu wygłoszonym do biskupów polskich z okazji wizyty „Ad limina Apostolorum” 12 stycznia 1993 r. powiedział m.in., że „niezbędny środek formacji młodych stanowią organizacje i ruchy katolickie. Jest ich dzisiaj coraz więcej. Ze szczególnym zaś zadowoleniem powitałem Waszą – Drodzy Bracia – decyzję dotyczącą ponownego powołania do życia Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, które ma bogatą i piękną tradycję”.

Do KSM-owiczów podczas wspomnianej już ogólnopolskiej pielgrzymki do Rzymu skierował słowa uzasadniające istnienie KSM-u: „Nie wstydźcie się waszych ideałów – wręcz przeciwnie, głoście je i brońcie ich! Liczy na was Chrystus, liczy na was Pani Jasnogórska, liczy na was Kościół. Liczy na was i potrzebuje was Polska! Właśnie jako KSM”.

W czasie V Pielgrzymki do Ojczyzny 8 czerwca 1997 r. na Błoniach krakowskich Jan Paweł II zawierzył KSM Maryi mówiąc: „Opiece Maryi, Matki Kościoła, zawierzam organizacje i ruchy młodzieżowe obecne w Krakowie i Polsce: wspólnoty duszpasterstwa akademickiego, grupy charytatywne podejmujące troskę o chorych i niepełnosprawnych, a szczególnie tak zwane i odradzające się Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży”.

KSM dzisiaj

Dziś KSM działa prawie we wszystkich diecezjach, liczy ok. 15 tys. członków zrzeszonych w około 1300 oddziałach parafialnych. Opiekunem KSM z ramienia Konferencji Episkopatu Polski jest bp Marek Solarczyk, natomiast Asystentem Generalnym jest ks. Andrzej Lubowicki z diecezji drohiczyńskiej.

Najprężniej funkcjonują diecezjalne struktury w Polsce południowej i wschodniej, gdzie do stowarzyszenia przynależy najwięcej członków. Dynamicznie rozwijają się też struktury w Poznaniu, Wrocławiu, Toruniu czy Zielonej Górze.

Jak podkreśla ks. Lubowicki, młodzież zaangażowana w Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży przede wszystkim organizuje życie duszpasterskie w swoich środowiskach, poprzez formację i akcję w oddziałach parafialnych, w których podejmowane są bardzo różne inicjatywy, takie jak organizacja różnych wyjazdów, spotkań, adoracji, koncertów itp.

– Naszym szczególnym zadaniem jest włączanie się w aktualną myśl Kościoła, którą czy Ojciec Święty, czy biskupi w poszczególnych diecezjach wskazują w programach duszpasterskich lub w dokumentach – podkreśla duchowny.

Ksiądz asystent zwraca uwagę, że stowarzyszenie zawiera w sobie to, o czym mówił październikowy Synod Biskupów, że dzisiaj trzeba młodzieży słuchać, ale trzeba jej też towarzyszyć. – KSM tworzy przecież świecka młodzież, która potrzebuje opieki i wsparcia ze strony duszpasterzy, by mogła kształtować i rozwijać się w prawdzie Jezusa – dodaje.

Patronami stowarzyszenia są św. Stanisław Kostka i bł. Karolina Kózkówna. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży ma swoje symbole. Godłem stowarzyszenia jest stylizowany znak łączący symbolikę orła i krzyża na żółtym tle. Kolor żółty symbolizuje Kościół katolicki. Kolor biały i czerwony są barwami narodowymi. Kolor niebieski krzyża oznacza wewnętrzną więź z Matką Najświętszą.

KSM ma również swoje zawołanie i hymn, natomiast członkowie po złożeniu przysięgi otrzymują odznaki. Symbolizuje ona służbę Bogu i Ojczyźnie, jest nie tylko ozdobą, ale przede wszystkim jest wyrażeniem organizacyjnej i duchowej przynależności.

Duchowość

KSM czerpie swoją duchowości z duchowości Kościoła katolickiego, stąd nieodłączną cechą jest myślenie Kościołem, działanie z Kościołem i uczestniczenie w Jego misji Zbawczej. Do podstawowych cechy duchowości stowarzyszenie zalicza katolickość, integralność i formację, która jest podstawą działania.

– Cechą naszego stowarzyszenia jest przyjęcie pewnego stylu życia, który polega na uporządkowaniu siebie – harmonii ducha i ciała; umysłu, woli i uczuć; poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna. Stowarzyszenie będzie prężne, jeśli każdy z członków indywidualnie pogłębi swoją wiedzę religijną, zwiąże się z Chrystusem, otworzy na braci i na uświęcanie świata – czytamy na stronie internetowej organizacji.

Każdy młody człowiek, który pragnie związać swoją drogę życia i wiary w Boga poprzez przynależność do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, powinien poznać i stosować w działaniu dziesięć zasad. Szczegółowe omówienie tych zasad jest zawsze ważnym punktem pracy formacyjnej oddziałów i kół KSM. Dziesięć zasad KSM to pomoc w pracy nad sobą i ukazanie kierunków na drodze do pełnego rozwoju własnej osobowości i rozwoju wspólnot w których żyjemy i działamy.

I Kochaj Boga, szerz Królestwo Chrystusowe w swojej duszy, w swej rodzinie i w swym środowisku
II Służ czynnie Kościołowi i Ojczyźnie
III Kształcić swój umysł, swą wolę, swe serce
IV Szanuj swą godność, bądź prawy i czysty
V Pracuj chętnie, cudzą pracę szanuj, dąż do sprawiedliwości społecznej
VI Szerz chrześcijańską kulturę życia. Bądź uprzejmy, koleżeński, pomagaj chętnie bliźnim
VII Obowiązki spełniaj sumiennie, bądź karny i posłuszny
VIII Dbaj o zdrowie i rozwój fizyczny
IX Bądź gospodarny, oszczędny, cudze dobro szanuj
X Bądź stały w przekonaniach i wytrwały w działaniu, pogodę ducha nieś w swe otoczenie

Dla społeczeństwa obywatelskiego

Jednym z ważnych celów KSM jest troska o ojczyznę. Dokonuje się ona przez budowanie społeczeństwa obywatelskiego. – Wiemy, że w ciągu wieku pojmowanie patriotyzmu zmieniało się. Niegdyś polscy biskupi podali młodym hasło: „Budujmy Polskę Chrystusową”. W dzisiejszej rzeczywistości istnieje natomiast większa potrzeba tworzenia „wspólnoty wspólnot” i wzięcie odpowiedzialności za losy Polski – mówi ks. Andrzej Lubowicki.

– W dobie internetu, który zawładnął międzyludzkie relacje, patriotyzmem jest potrzeba doprowadzania młodych do spotkania, które będzie odpowiedzią na aktualne potrzeby społeczne. Dzisiaj nasz kraj potrzebuje świadomych młodych, którzy na te potrzeby odpowiedzą – dodaje duchowny.

Stowarzyszenie realizuje liczne projekty promujące ochronę życia, wartości chrześcijańskie, zdrową rywalizację czy braterstwo. Ostatnio mocno zaangażowane jest także w działalność na rzecz ochrony środowiska. Poprzez ogólnopolski program aktywnej edukacji ekologicznej stowarzyszenie organizuje szkolenia, eventy, seminaria i konferencje.

Asystent generalny KSM ks. Andrzej Lubowicki uważa, że ekologia jest tym zagadnieniem, które może jednoczyć ludzi, zwłaszcza młodych, jak żadne inne. To oni bowiem wkrótce przejmą odpowiedzialność za naszą planetę po starszych pokoleniach. – Chcemy budować społeczeństwo młodych ludzi, którzy w poszanowaniu prawa naturalnego i Bożego będą realizować misję w swoich środowiskach – dodaje.

– Chcemy dalej wypełniać cel, który od początku przyświeca naszej organizacji. Tym bardziej, że dziś szczególnie ważne jest też angażowanie ludzi młodych w aktualne potrzeby apostolskie i misyjne. Zaangażować i zjednoczyć młodzież w służbie, formacji, apostolstwie to zadania na przyszłość. Zapraszamy do tego wszystkie środowiska, które zauważają te potrzeby – podsumowuje ks. Lubowicki.