Przewodniczący KEP i minister finansów o transakcjach bezgotówkowych w kościołach

„Transakcje bezgotówkowe w Kościele – czy to możliwe?” – na ten temat podczas panelu dyskusyjnego zorganizowanego przez Katolicka Agencje Informacyjną rozmawiali m. in. Przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki i minister finansów Tadeusz Kościński. Wydarzenie odbyło się dziś w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski. Decyzja o szerszym wprowadzeniu bezgotówkowych transakcji należy do Konferencji Episkopatu Polski i poszczególnych ordynariuszy – zaznaczył Przewodniczący Episkopatu.

W dyskusji o możliwościach wprowadzenia w parafiach Kościoła katolickiego w Polsce terminali do transakcji bezgotówkowych udział wzięli przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki, minister finansów Tadeusz Kościński, prezes Zarządu Fundacji Polska Bezgotówkowa dr Mieczysław Groszek, prof. Michał Polasik z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i proboszcz parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie ks. Jarosław Stefaniak. Spotkanie poprowadził prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej Marcin Przeciszewski.

– Towarzyszy nam duży optymizm, bo jako popularyzatorzy i realizatorzy pewnej misji, czyli cyfryzacji Polski poprzez popularyzację płatności bezgotówkowych, mamy szansę wejść w bardzo ważny segment naszego życia społecznego, jakim jest Kościół katolicki – powiedział dr Mieczysław Groszek, prezes Zarządu Fundacji Polska Bezgotówkowa.

Wyjaśnił, że finansowane jest przez 12 miesięcy uprawnionym osobom instalowanie terminalu i opłaty transakcyjne. Korzystający z programu mogą otrzymać trzy terminale. Ponad 90 procent użytkowników kontynuuje współpracę na zasadach komercyjnych. Co trzeci terminal funkcjonujący w polskiej gospodarce jest zainstalowany i sfinansowany przez Fundację Polska Bezgotówkowa.

– Zainstalowaliśmy i sfinansowaliśmy do tej pory w 110 parafiach około 200 terminali. Mamy świadomość tego, że w Kościele jest inne środowisko. Z jednej strony bardzo normalne, bo przecież obywatele są wiernymi a wierni obywatelami, a 42 miliony obywateli korzysta z kart, jednak jest tu inny charakter kontaktu – wierny z Kościołem nie robi biznesu. Tu konieczne jest wzajemne oswajanie się. Miałem przyjemność rozmawiania z dwoma ekonomami największych archidiecezji i za każdym razem usłyszałem, że „to się uda”, tylko potrzeba cierpliwości. My ją mamy – powiedział dr Groszek.

Prof. Michał Polasik z UMK w Toruniu zauważył, że kwestia płatności bezgotówkowych jest związana z poziomem rozwoju i cyfryzacji na świecie. „Płatności gotówkowe w skali świata wciąż dominują, jednak zróżnicowanie jest ogromne. W krajach słabiej rozwijających się gotówka pozostaje czasem nawet wyłącznym instrumentem płatności” – powiedział wskazując, że nawet w takich krajach czasem potrzeby, zwłaszcza bezpieczeństwa, powodują sięganie do cyfrowych rozwiązań płatniczych.

– W krajach najwyżej rozwiniętych mamy generalnie przewagę płatności bezgotówkowych. Karta płatnicza jest najpopularniejsza, pozwala płacić w sklepach czy Internecie. W kontraście do większości krajów świata w skandynawskich krajach praktycznie nie używa się gotówki – stwierdził prof. Polasik.

Omawiając sytuację w Unii Europejskiej powiedział, że w strefie Euro ponad 70 procent transakcji realizowanych jest gotówkowo. Na tym tle Polska wypada powyżej średniej, gdzie obrót gotówkowy stanowi ok. 50 procent.

– Polska wypada na tle Europy korzystnie, chociaż jeżeli spojrzymy na badania, mieliśmy 57 procent transakcji gotówkowych w 2018 roku. Najwięcej tych gotówkowych jest tam, gdzie występuje brak możliwości, np. w małych sklepach i przedsiębiorstwach czy usługach medycznych – wskazał prof. Polasik dodając, że z gotówki częściej korzystają osoby starsze i słabiej wykształcone. – Używanie kart pełni również misję cywilizacyjną, włączenia do korzystania z nowych technologii. Widać to np. po tym, że generalnie obywatele dostrzegają, że np. karty kredytowe są wygodne i dużo szybsze od gotówki. Jeżeli chodzi o ocenę bezpieczeństwa, jest ona zbliżona. Natomiast widać, że pewne obawy rodzi możliwość kontroli nad swoimi finansami, zwłaszcza u osób starszych. Potrzebna tu jest edukacja, dostarczanie odpowiednich produktów, zapoznanie z technologiami – stwierdził prof. Polasik wskazując, że urzędy, publiczne instytucje i Kościoły powinny się otwierać na te możliwości jakie dają nowe technologie, ułatwiając obsługę i relacje z osobami zainteresowanymi.

– Rozwija się również cyfryzacja. Częściej wykonujemy nasze zadania przez Internet, płacąc np. za bilety lotnicze. Karty nie są jedyną możliwością, mamy w Polsce doskonały wynalazek, jakim jest Blik. Wraz z bogaceniem się społeczeństwa nosi się mniej gotówki. Statystyki wskazują, że tam, gdzie Polacy mają możliwość płacenia elektronicznie, jesteśmy na pierwszym miejscu nie tylko w Europie ale i na świecie – powiedział minister dodając, że dla konsumenta ważniejsze jest, żeby transakcja była wygodna.

Zapowiedział, że ministerstwo pracuje nad ustawą, która wprowadzi konieczność umożliwienia transakcji gotówkowych w każdym sklepie, by ta kwestia była uregulowana, a każdy konsument miał prawo wyboru i możliwość płacenia zarówno kartą czy telefonem jak i gotówką. Stwierdził, że tam, gdzie płatności bezgotówkowe są niekomercyjne, jak np. urzędy czy parafie, powinno być to bezkosztowe. Zwrócił również uwagę na to, że transakcje bezgotówkowe są korzystne dla środowiska.

Ks. Jarosław Stefaniak proboszcz parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie, powiedział, że jego średniej wielkości parafia liczy 3600 osób, „chociaż Urząd Skarbowy wyliczył 4900 parafian”.

– Już od wielu lat zastanawiałem się, w jaki sposób sprowadzić do parafii takie urządzenie. Zniechęcały mnie zwłaszcza opłaty, widziałem też opory małych przedsiębiorców. Jestem pewny, że Kościół będzie musiał zmierzyć się z taką rzeczywistością, że wierni będą przychodzili do świątyni bez gotówki. Tu może pojawić się problem dla funkcjonowania Kościoła, które w dużej mierze opiera się na hojności i życzliwości wiernych. Pieniądze nie są moim szczególnym zainteresowaniem, stosuję zasadę, że moi dobroczyńcy mają wolność co do ofiar. Również, jeśli chodzi o wprowadzone transakcje bezgotówkowe. W ciągu roku korzystania z terminala parafia wzbogaciła się o kilka tysięcy zł. – powiedział ks. Stefaniak. Zapewnił, że terminal wykorzystywany jest w sytuacjach pozaliturgicznych. Ważna dla ks. Stefaniaka jest też transparentność.

Abp Gądecki wskazał, że Kościół ma permanentny problem z brakiem pieniędzy. Podczas gdy z utrzymaniem księży zazwyczaj nie ma problemy, kwestie takie jak np. remonty zabytkowych świątyń niosą za sobą mimo zewnętrznych dofinansowań ogromne koszty, obciążające kościelne budżety. Zauważył, że sytuacja proboszcza jest inna niż np. urzędnika, który dysponuje konkretnym, określonym z góry budżetem, podczas gdy duchowny może liczyć tylko na życzliwość parafian. Podkreślił, że finanse nie leżą w centrum kościelnych zainteresowań.

– Rozmiar cyfryzacji w parafiach jest dość znaczny, prawie każda parafia ma swoją stronę internetową. – stwierdził abp Gądecki wskazując jednocześnie na zagrożenia, jakimi są np. hakerskie ataki.

Odnosząc się do zapewnień ministra finansów o gwarancji bezkosztowych terminali i obsługi bez dodatkowych kosztów, zauważył, że nie ma pewności, czy kolejne rządy podtrzymają te gwarancje.

– Rozumiem, że istotną dla ministerstwa sprawą jest kontrola szarej sfery, że to jest główny problem, który za tym wszystkim stoi, a nie miłość do Kościoła czy księży. Nam też zależy na transparentności – zapewnił przewodniczący KEP.

Wskazał, że decyzja o szerszym wprowadzeniu bezgotówkowych transakcji należy do Konferencji Episkopatu Polski i poszczególnych ordynariuszy. Zapowiedział, że podczas najbliższej sesji episkopatu ten temat będzie dyskutowany. „Ja nie jestem właścicielem Kościoła katolickiego w Polsce i nie mogę dyskutować za innych biskupów, mamy tu daleko posuniętą demokrację” – powiedział abp Stanisław Gądecki.