Andrea Tornielli o ponownym przemyśleniu papieskiego prymatu w sensie ekumenicznym

O ponownym przemyśleniu papieskiego prymatu w sensie ekumenicznym pisze Andrea Tornielli. Redaktor naczelny portalu Vatican News komentuje opublikowany w czwartek przez watykańską Dykasterię ds. Popierania Jedności Chrześcijan dokument „Biskup Rzymu” przyglądając się roli papieża, synodalności i innych Kościołów.

Jest to historia, na którą składa się wspólna droga, wieki jedności, ale także schizmy, wzajemne ekskomuniki, podziały i walki determinowane bardziej polityką niż różnicami teologicznymi. Po prawie dwóch tysiącleciach historii chrześcijaństwa i pomimo starych i nowych kryzysów w różnych wyznaniach, ekumeniczna podróż robi znaczące postępy. Niedawno opublikowany dokument na temat „Biskupa Rzymu” pokazuje, że gotowość i otwartość do dyskusji na temat form sprawowania prymatu Piotrowego wyrażona przez św. Jana Pawła II w 1995 r. nie pozostała na papierze. Dialog rozwijał się dalej, a synodalna ścieżka, którą Kościół katolicki podąża na wszystkich poziomach, jest tego częścią. Rzeczywiście, katolicy na nowo odkrywają i pogłębiają znaczenie synodalności jako konkretnej formy żywej komunii w Kościele, świadomości, która jest już obecna i przeżywana w innych tradycjach chrześcijańskich.

Nie jest już postrzegany jako przeszkoda

Jednocześnie rola biskupa Rzymu i jego prymat nie są już postrzegane przez innych chrześcijan jako przeszkoda lub problem na drodze ekumenicznej: synodalność w rzeczywistości zawsze przewiduje obecność „protos”, prymatu.

Oczywiście prymat św. Piotra, sprawowany przez papieży w drugim tysiącleciu i ogłoszony w szczególności przez Sobór Watykański I (1870), pozostaje nie do przyjęcia dla innych Kościołów. Jednak również w tej kwestii dokument Dykasterii ds. Popierania Jedności Chrześcijan wykazuje znaczący postęp: na przykład w ramach dialogu ekumenicznego zaproponowano rozróżnienie prymatu papieskiego, który sprawuje jurysdykcję nad Kościołem łacińskim (lub Kościołem zachodnim, jak lubią go nazywać Kościoły wschodnie), od prymatu w miłości Kościoła rzymskiego, „pierwszej stolicy”. Prymat „diakonii”, tj. służby, a nie władzy. Prymat jedności sprawowany w synodalności w celu poszukiwania konsensusu wszystkich biskupów.

W pokorze i miłosierdziu

Istnieje zatem forma prymatu św. Piotra, która jest, a przynajmniej może być, do przyjęcia dla innych Kościołów. Jest to to, co ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej opisał kilka lat temu jako prymat sprawowany „w pokorze i miłosierdziu, a nie jako rodzaj narzucenia reszcie kolegium biskupów”, jako „prawdziwe odzwierciedlenie ukrzyżowanej miłości Pana, a nie w sensie ziemskiej władzy”. Konkretny sposób realizacji marzenia sformułowanego przez papieża Jana Pawła II prawie trzydzieści lat temu.