Bielsko-Biała: ruszył projekt edukacyjny związany z Dniem Judaizmu

„Przez wspólną historię – ku przyszłości” – to nazwa specjalnego projektu edukacyjnego zainicjowanego przez diecezję bielsko-żywiecką. Gospodarzem przyszłorocznych, ogólnopolskich obchodów XVIII Dnia Judaizmu będzie ta właśnie diecezja bielsko-żywiecka. Na jej terenie leży były niemiecki nazistowski obóz zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Inauguracja przedsięwzięcia, które ma na celu edukację młodzieży gimnazjalnej i szkół średnich w kwestii problematyki martyrologii Żydów i chrześcijan w czasie II wojny światowej, odbyła się 25 października w Bielsku-Białej.

Wydarzeniu towarzyszyła konferencja dla katechetów i nauczycieli w Bielskim Centrum Kultury.

Gospodarzem przyszłorocznych, ogólnopolskich obchodów XVIII Dnia Judaizmu będzie diecezja bielsko-żywiecka, na terenie której leży były niemiecki nazistowski obóz zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Jak wyjaśnił dyrektor kurialnego wydziału katechetycznego ks. dr Marek Studenski, zainicjowany projekt edukacyjny wyrósł z przekonania, że obchody nie powinny być jednorazowym wydarzeniem, lecz przynieść jakieś trwałe owoce.

„Żadna inna diecezja, która dotąd przewodniczyła obchodom Dnia Judaizmu nie ma na swoim terenie tak wymownego, tragicznego, ale zarazem bardzo istotnego dla dialogu i historii Żydów i chrześcijan, miejsca jak były nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz –Birkenau” – zauważył ks. Studenski.

Duchowny zaprezentował przygotowaną teczkę edukacyjną dla nauczycieli i katechetów, w której zebrano materiały pomocne w przeprowadzeniu odpowiednich lekcji w szkole lub podczas wizyty w miejscach pamięci w Oświęcimiu. Broszura powstała w ramach współpracy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz Diecezji Bielsko-Żywieckiej – autorów całego projektu.

Jak zaznaczał jeden z prelegentów sobotniej konferencji w Bielsku-Białej dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście przy Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau, Andrzej Kacorzyk, materiały zebrane w przekazanej nauczycielom broszurze mają pomóc grupom uczniom odwiedzającym Oświęcim w lepszym przygotowaniu wizyty w oświęcimskiej synagodze, Muzeum Żydowskiego Chewra Lomdej Misznajot, Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Centrum Dialogu i Modlitwy.

„Po co nam to jest potrzebne? Po co te ciągłe wyjazdy do Oświęcimia, Miejsca Pamięci? To miejsce powstało ku przestrodze. W roku 1947, kiedy z inicjatywy byłych więźniów tereny Auschwitz i Birkenau znalazły się pod ochroną państwa, powstało miejsce, które przestrzega, by już nigdy więcej to straszne doświadczenie się nie powtórzyło” – podkreślił naukowiec, dziękując bielsko-żywieckiemu ordynariuszowi za podjęta inicjatywę.

„Auschwitz to miejsce prawdy. Tam trudno jest nie zadawać fundamentalnych pytań dotyczących tego, kim jestem, jaki jest człowiek, kim jest dla mnie druga osoba, czym są dla mnie najbliżsi. Po wizycie w Auschwitz wiemy, co jest w życiu najważniejsze, kim jest dla mnie rodzina, czym jest dom, bezpieczeństwo. To wszystko, czego nie mieli ci, którzy byli w Auschwitz” – dodał.

Przypomniał, że Muzeum Auschwitz, z zachowanymi oryginalnymi dowodami zbrodni i przedmiotami, jakie pozostały po ofiarach, jest unikalnym miejscem na mapie całego świata.

Dyrektor zauważył, że wspólny projekt edukacyjny ma zamiar ukazać Oświęcim jako miejsce, gdzie przed wojną współistnieli ze sobą zgodnie chrześcijanie i Żydzi.

Adiunkt Centrum Badań Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Teresa Wontor-Cichy przedstawiła wykład poświęcony ofiarom Auschwitz-Birkenau. Historyk przyznała jednocześnie, że uczestnictwo w projekcie traktuje jako szansę na rozszerzenie działań edukacyjnych. Przyznała, że podjęła już współpracę z kilkoma katechetkami ze szkół oświęcimskich, które zapraszały ją do prowadzenia specjalnych lekcji dla dzieci i młodzieży nt. historii obozu.

Wśród prelegentów był także ks. prof. dr hab. Łukasz Kamykowski, który przedstawił wykład nt. dialogu chrześcijaństwa z judaizmem. Wyjaśnił na początku, dlaczego temat dialogu między twym dwom religiami należy wiązać z tematem Auschwitz i Holokaustem.

„Na szerszą skalę ten dialog ma dopiero miejsce po II wojnie światowej, po uświadomieniu sobie przez ludzkość, że Zagłada dokonała się na terenie świata chrześcijańskiego, i że coś jest nie tak w relacjach wzajemnych od wieków, że coś powinniśmy naprawić, by do podobnych aktów nienawiści na taką skalę już nie doszło” – powiedział krakowski teolog.

W słowie wstępnym do broszury towarzyszącej projektowi bp Roman Pindel wyraził nadzieję, że projekt „skłoni wielu dyrektorów szkół, wychowawców i katechetów do uwzględniania w programach wychowawczych placówek oświatowych odwiedzin miejsc, które są w stanie do młodych serc przemówić mocniej niż jakiekolwiek słowa rad czy pouczeń”.

Wśród autorów opracowań zawartych w teczce edukacyjnej są m. in. pracownicy Muzeum, katecheci i księża. Zamieszczone materiały mają pomóc w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa oraz pogłębianiu świadomości wyjątkowej relacji łączącej religię żydowską z chrześcijaństwem. Dają także konkretne wskazówki, jak się przygotować do kilkugodzinnej wizyty w Miejscu Pamięci.

W sobotniej konferencji uczestniczyli m.in. bielsko-żywiecki sufragan bp Piotr Greger, przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej, Dorota Wiewióra, oraz dyrektor Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, ks. Jan Nowak.

Ogólnopolskie obchody Dnia Judaizmu w 2015 roku odbędę się w Bielsko-Białej 15 stycznia.

Dzień Judaizmu w Kościele katolickim jest jedną z inicjatyw Episkopatu Polski. Został ustanowiony przez Episkopat Polski w 1997 r. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii. Po raz pierwszy Dzień Judaizmu obchodzono w 1998 r. Komitet ds. Dialogu z Judaizmem, powołany w 1996 r., prowadzi dialog z przedstawicielami judaizmu, a jego celem jest upowszechnianie postaw dialogu i życzliwości wobec Żydów w środowiskach chrześcijańskich.

W 2013 r. Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau odwiedziło 1,33 mln ludzi z całego świata. Większość zwiedzających to ludzie młodzi, przyjeżdżający na ogół w ramach różnych programów edukacyjnych.

W pierwszej dziesiątce krajów, z których przyjeżdżają odwiedzający, znalazły się: Polska (336 tys. osób), Wielka Brytania (178 tys.), USA (101 tys.), Włochy (71 tys.) a także Niemcy (69 tys.), Izrael (57 tys.), Hiszpania (52 tys.), Francja (47 tys.), Korea Południowa (45 tys.) i Czechy (41 tys.).

Od kilku już lat systematycznie maleje liczba grup polskiej młodzieży gimnazjalnej odwiedzających Miejsce Pamięci. Według pracowników Muzeum, to bezpośredni efekt zmian w programie nauczania historii w polskich szkołach.