Biskup Rottenburga-Stuttgartu zwrócił zabytkowy dzwon

Konferencja prasowa, nabożeństwo w katedrze św. Mikołaja oraz błogosławieństwo zabytkowego dzwonu powracającego do Straszewa k. Sztumu, złożyły się na elbląskie statio projektu „Dzwony pokoju dla Europy” (24 czerwca 2023). W wydarzeniu wzięli udział m.in.: bp Jacek Jezierski (diecezja elbląska), bp Gebhard Fürst (diecezja Rottenburg-Stuttgart), Winfried Kretschmann (premier Badenii-Wirtembergii), Cornelia Pieper (kunsul generalna RFN w Gdańsku), delegacja miejscowości i parafii Píšť (Republika Czeska, diecezja Ostrawa-Opawa), a także przedstawiciele parafii Straszewo. Projekt „Dzwony pokoju dla Europy” zainicjowany został przez Diecezję Rottenburg-Stuttgart w 2021 roku.

Podczas konferencji prasowej bp Jezierski witając gości i dziennikarzy przypomniał, że elbląskie spotkanie posiada różne wymiary. – Przede wszystkim łączy nas chrześcijańskie braterstwo, kultura, cywilizacja łacińska. Są one mocniejsze, aniżeli to, co było w dziejach destrukcyjne – mówił.

Bp Fürst przybliżył przedstawicielom mediów charakter i przesłanie projektu „Dzwony pokoju dla Europy”. Chodzi tu nie tylko o zwrot zrabowanych przez hitlerowców dzwonów, w tym także dzwonu powracającego obecnie do Straszewa k. Sztumu (dziś Diecezja Elbląska). Projekt łączy się również z ideą pojednania i uleczenia ran między ludźmi i narodami, zadanych przez machinę II wojny światowej.

O osobistych powodach przybycia do Polski opowiadał w ramach konferencji Winfried Kretschmann (partia Zieloni), premier kraju związkowego Badenia-Wirtembergia. Rodzice niemieckiego polityka pochodzą z Warmii, z okolic Fromborka. W obawie przed Armią Czerwoną musieli oni w 1945 r. opuścić rodzinne ziemie. To doświadczenie daje dziś trzeźwą ocenę tego, co dziś dzieje się na Ukrainie. – Ukraina cierpi i walczy za nas, broni nas, broni społeczeństwa Zachodu – mówił premier Kretschmann.

Prof. Hans Schnieders (kierownik projektu „Dzwony pokoju dla Europy”) opowiedział dziennikarzom o powracającym do Straszewa dzwonie. Został on odlany w 1719 r. w pracowni gdańskiego ludwisarza Benjamina Witwercka. Zrabowany przez hitlerowców, ocalał od zniszczenia na rzecz machiny wojennej. W 1952 r. przewieziono go z tzw. „cmentarzyska dzwonów” w Hamburgu do diecezji Rottenburg, gdzie trafił na dzwonnicę nowo wybudowanego kościoła św. Alberta Wielkiego w Esslingen-Oberesslingen (Badenia-Wirtembergia). W tym miejscu służył wspólnocie parafialnej przez blisko 70 lat, a dziś powraca do pierwotnego miejsca swego przeznaczenia, a więc do kościoła w Straszewie. W jego miejsce na wieży kościelnej parafii w Oberesslingen zawieszony został nowo odlany dzwon, na którym zamieszczono logo projektu „Dzwony pokoju dla Europy”: dwa gołębie przekazujące sobie gałązkę pokoju – mówił prof. Schnieders.

O historii parafii rzymskokatolickiej w Straszewie, w tym także kościele i wieży, na której zawieszone były niegdyś dzwony parafialne, przypomniał dziennikarzom ks. dr Piotr Towarek, odpowiedzialny za projekt ze strony diecezji elbląskiej.

Drugą część elbląskiego spotkania stanowiło nabożeństwo słowa Bożego w katedrze św. Mikołaja. Liturgii tej przewodniczył bp Jezierski, kazanie wygłosił bp Fürst. Po zakończeniu nabożeństwa, na zewnątrz katedry, nieopodal pomnika Jana Pawła II, nastąpiło uroczyste błogosławieństwo zabytkowego dzwonu, połączone z przekazaniem go delegacji parafii w Straszewie.

Kolejne dwa dzwony diecezja Rottenburg-Stuttgart przekazała archidiecezji warmińskiej: do kościoła św. Mikołaja we Fromborku oraz kościoła parafialnego w Żegotach k. Lidzbarka Warmińskiego. Czwarty dzwon powrócił do parafii Sławianowo (diecezja bydgoska).

W czasie II wojny światowej, a konkretnie w marcu 1940 roku, wskutek rozporządzenia władz hitlerowskich, zainicjowano akcję ściągania dzwonów z wież kościelnych na cele przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. W jej wyniku zniszczono bezpowrotnie dziesiątki tysięcy dzwonów. Tylko niewielka ich liczba przetrwała na składowiskach pożogę wojenną.

W latach powojennych większość zachowanych dzwonów powróciła do swoich pierwotnych miejsc. Wskutek nowej sytuacji geopolitycznej, ich transport do byłych, niemieckich prowincji wschodnich okazał się niemożliwy. Od 1950 r. zaczęto je wieszać w dzwonnicach kościelnych na obszarze ówczesnej Republiki Federalnej Niemiec. Kilkadziesiąt takich dzwonów znalazło się na terenie Diecezji Rottenburg-Stuttgart. W 2021 r. bp Gebhard Fürst zainicjował, przy współudziale bp. Jacka Jezierskiego oraz bp. Martina Davida (Ostrawa-Opawa), projekt „Dzwony pokoju dla Europy”, związany z powrotem zrabowanych dzwonów do ich pierwotnych miejsc przeznaczenia.