Bonowicz: o ks. Tischnera jestem spokojny

„O ks. Tischnera jestem spokojny” – deklaruje Wojciech Bonowicz, biograf autora „Etyki solidarności”. W ten sposób skomentował wczorajszą informację podaną przez Sławomira Cenckiewicza, że ks. Józef Tischner w 1983 r. został zarejestrowany jako kontakt operacyjny, a w 1988 r. jako konsultant IV Departamentu MSW.

„Powtórzę to, co mówiłem już wiele lat temu: Tischner przestrzegał zasady, żeby nie mieć wspólnych tajemnic z SB” – pisze Bonowicz w komentarzu na stronie Tischner.pl. – Jeśli wzywano go na rozmowy lub jeśli nachodzili go esbecy, informował o tym rodzinę, znajomych i współpracowników. Po latach mówił o tym otwarcie w wywiadach (m.in. w opublikowanych w 1995 r. rozmowach ‘Między panem a Plebanem’).

Ponieważ w latach 80. często wyjeżdżał do Rzymu (m.in. w związku z organizacją kolokwiów w Castel Gandolfo) i do Wiednia (gdzie współtworzył Instytut Nauk o Człowieku), musiał wielokrotnie starać się o wydanie paszportu. Esbecy na pewno wykorzystywali takie okazje, żeby skłonić go do współpracy. Nigdy jednak nie został zarejestrowany jako „tajny współpracownik”, a rejestracja jako ‘kontakt operacyjny’ i ‘konsultant’ nie oznacza, że współpracę podjął” – komentuje biograf ks. Tischnera.

Publicysta odnosi się do komentarzy zwracających uwagę na to, że wpis Sławomira Cenckiewicza poprzedza uroczyste obchody rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów 4 czerwca 1989 r. „Rzeczywiście, wygląda to trochę jak ‘wrzuta’, żeby popsuć innym święto” – ocenia Bonowicz.

„Najgorsze, że takie ogólnikowe informacje są od razu opatrywane interpretacjami i sensacyjnymi tytułami, które deformują ich sens. W ten sposób do człowieka przykleja się brud i nikt już potem nie sprawdza, czy on sam się ubrudził, czy też przez innych został obrzucony błotem” – komentuje Wojciech Bonowicz.

Ks. Józef Tischner w 1983 r. został zarejestrowany jako kontakt operacyjny, a w 1988 r. jako konsultant IV Departamentu MSW – wynika z publikacji „Kryptonim Klan. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ Solidarność w Gdańsku. Tom 2″ . Informację tę podał szef Wojskowego Biura Historycznego Sławomir Cenckiewicz.

Z opublikowanego przez Cenckiewicza fragmentu książki wynika, że ks. Tischner „w latach 1980-1983 rozpracowywany przez Wydział IV KW MO w Krakowie, w ramach SOR krypt. Leo, 27 lipca 1983 roku zarejestrowany pod nr. 81208 przez Departament IV MSW w kategorii ‘kandydat’, następnie KO. Od 13 października 1988 r. konsultant. Został wyrejestrowany 30 stycznia 1990 roku”.

Książka „Kryptonim ‘Klan’. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ ‘Solidarność’ w Gdańsku”. Tom 2: „I Krajowy Zjazd Delegatów” została wydana w 2019 r. przez Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej.

***

Józef Tischner urodził się w 1931 r. w Starym Sączu. Był dziekanem Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej, wykładowcą filozofii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.

Brał udział w słynnym zjeździe „Solidarności” w gdańskiej hali „Olivii”, gdzie – jako nieoficjalny kapelan związku – odprawiał Msze św. i głosił homilie. Jego książka „Etyka solidarności” stała się niemalże dokumentem programowym tego oddolnego ruchu odrodzenia społecznego.

W pierwszą niedzielę miesiąca w sierpniu każdego roku odprawiał dla górali słynne Msze św. niedaleko Turbacza. Nabożeństwa te gromadziły tysiące ludzi.

W latach 90. był jednym z pierwszych katolickich autorów w Polsce, którzy zajęli się ideami liberalnej demokracji. Próbował pokazać, że jako podstawa porządku życia państwowego i gospodarczego nie musi kłócić się z chrześcijaństwem.

Był członkiem Komitetu Doradczego Unii Wolności, założycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.

Jako filozof interesował się przede wszystkim problemami istnienia i teorii wartości, ale nie stronił od publicystyki, starając się dotrzeć swoimi przemyśleniami o Polsce, chrześcijaństwie i Kościele do jak najszerszego grona odbiorców. Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Wielką popularnością cieszyły się przeprowadzane przez Jacka Żakowskiego telewizyjne rozmowy pt. „Tischner czyta Katechizm” oraz ich książkowa wersja. Bestsellerem okazała się także jego „Historia filozofii po góralsku”, pełna humoru a także miłości wobec Podhala.

Zmarł w Krakowie 28 czerwca 2001 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej k. Nowego Targu.