Co oznacza ustanowienie nowej stolicy prymasowskiej w Argentynie? Kanonista wyjaśnia

Kościół łaciński ma wielowiekowy zwyczaj ogłaszania stolicą prymasowską tej diecezji, czyli Kościoła partykularnego, która powstała jako pierwsza na obszarze obecnego państwa – przypomniał ks. Alejandro Russo, rektor katedry w Buenos Aires. Skomentował w ten sposób postanowienie Franciszka z 22 lipca o przeniesieniu dotychczasowej, tymczasowej siedziby prymasa Argentyny z Buenos Aires do Santiago del Estero w północno-zachodniej części kraju. Zwrócił uwagę, że np. we Francji i w Hiszpanii stolicami prymasowskimi są odpowiednio Lyon i Toledo, a nie Paryż i Madryt, jako najstarsze siedziby biskupie w tych krajach.

W rozmowie z programem telewizyjnym Poliedro duchowny przypomniał, iż Kodeks Prawa Kanonicznego w kanonie 438 stwierdza, że „oprócz prerogatywy honoru, tytuł patriarchy i prymasa nie daje w Kościele łacińskim żadnej władzy rządzenia, chyba że w odniesieniu do niektórych z nich stwierdzałoby się co innego na mocy przywileju apostolskiego albo zatwierdzonego zwyczaju”. Ponadto w tym konkretnym przypadku decyzja papieska nie zmienia niczego w organizacji terytorialnej Kościoła w Argentynie i mimo że biskup Santiago del Estero otrzymał tytuł prymasa i został wyniesiony do godności arcybiskupa, to jego diecezja nadal będzie wchodzić w skład metropolii (prowincji kościelnej) Tucumán a on sam nie będzie nosił paliusza, który przysługuje jedynie arcybiskupom-metropolitom.

Jednocześnie rozmówca stacji telewizyjnej zauważył, że w takich krajach, jak Polska czy Węgry prymas ma prawo powoływania najwyższego trybunału biskupiego jako sądu trzeciej instancji, ale nie dotyczy to Argentyny, w której czegoś takiego nigdy nie było. Dodał, że godność prymasa ma znaczenie wyłącznie honorowe, jako wyraz uznania dla biskupa najstarszej diecezji kraju w dzisiejszych granicach.

„Pierwsza stolica prymasowska, ustanowiona na obszarze, tworzącym dzisiaj Argentynę, miała siedzibę na terenie dzisiejszej jednostki kościelnej Santiago del Estero, która później nosiła nazwę diecezji Tucumán, ponieważ był to region o tej nazwie” – tłumaczył dalej ks. Russo. Zaznaczył, że to św. Pius V utworzył tamtą diecezję i powołał biskupa dla niej, o czym przypomniał obecnie Franciszek; tam też była pierwsza katedra na terenie dzisiejszej Argentyny.

Jednocześnie wskazał, że obecna diecezja Santiago del Estero powstała dopiero w 1907 roku. A 29 stycznia 1936, w niespełna miesiąc po mianowaniu pierwszego kardynała z tego kraju, Kongregacja Konsystorialna [dziś już nieistniejąca] na polecenie Piusa XI wydała dekret „Cum ecclesiastica provincia Bonaërensis”, stanowiący, że Buenos Aires będzie odtąd „pro tempore” (tymczasowo) stolicą prymasowską. Rektor katedry zaznaczył. że  „zwyczajem Kościoła nie jest przyznawanie tytułu prymasowskiego pierwszemu arcybiskupstwu [w tym wypadku stolicy kraju – KAI], lecz przyznanie go pierwszej diecezji”. Zauważył przy tym, że tamta pierwsza diecezja Tucumán już nie istnieje, gdyż w 1690 przeniesiono ją do Córdoby, ale miejsce, na którym znajdowała się pierwsza katedra, jest dzisiaj częścią diecezji Santiago del Estero.

W rozmowie z argentyńskim Radiem Maria nowy prymas abp Vicente Bokalic potwierdził, iż „na płaszczyźnie duszpasterskiej nadal podlegamy Kościołowi metropolitalnemu Tucumán, należymy do tej metropolii i wyraźnie mówi o tym komunikat Stolicy Apostolskiej”.

Ks. Russo ze swej strony również stwierdził z całą mocą, źe obecnie archidiecezja Buenos Aires przestaje być stolicą prymasowską, a tytuł prymasa Argentyny przysługuje odtąd arcybiskupowi Santiago del Estero. Jednocześnie przypomniał, że dotychczas prymasami byli kard. Santiago Luis Copello, abp Fermín Emilio Lafitte oraz kardynałowie: Antonio Caggiano, Juan Carlos Aramburu, Antonio Quarracino, Jorge Mario Bergoglio – obecny papież, Mario Aurelio Poli i jako ostatni  abp Jorge Ignacio García Cuerva. „Obecnie trzeba będzie rozpoczynać ten wykaz od abp. Vicente Bokalica” – dodał rektor stołecznej katedry.

Zaznaczył, że Buenos Aires zachowa swe znaczenie jako archidiecezja i jako stolica państwa, jako miejsce najważniejszych wydarzeń związanych z uzyskaniem niepodległości kraju na początku XIX wieku. „Stolicą biskupią jest od 1620 i oczywiście niesie na sobie bagaż historii dawnej i obecnej” – podkreślił kapłan.

Na wieść o decyzji papieskiej arcybiskup Buenos Aires – Jorge García Cuerva i biskup Santiago del Estero – abp Vicente Bokalic wydali wspólne oświadczenie do ludu Bożego, nazywając to zdarzenie “ważną naprawą historii kościelnej w naszej ojczyźnie”. Wyjaśnili formalne podstawy przyznania godności prymasowskiej pierwszej chronologicznie diecezji kraju, zaznaczając przy tym, że nie pociąga to za sobą żadnych zmian w organizacji Kościoła w Argentynie. Zachęcili do przyjęcia decyzji papieskiej „z radością życia w prawdzie, która zawsze nas wyzwala oraz jako zaproszenie do postrzegania tego w duchu integrującym terytorium narodowe”. Obaj hierarchowie zapowiedzieli, iż bulla o przeniesieniu tytułu prymasowskiego zostanie wykonana w stolicy kraju 25 sierpnia a w Santiago del Estero, które – jak przypomnieli – przez wieki nosiło zaszczytny tytuł „Matki Miast”, 7 września.