Dariusz Dańkowski SJ: Znaki Czasu centralnym pojęciem Soboru Watykańskiego II

O znakach czasu jako centralnym pojęciu Vaticanum II”, mówił dziś  ks. Dariusz Dańkowski SJ z Uniwersytetu Ignatianum na międzynarodowej konferencji pt. „Metodologia czytania znaków czasu”, jaka odbywa się 9 i 10 kwietnia w Warszawie.  Podkreślił, że „znaki czasu są to zjawiska, wydarzenia i procesy, w których przejawia się działanie Ducha Świętego, które domagają się reakcji Kościoła”.

Ks. Dańkowski przypomniał, że dokumentem Soboru Watykańskiego II najbardziej  pomocnym w analizie  i zrozumieniu pojęcia znaków czasu jest Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Czytamy w niej między innymi: „Lud Boży pobudzany wiarą w to, że prowadzi go Duch Pański napełniający okrąg ziemi, stara się w wydarzeniach, potrzebach i pragnieniach, w których uczestniczy z resztą ludzi naszej doby, rozpoznać, jakie w nich mieszczą się prawdziwe znaki obecności lub zamysłów Bożych” (KDK 11).

Analizując różne definicje pojęcia znaków czasu, jezuita podkreślił, że pomimo różnic stylistycznych panuje zgodność co do podstawowych aspektów znaków czasu. Po pierwsze, są to wydarzenia, zjawiska i procesy o charakterze historycznym, w odróżnieniu od wydarzeń o charakterze prywatnym. Po drugie, mają one znaczenie teologiczne i są interpretowane teologicznie, w świetle Ewangelii. Po trzecie, mają charakter personalistyczny, są doświadczane na gruncie duchowym i przeżywane w duchu wolności.

– Znaki czasu nie są więc jakimiś przypadkowymi wydarzeniami dziejowymi, lecz wskazaniami woli Bożej, w których zawarta jest zachęta do postępu ludzkości, ale również ostrzeżenie przed błędami i wypaczeniami. I te znaki czasu Kościół ma obowiązek odczytywać. Krótko mówiąc są to zjawiska, wydarzenia i procesy, w których przejawia się działanie Ducha Świętego, które domagają się reakcji Kościoła – podsumował prelegent.

– Rozpoznane znaki czasu – podkreślił  – powinny pomagać nam rozeznawać nasze powołanie i uczynić świat bardziej ludzkim, dostrzegać i realizować własną godność.

Zdaniem ks. Dańkowskiego, kwestia znaków czasu nabiera znaczenia szczególnie w obecnych czasach miotanych różnymi kryzysami, zwłaszcza w takim kraju jak Polska, gdzie mamy do czynienia z gwałtownymi zmianami strukturalnymi i kulturowymi w skali ogólnospołecznej. Wyzwaniem okazuje się m. in.  budowanie komunii w Kościele, gdyż podziały społeczne wpływają na podziały we wspólnocie wiernych. Podkreślił, że „wojna polsko-polska jest dziś jednym z głównych problemów pastoralnych Kościoła, dla którego naczelnym przykazaniem w życiu indywidualnym i społecznym jest przykazanie miłości”.