Jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja? Debata panelowa
03 marca 2023 | 19:00 | maj | Warszawa Ⓒ Ⓟ
Fot. Hubert Szczypek (KAI)O tym, jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja rozmawiali uczestnicy dyskusji panelowej, która odbyła się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich w ramach konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” Uczestnicy debaty zgodzili się, że postulaty radykalnych zmian obecnego modelu są niekonstytucyjne.
W dyskusji panelowej prowadzonej przez Barbarę Sułek Kowalską z tygodnika TVP wzięli udział: Dominika Wielowiejska (Gazeta Wyborcza), dr hab. Sławomir Sowiński (prof. UKSW), dr hab. Paweł Borecki (UW) oraz Marcin Przeciszewski (KAI).
– Kościół w Polsce jest dziś traktowany przez znaczną część społeczeństwa już nawet nie neutralnie ale jako źródło zła i opresji – powiedziała redaktor Dominika Wielowieyska z Gazety Wyborczej. Jej zdaniem wynika to m.in. z afirmowania przez część hierarchii kościelnej osób odpowiedzialnych za media publiczne, będące, jak zaznaczyła „złem”. Mówiła m.in. o nagonce rozpętywanej przez te media na konkretne osoby, która może mieć tragiczne skutki i która zdecydowanie wymyka się z ram jakiejkolwiek debaty. Zaapelowała, by przeciwstawiać się tej mowie nienawiści.
Zdaniem Wielowieyskiej praktyka wzajemnych relacji państwo – Kościół jest zdecydowanie inna niż teoria i postulaty. – Widać duży sojusz Kościoła z PiS. Partia jest jawnie popierana przez część hierarchii – powiedziała.
– Demokracja polska nie potrzebuje Kościoła partyjnego, wiążącego się z określoną partią – wtórował jej dr hab. Paweł Borecki z UW. – Taki Kościół przeczy katolickości. Wiązanie się z jedną opcją wypycha z Kościoła wiernych, którzy nie podzielają tych przekonań. Kościół też nie powinien popierać autorytarnych działań władzy. Nie można dopuszczać, by ołtarze stały się podłokietnikami tronu cezara – kontynuował. Jego zdaniem Polska potrzebuje Kościoła współczującego i wrażliwego, broniącego godności osób, które są na pozycjach straconych – starszych, chorych, byłych więźniów itp. Wielkim zadaniem dla współpracy państwa i Kościoła jest kryzys psychiczny, jakiego doświadcza znaczna część społeczeństwa a zwłaszcza młodzi.
Krytycznie o idei sojuszu ołtarza z tronem wypowiedział się też Marcin Przeciszewski, redaktor naczelny KAI. Zaznaczył jednak, że jego zdaniem teza, że ten sojusz istnieje obecnie w Polsce jest tezą znacznie wyolbrzymioną, Kościół bowiem za rządów obecnej władzy nie otrzymał de facto żadnych nowych przywilejów. Owszem, w części społeczeństwa, zwłaszcza w środowiskach opiniotwórczych istnieje przekonanie o tym rzekomym sojuszu, o tym, że Kościół jest fragmentem obozu władzy. – To przekonanie jest ogromnie szkodliwe dla Kościoła. Już teraz płaci on za to ogromną cenę i będzie ją płacił w przyszłości, biorąc pod uwagę, że tematy „opiłowywania katolików” stają się elementem opozycyjnych programów politycznych – powiedział. Tymczasem Kościół musi być sumieniem demokracji. Nie utożsamiać się z konkretną opcją ale zabierać głos, gdy dzieje się zło, niezależnie skąd ono płynie.
O przykładach, gdy Kościół – wbrew tezie o sojuszu – zabierał głos „w poprzek” obecnej władzy mówił dr hab. Sławomir Sowiński z UKSW. Wspomniał min. o głosie Kościoła ws. tzw. „wyborów kopertowych”, o apelach, by kwestie polsko – niemieckie podejmować rozważnie i w duchu pojednania, o postulatach korytarzy humanitarnych dla uchodźców. – Kościół jest instrumentalizowany. Niektórzy widzą w nim samo zło, niektórzy prowadzą go na ring jako sojusznika. Zgiełk politycznej „gry o tron” przesunął się w kierunku ołtarza i wielu Polakom przysłania głos, który z tego ołtarza płynie – ocenił.
Rozmawiając o konkordacie uczestnicy debaty zgodzili się, że postulaty jego wypowiedzenia są nierealne – akcentowali niekonstytucyjność lub brak sensowności takich pomysłów.
Red. Wielowieyska zwróciła uwagę, że problemem relacji państwo – Kościół nie jest konkordat ale praktyka polityczna. Odnosząc się do konkretnych postulatów zawartych w programach partii politycznych podkreśliła, że proces przekazywania ziemi Kościołowi należy zakończyć, powinno się wprowadzić dobrowolny odpis podatkowy na rzecz Kościoła, tak by nie był on finansowany z pieniędzy wszystkich obywateli, natomiast za kształt religii w szkole powinien odpowiadać nie proboszcz ale dyrektor i rodzice.
Red. Przeciszewski wyraził opinię, że konkordat to jedno z największych osiągnięć polskiej demokracji w ostatnim 30-leciu. Wprowadza on model zdrowy i harmonijny, a próba jakichkolwiek zmian budzi obawy. – Konkordat nie jest uprzywilejowaniem Kościoła katolickiego i innych Kościołów. To jest gwarancja swobody religijnej i praw człowieka. Gdybyśmy w to uderzyli, to de facto uderzamy w prawa człowieka – powiedział. Wyjaśnił, że lekcje religii w szkole to odpowiedź na potrzeby rodziców, a przekazywanie państwowych środków Kościołowi wiąże się np. z tym, że jest on głównym kustoszem zabytków w Polsce. Jak podkreślił, konkordat to gwarant pokoju społecznego.
– Postulaty zerwania konkordatu to mrzonki, gdyż ma on bardzo mocne podstawy konstytucyjne, natomiast konkordatu należy przestrzegać – powiedział prof. Borecki. Jak dodał, w Polsce po 2015 r. w praktyce narasta model konfesyjny a Kościół – wbrew opinii red. Przeciszewskiego – otrzymuje przywileje, czego przykładem są obecne środki w Funduszu Kościelnym.
Red. Przeciszewski podkreślił, że kwestie finansowe, związane z funkcjonowaniem Kościoła, wciąż nie zostały uregulowane. Zaznaczył, że jest to konieczne. Postawił też tezę, że Kościół w Polsce w porównaniu z Kościołem w innych krajach europejskich otrzymuje ze środków publicznych stosunkowo najmniej. Zaproponował też zastąpienie Funduszu Kościelnego dobrowolną formą opodatkowania.
Prof. Sowiński wyraził w tym kontekście pewien sceptycyzm. Zaznaczył, że modele relacji państwo – Kościół w Europie nie uchroniły chrześcijaństwa przed kryzysem. Stwierdził, że być może powinniśmy w Polsce szukać w pewnym sensie własnych dróg a opodatkowanie na rzecz Kościoła mogłoby mieć dla poczucia odpowiedzialności wiernych negatywne konsekwencje. Jeśli chodzi o przyszłość wzajemnych relacji prof. Sowiński wyraził obawę o pokusę sprowadzania Kościoła do – z jednej strony tylko strażnika narodowej tożsamości, z drugiej – tylko do instytucji charytatywnej.
– Dla mnie ideałem jest państwo świeckie, neutralne światopoglądowo. Jeśli chodzi o przyszłość jestem w tym kontekście pesymistą – powiedział prof. Borecki.
Red. Wielowieyska podkreśliła, że w kontekście przyszłych relacji państwo – Kościół trzy kwestie będą szczególnie istotne – sprawa aborcji, sprawa krycia pedofilii oraz budzące poczucie niesprawiedliwości kwestie majątkowe. Zwróciła uwagę, że w sprawie krycia pedofilii lista biskupów, którzy mają poważne zarzuty jest zawstydzająco długa a kary zadziwiająco niskie.
– Nie zgodzę się, że w Kościele w Polsce panuje systemowe krycie pedofilii. Są przypadki przestępstw, ale Kościół jest jedyną instytucją, która wprowadziła radykalne normy rozliczania wewnętrznego takich przypadków. I jedyną instytucją, która stworzyła system prewencji oraz fundusz wspomagający ofiary – powiedział red. Przeciszewski.
Redaktor naczelny KAI wyraził na zakończenie radość, że wszyscy uczestnicy debaty opowiadają się za zachowaniem obecnego konkordatowego modelu relacji państwo – Kościół. Zaznaczył, że model ten z pewnością wymaga ewolucji, zwłaszcza w tym kierunku, by Kościół był w debacie publicznej krytycznym głosem sumienia oraz by – co istotne zwłaszcza w dobie tak wielkich podziałów – tworzył przestrzeń spotkania i dialogu.
Konferencja pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”
organizowana przez KAI we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW odbyła się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich.
Zobacz więcej tekstów z konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska”
Ks. prof. Stanisz: polski model relacji państwo – Kościół reprezentatywny dla państw europejskich
– Wykorzystywany w Polsce model relacji Państwo – Kościół jest reprezentatywny dla większości państw europejskich – powiedział ks. prof. Piotr Stanisz z KUL. Prelegent wygłosił referat pt. „Między radykalną separacją a religią państwową. Polski model relacji Państwo – Kościół na tle rozwiązań europejskich” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Hanna Suchocka: nie można zarzucać Konkordatowi zagubienia interesów polskich
„Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” – mówiła prof. Hanna Suchocka. Była premier i prawniczka wygłosiła referat pt. „Znaczenie Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Abp Gądecki: Istnieje konieczność współpracy między władzą państwową a kościelną
Między legalną władzą państwową a władzą kościelną istnieje konieczność współpracy, a chrześcijanie współpracują ze wszystkimi ludźmi dobrej woli w pluralistycznym społeczeństwie, wnosząc swój wkład w funkcjonowanie legalnej instytucji państwa – powiedział abp Stanisław Gądecki. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski uczestniczył w konferencji pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Wydarzenie zorganizowała Katolicka Agencja Informacyjna we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW.
Bp Jarecki: Kościół rozumie politykę jako przejaw miłości bliźniego
Kościół traktuje politykę jako jeden z wymiarów miłości chrześcijańskiej i służby dobru wspólnemu, dlatego bardzo wysoko ceni tę sferę życia – podkreślił bp Piotr Jarecki podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy”. Biskup przestrzegł przed niebezpieczną tendencją zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Ks. prof. Mazurkiewicz: Państwo i Kościół potrzebują siebie nawzajem
Tak jak Kościół potrzebuje państwa, żeby nie ulec pokusie bycia świecką instytucją, tak państwo potrzebuje Kościoła po to, by nie ulec pokusie bycia instytucją religijną i moralną – powiedział ks. prof. Piotr Mazurkiewicz podczas warszawskiej konferencji nt. relacji państwo-Kościół. Jego zdaniem Kościół powinien być autorytetem moralnym, zdolnym przywoływać władzę państwową do poruszania się w ramach swoich kompetencji, ale nie cudzych.
Jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja? Debata panelowa
O tym, jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja rozmawiali uczestnicy dyskusji panelowej, która odbyła się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich w ramach konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” Uczestnicy debaty zgodzili się, że postulaty radykalnych zmian obecnego modelu są niekonstytucyjne.
Trzeba utrzymać konkordatowe relacje państwo-Kościół. Za nami konferencja
Za zachowaniem obecnego, konkordatowego modelu relacji państwo – Kościół i współpracą na rzecz wspólnego dobra opowiedzieli się uczestnicy konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Podczas wydarzenia, które odbyło się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich, przestrzegano też przed niebezpieczeństwem zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Nauczanie społeczne Kościoła zwraca uwagę na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich
Nauczanie społeczne Kościoła mniej zwraca uwagę na instytucjonalny wpływ Kościoła na życie polityczne, ale bardziej na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich – mówi bp Piotr Jarecki. To przez ich umysły i serca uformowane zgodnie z Ewangelią i nauczaniem Kościoła, polityka ma taki, a nie inny kształt – stwierdza. W komentarzu z cyklu #OpinieKAI […]
Odzieranie konkordatu ze stereotypów – wykład prof. Hanny Suchockiej
– Rozwiązania, jakie wprowadza nasz Konkordat, są standardem w większości demokratycznych państw europejskich. Do takich standardów należą m.in. opieka duszpasterska w wojsku, służbie zdrowia i innych zakładach zamkniętych, lekcje religii w powszechnym systemie edukacji, finansowanie przez państwo szkół wyznaniowych, opieka państwa nad kościelnymi zabytkami, ulgi na cele religijne i charytatywne, zwolnienia instytucji kościelnych od podatków, a w wielu krajach możliwość odprowadzania części podatków na Kościół – mówiła prof. Hanna Suchocka podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół, jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”, która odbyła się 3 marca w Warszawie.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
