Słowo Przewodniczącego Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Konferencji Episkopatu Polski na 43. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu 20 września 2009 roku

Rok: 2009
Autor: Abp Sławoj Leszek Głódź

Drodzy Pracownicy Mediów!

W najbliższą, trzecią niedzielę września, obchodzić będziemy 43. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. Dzień refleksji pracowników wspólnoty mediów: prasy, radia, telewizji nad codzienną pracą zawodową, jej problemami, wyzwaniami, społecznym i etycznym wymiarem, powinnościami wobec wspólnot, którym służą.

1. Miara prawdy

Tegorocznym obchodom towarzyszy – ogłoszone już z końcem stycznia – orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI zatytułowane „Nowe technologie, nowe relacje. Promowanie kultury szacunku, dialogu i przyjaźni”. Papież dzieli się swymi myślami, które odnoszą się do swoistego znaku naszych czasów, jakim jest rozwój nowych technologii cyfrowych. Otwiera on nowe możliwości przed światem mediów, umożliwia – dzięki dostępności telefonów komórkowych i Internetu – porozumiewanie się na globalną skalę między jednostkami i wspólnotami, dialog między ludźmi różnych krajów, kultur i religii, nawiązywanie przyjaźni i osobistych kontaktów. Ta aktywność i otwartość ku drugiemu, ku innym, ma sens i wartość wtedy, kiedy jest zakorzeniona „w uczciwym i wzajemnym poszukiwaniu prawdy”. Można wtedy mówić o udziale ludzi „w komunikatywnej i jednoczącej miłości Boga, który pragnie, aby cała ludzkość była jedną rodziną”.

To papieskie orędzie prowadzi ku wam, pracownicy mediów. Uczestniczycie w realizowaniu różnych form komunikacji międzyludzkiej. Najbardziej wiarygodny miernik autentyzmu waszego zawodu, to miara prawdy i rzetelności w służbie wartościom, które nie deprecjonują dobra, nie czynią duchowej krzywdy, tym, którym służycie: czytelnikom waszych tekstów, odbiorcom programów telewizyjnych i audycji radiowych.

2. Służba prawdzie w miłości

Relacje między światem mediów a powinnością trwania przy prawdzie przechodziły różne koleje. Wiele o tym może powiedzieć starsza generacja, która na własnej skórze doświadczyła podporządkowania mediów ówczesnemu, komunistycznemu systemowi i strukturom władzy.

Trudne dylematy moralne, przed którymi stawało wtedy wielu ludzi mediów, mają miejsce i dziś. Nie ma już systemowego zniewolenia mediów. Przyszły inne zagrożenia i presje, pochodne kontekstu cywilizacyjnego, kulturowego i społecznego naszych czasów: relatywizowanie prawdy, manipulowanie nią, obojętność wobec problemów etycznych, wypłukiwanie wartości religijnych z przestrzeni życia i kultury, podporządkowywania mediów komercji, antywartościom, etycznej i estetycznej bylejakości.

Mówi o nich Ojciec Święty Benedykt XVI w swej najnowszej encyklice społecznej Caritas in veritate – Miłość w Prawdzie, przenikliwej analizie neoliberalnego modelu kapitalizmu, iluzji postępu, zasadzek globalizacji, sprzeczności współczesnego świata, w którym normą stało się oddzielenie ekonomii od moralności, a „faktycznej zależności między ludźmi i narodami nie odpowiada etyczne współdziałanie sumień i umysłów”. Ojciec Święty wskazuje światu drogę nadziei, fundament współpracy, braterstwa, także ekonomicznego rozwoju. Jest nim służba prawdzie w miłości (caritas), która „jest królewską drogą nauki społecznej Kościoła”. i wierność prawdzie, „która jako jedyna gwarantuje wolność (por J 8, 32) i możliwość integralnego rozwoju ludzkiego”. Tędy prowadzi doga do przemiany „serc kamiennych” w „serca z ciała” (Ez 36,26), zaufania i miłości do prawdy, bez której „nie ma świadomości i odpowiedzialności społecznej”.

Niech lektura tej nowej papieskiej encykliki – tu ledwie zasygnalizowanej – jeszcze mocniej gruntuje pewność wielu z was, że autentyczne dziennikarstwo jest przede wszystkim służbą prawdzie.

3. Plon dwudziestu lat

Dziś jest okazja, aby za tak rozumiane dziennikarstwo dziękować, Dwudziesta rocznica obecności redakcji katolickich w publicznych radiu i telewizji. Nowy czas, kiedy w polskich mediach, w sposób profesjonalny, programowo atrakcyjny, profesjonalny, można było zacząć mówić o Bogu, o Kościele, o chrześcijaństwie. Rozpocząć dzieło ewangelizacji przez media. Dziś na szeroką skalę prowadzą ją pisma katolickie – ogólnopolskie, diecezjalne, zakonne – rozgłośnie radiowe, stacje telewizyjne, niektóre o wielkim społecznym rezonansie. Obfity, mocy siew, którego „ziarnem jest Słowo Boże” (Łk 8,11), światło na naszej drodze.

Dziękujemy – dziennikarzom, pracownikom – za dar ich talentów, pasji, rzetelnej pracy ofiarowany katolickim mediom, w dużej mierze zakładanym od podstaw. Oni sami dziękować będą Słowu Wcielonemu za to wszystko, co w ich życiu i pracy wyrosło „z czystego serca, dobrego sumienia i wiary nieobłudnej” (1 Tm 1,5) .

Trwa napięta sytuacja w mediach publicznych. Kontrowersje budzi m.in. system finansowania, ustrojowe usytuowanie, formuła programowa, sposób zarządzania… Potrzebne są rozwiązania dobre, klarowne, wyzbyte politycznych podtekstów, pośród nich wyjście ze znanego wszystkim impasu personalnego. Zdajemy sobie sprawę z roli, znaczenia, odpowiedzialności mediów publicznych w przekazywaniu wartości kulturalnych, etycznych, estetycznych, historycznych, obywatelskich – służących wspólnocie. Odbierane są przecież jako gwarant jakości i wiarygodności sfery publicznej, która traktuje odbiorców jako obywateli, a nie tylko jak konsumentów.

43. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzimy w proklamowanym przez Ojca Świętego Benedykta XVI Roku Kapłańskim, poświęconym modlitwom o uświęcenie kapłanów – wielu z nich pracuje w mediach – związanym ze 150 rocznicą „dies natalis” – dniem narodzin dla nieba św. ks. Jana Marii Vianneya, patrona proboszczów świata, który zwykł był mawiać, że „kapłaństwo to miłość Serca Jezusowego”. Piękno i znaczenie tej charyzmatycznej postaci dla naszych czasów ukazał Ojciec Święty Benedykt XVI w Liście do kapłanów na Rok Kapłański. Pośród wzorów zaczerpniętych z życia świętego proboszcza z Ars znalazł się i ten, wydobyty przez Benedykta XVI: „powinniśmy się nauczyć jego całkowitej identyfikacji ze swą posługą”, harmonizowania życia z tym co stanowi jego treść, jego powołanie.

Dla wielu z was praca w mediach, to wasze życiowe powołanie. Przykładajcie do niego miarę sumienia, które jest „najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa” (Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes,16).

Drodzy Pracownicy Polskich Mediów! Życzę, aby ten głos prawego sumienia towarzyszył waszej posłudze w służbie prawdy, w służbie wartości, w służbie międzyludzkiej komunikacji i w służbie miłości, której prawda nadaje sens i wartość.

Abp Sławoj Leszek Głódź

Metropolita Gdański

Przewodniczący Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Konferencji Episkopatu Polski

Gdańsk, 17 września 2009 roku.