Mija 20 lat od rozbudowy sanktuarium w Łagiewnikach

W tym roku mija dwadzieścia lat od rozbudowy sanktuarium i powołania światowego centrum kultu Bożego Miłosierdzia w krakowskich Łagiewnikach. 7 czerwca 1997 roku Ojciec Święty Jan Paweł II, podczas wizyty w klasztorze na łagiewnickim wzgórzu, zatwierdził i pobłogosławił makietę z projektem architektonicznym nowej bazyliki.

Początki sanktuarium łagiewnickiego i kultu Bożego Miłosierdzia sięgają czasów II wojny światowej, ale rozkwit ruchu pielgrzymkowego nastąpił po beatyfikacji siostry Faustyny Kowalskiej w 1993 roku. Szybko okazało się, że klasztor wraz ze skromną maleńką kaplicą, gdzie umieszczone są relikwie apostołki Bożego Miłosierdzia i obraz Jezusa Miłosiernego, nie mieszczą coraz większej liczby pielgrzymów. Dlatego w 1996 roku kard. Franciszek Macharski powołał fundację, której celem była rozbudowa sanktuarium oraz Stowarzyszenie „Faustinum” z misją szerzenia kultu Bożego Miłosierdzia. Rok później miejsce to odwiedził największy spośród łagiewnickich pielgrzymów – Ojciec Święty Jan Paweł II.

Czytaj także: Łagiewnickie Sanktuarium i kult Bożego Miłosierdzia

„Niech to sanktuarium, znane już w wielu częściach świata, stanie się promieniującym na cały Kościół ośrodkiem kultu Bożego Miłosierdzia” – zaapelował podczas tego spotkania papież. To z jego inicjatywy ruszyła rozbudowa sanktuarium, o czym świadczy własnoręczny podpis, który złożył na makiecie nowej świątyni, zaprojektowanej przez uznanego architekta prof. Witolda Cęckiewicza.

Łagiewniki stają się światowym centrum kultu Miłosierdzia Bożego

Dwadzieścia lat temu do Łagiewnik pielgrzymowało ok. milion osób z całego świata. W 1999 roku kard. Franciszek Macharski poinformował czcicieli Bożego Miłosierdzia: „Przystępujemy do rozbudowy”. Ogłosił to 19 kwietnia 1999 roku, w Niedzielę Bożego Miłosierdzia. We wrześniu tego samego roku kard. Macharski poświęcił plac budowy bazyliki i kompleksu duszpastersko-pielgrzymkowego, ogłaszając, że światowe centrum kultu Miłosierdzia Bożego, gdzie spoczywają relikwie s. Faustyny Kowalskiej, jest pomnikiem Kościoła krakowskiego na 2000-lecie chrześcijaństwa i 1000-lecie biskupstwa krakowskiego. Według zamysłu metropolity krakowskiego to centrum miało promieniować na świat, ale także inspirować wiernych archidiecezji do pełnienia dzieł miłości miłosiernej w parafiach, rodzinach, miejscach pracy. „Wszyscy mamy jedno pragnienie, aby nie mury i kamienie, ale abyśmy my wołali Bogu: ufam Tobie!” – mówił podczas uroczystości. Głównymi wykonawcami budowy stały się dwie krakowskie firmy: Mostostal S.A. oraz Chemobudowa S.A. Zamierzenia były ambitne, a kalendarz prac napięty – ukończenie stanu surowego świątyni planowano na rok 2001.

Kanonizacja Apostołki Miłosierdzia

30 kwietnia 2000 roku papież Jan Paweł II kanonizował w Rzymie s. Faustynę Kowalską i ogłosił pierwszą niedzielę po Wielkanocy jako Niedzielę Bożego Miłosierdzia – święto dla Kościoła powszechnego. Uroczystości przyciągnęły czcicieli Bożego Miłosierdzia z całego świata, zarówno w Watykanie, jak i w krakowskich Łagiewnikach, gdzie zgromadziło się w sumie ok. 200 tys. osób. Obydwa miejsca połączone były telemostem, dzięki któremu łagiewniccy pielgrzymi mogli nawiązywać dialog z Ojcem Świętym i uczestniczyć w najważniejszych momentach celebracji. W imieniu krakowian za kanonizację s. Faustyny podziękował ówczesny biskup pomocniczy Kazimierz Nycz. Jego „Bóg zapłać” wzmocnione było burzą oklasków i radosnym śpiewem. Od dnia kanonizacji na łagiewnickim wzgórzu odnotowano znaczący wzrost liczby pielgrzymów i krajów, z jakich przybywali. Zdynamizowały się prace budowlane nowej świątyni. Coraz głośniej mówiło się także o tym, że poświęci ją sam papież. Po raz pierwszy te informacje potwierdził KAI kard. Franciszek Macharski na początku 2002 roku.

Nie byłoby Łagiewnik bez kard. Wojtyły i papieża Jana Pawła II

„Nie będę się wahał z zaproszeniem Ojca Świętego, ale ostateczny wybór terminu należy do mądrości Jana Pawła II i roztropności tych, którzy rozpoznają możliwości papieskich podróży” – powiedział wówczas metropolita krakowski i przyznał, że taka perspektywa jest dla niego oczywista, bo „nie byłoby Łagiewnik bez kard. Wojtyły i papieża Jana Pawła II”. W tym czasie w sanktuarium trwały już prace wykończeniowe. Budowa doprowadzona została do stanu surowego otwartego. Gotowa była wieża, a Dom Duszpasterski – zamknięty oknami i drzwiami i otynkowany. Architekt świątyni prof. Witold Cęckiewicz pracował nad ostatecznym projektem ołtarza, posadzki i tabernakulum. „Poświęcenie sanktuarium jest wielkim pragnieniem Jana Pawła II. Łagiewniki wołają o jego wizytę w Polsce” – mówił wówczas prezes fundacji ks. Marian Rapacz.

O tym, że potwierdzona miesiąc później pielgrzymka Jana Pawła II do Polski jest ściśle związana z poświęceniem nowej świątyni w Krakowie-Łagiewnikach i rozpoczęciem duszpasterskiego funkcjonowania centrum kultu Miłosierdzia Bożego, przekonany był bp Kazimierz Nycz. Przypominał, że to Jan Paweł II przyczynił się do kształtu sanktuarium swoją inspiracją w 1997 roku, kiedy to po raz pierwszy odwiedził Łagiewniki jako papież. Interesował się tym dziełem, uczestniczył w jego budowie poprzez składane ofiary i aktywne wsparcie. Ojciec święty chce mieć w Krakowie na nowe tysiąclecie to, co sam nazwał „nowym imieniem miłości”, czyli szkołę Miłosierdzia Bożego, skąd ma promieniować kult.

Tymczasem prace szybko postępowały. Projekt wnętrza świątyni zatwierdziła w lutym 2002 roku Komisja ds. Budownictwa Sakralnego Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Składał się na niego obraz Jezusa Miłosiernego, tabernakulum w kształcie kuli ziemskiej otoczonej wyobrażeniem krzewu targanego wichrem i monumentalny ołtarz. Wszystkie elementy wystroju miały być podporządkowane skupieniu uwagi modlących się na obrazie, dlatego wnętrze zaprojektowano jako proste, wręcz surowe.

Kamień z Golgoty

Już w kwietniu 2002 roku odbyła się pierwsza Msza św. w murach nowego kościoła. Wtedy to kard. Franciszek Macharski wmurował w jego ścianę kamień węgielny z Golgoty. „To cząstka Ziemi Świętej, która dziś tonie we krwi, nienawiści, lęku i przerażeniu serc ludzkich” – mówił do uczestników Mszy św. celebrowanej przez tysiąc kapłanów diecezjalnych i zakonnych. Skała Golgoty jest skałą miłosierdzia.

W murach kościoła stały wtedy jeszcze rusztowania. W miejscu, gdzie niebawem miał stanąć ołtarz, zawieszono obraz kanonizacyjny św. Faustyny. Druga Msza św. w nowej bazylice zostanie odprawiona 17 sierpnia tego samego roku przez Jana Pawła II.

Ostatniego dnia lipca w Łagiewnikach zainstalowano kamienny stół ołtarzowy, a w prezbiterium świątyni zamontowano potrójną jesionową ramę do obrazu Jezusa Miłosiernego. W pierwszym tygodniu sierpnia świątynia była już gotowa na przyjęcie Ojca Świętego – zainstalowano brązowe tabernakulum w kształcie kuli oraz otaczającą go rzeźbę.

Zawierzenie świata Bożemu Miłosierdziu

Dokonując w Łagiewnikach poświęcenia nowej świątyni, Jan Paweł II zawierzył cały świat Bożemu Miłosierdziu, prosząc swoich rodaków, by stawali się wiarygodnymi apostołami Jezusa Miłosiernego. Dla sanktuarium oznaczało to nowy etap, prawdziwe „duchowe trzęsienie ziemi”, co szybko potwierdziły statystyki. W 2002 roku podwoiła się liczba pielgrzymów, osiągając pułap 2 mln. W każdą sobotę po sierpniowej wizycie Ojca Świętego na terenie Łagiewnik znajdowało się ok. 50 tys. pątników. Pielgrzymi podążali ze wszystkich kontynentów. Wśród nich największe grupy przyjeżdżały ze Stanów Zjednoczonych i Słowacji, Węgier i Włoch. W Łagiewnikach modlili się również przybysze z tak egzotycznych miejsc, jak wyspy Guam, Przylądek Dobrej Nadziei, Seszele, Togo, Zimbabwe, RPA, Tanzania. Nie zabrakło pątników obu Ameryk, w tym Kuby. Sporą grupę stanowili także Chińczycy.

Od czasu sierpniowej pielgrzymki Jana Pawła II, akt zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu ponawiany był podczas każdej Mszy św. Został upamiętniony w łagiewnickiej bazylice w formie tablicy, którą rok później odsłonił wikariusz Rzymu kard. Camillo Ruini.

Po oddaniu do użytku Kaplicy Wieczystej Adoracji w 2004 roku, zapłonął w niej Ogień Miłosierdzia, przywieziony z Rzymu przez ówczesnego kustosza łagiewnickiego sanktuarium ks. infułata Jana Zająca. Ogień stał się znakiem nieustannej modlitwy i adoracji Najświętszego Sakramentu, która trwa w poświęconej przez kard. Macharskiego kaplicy.

Dwa lata po pielgrzymce Ojca Świętego kard. Franciszek Macharski poświęcił w sanktuarium wieżę widokową, która wpisała się już w krajobraz Krakowa jako jego szczególny znak przypominający mieszkańcom o potrzebie wypraszania i czynienia miłosierdzia. To także symbol Krakowa – miasta miłosierdzia, którego dzieje i duchowość związane są z wieloma świętymi i dziełami miłosierdzia.

„Odszedł od nas dobry pasterz”

Na dwa dni przed śmiercią Jan Paweł II ponownie zawierzył Kościół i świat Bożemu Miłosierdziu. W specjalnym telegramie na uroczystości Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach z 31 marca napisał m.in. „Pragnę ponownie zawierzyć tej Miłości Kościół i świat, wszystkich ludzi na całym okręgu ziemi, a także siebie samego w mojej słabości”. Po śmierci papieża krakowianie szukali ukojenia właśnie w Łagiewnikach. Na Mszy w jego intencji, odprawionej w niedzielę 3 kwietnia, zgromadziło się ponad 100 tys. wiernych. „Odszedł od nas dobry pasterz, ojciec i brat, przewodnik po drogach Chrystusa. Dziś mamy odwagę prosić Ojca Niebieskiego, by Bóg miał dla Niego miejsce odpoczynku, światła i pokoju po trudach Jego nieustępliwej służby” – mówił kard. Franciszek Macharski. Od dnia jego śmierci gospodarze sanktuarium zauważyli dłuższe niż zwykle kolejki do konfesjonałów oraz pielgrzymki osób potrzebujących modlitwy i wyciszenia. „Co ciekawe, są to spowiedzi po wielu latach nieobecności w kościele” – mówił wtedy bp Jan Zając.

W 2011 roku smutek po śmierci umiłowanego papieża przerodził się w radość z jego beatyfikacji, która odbyła się w Rzymie, ale w łagiewnickiej bazylice zgromadziła tysiące pielgrzymów. W Niedzielę Bożego Miłosierdzia 27 kwietnia 2014 roku czciciele Bożego Miłosierdzia łączyli się duchowo z papieżem Franciszkiem i emerytowanym papieżem Benedyktem XVI podczas uroczystości kanonizacyjnych.

Tymczasem nie ustawały prace budowlane. Oddawano do użytku kolejne kaplice w dolnym kościele bazyliki: włoską, węgierską, słowacką, grekokatolicką i niemiecką – materialne świadectwa kultu Bożego Miłosierdzia, który daleko wykracza poza granice Polski. Powstała również nowoczesna Aula Jana Pawła II, w której odbywają się konferencje, kongresy, spotkania oraz spektakle teatralne i projekcje filmowe. Bazylikę wyposażono w konfesjonały i ławki, w oknach powstały witraże.

Sanktuarium trzech papieży

Po Janie Pawle II, Benedykt XVI był kolejnym papieżem, który pielgrzymował do Łagiewnik. Jego spotkanie z chorymi w bazylice odbyło się w maju 2006 roku. „Wy, drodzy chorzy, naznaczeni cierpieniem ciała i ducha, jesteście najbardziej zjednoczeni z krzyżem Chrystusa, a równocześnie jesteście najbardziej wymownymi świadkami miłosierdzia Bożego” – mówił do nich. Dodał też przesłanie dla tych, którzy się nimi opiekują na co dzień: „A ręce ludzi, którzy wam pomagają w imię miłosierdzia, niech będą przedłużeniem tych Bożych dłoni”.

Dziesięć lat później, podczas Światowych Dni Młodzieży, Bramę Miłosierdzia w Łagiewnikach przekroczył papież Franciszek, który zasiadł do konfesjonału, by posłużyć młodym ludziom w ich bardzo osobistym spotkaniu z Jezusem Miłosiernym.

Międzynarodowa Akademia Miłosierdzia Bożego i Światowy Kongres Bożego Miłosierdzia

Ponownym zawierzeniem świata Miłosierdziu Bożemu, przekazaniem ognia miłosierdzia przedstawicielom pięciu kontynentów i rozesłaniem Apostołów Bożego Miłosierdzia na cały świat zakończył się 5 października 2011 roku II Światowy Kongres Bożego Miłosierdzia w Krakowie. Wydarzenie zgromadziło 2 tys. uczestników z niemal 70 krajów świata, którzy przez pięć dni brali udział w uroczystych Mszach świętych i dzielili się świadectwami miłosierdzia z mieszkańcami Krakowa. Kulminacyjnymi wydarzeniami kongresu była modlitwa ekumeniczna w Wadowicach – rodzinnym mieście Jana Pawła II oraz udział czcicieli Bożego Miłosierdzia w marszu milczenia w Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu. Podczas kongresu ogłoszono także powstanie Międzynarodowej Akademii Miłosierdzia Bożego, której celem miał być namysł intelektualny uczonych z całego świata nad fenomenem kultu Bożego Miłosierdzia.

Kościół w Polsce ma zawsze młode oblicze Miłosierdzia

Łagiewniki stały się duchowym centrum Światowych Dni Młodzieży. Lipcowe spotkanie młodych to dla Kościoła na świecie znak nadziei i ufności pokładanej w Bożym miłosierdziu, a dla Kościoła w Polsce zaproszenie do coraz większego zaangażowania w charyzmat miłosierdzia. „To wezwanie zabrzmiało w Krakowie ponownie i jest wciąż aktualne” – mówił podsumowując ŚDM, szef przygotowań bp Damian Muskus OFM. Ale nie tylko młodzi pielgrzymowali w Roku Miłosierdzia do Łagiewnik. Odbyło się kilkaset pielgrzymek z wszystkich stron Polski. Przybywali m.in. wierni różnych diecezji, strażacy, policjanci, farmaceuci, nauczyciele, pielęgniarki, pracownicy służby więziennej, kolejarze, pracownicy ośrodków pomocy społecznej.

Wśród osób pielgrzymujących do Łagiewnik w Roku Miłosierdzia byli także więźniowie, osoby ubogie i bezdomne, krwiodawcy, przedstawiciele wspólnot, ruchów i stowarzyszeń katolickich z całej Polski, księża, siostry zakonne oraz dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W Roku Miłosierdzia odbyła się także najdłuższa piesza pielgrzymka z Helu do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Pątnicy pokonali pieszo 777 km.

Misja sanktuarium jest niezmienna i zamyka się w słowach Jana Pawła II: „Trzeba tę iskrę Bożej łaski rozniecać. Trzeba przekazywać światu ogień miłosierdzia. W miłosierdziu Boga świat znajdzie pokój, a człowiek szczęście!”. Apostolat Miłosierdzia działa poprzez Poradnię Miłosierdzia, wolontariat, Dzieło Duchowej Adopcji, Nieustanną Koronkę za Cierpiących i Konających, światową krucjatę w obronie dzieci nienarodzonych, grupę rodziców po utracie dziecka, Stowarzyszenie Faustinum, wieczystą adorację. Do Łagiewnik wciąż pielgrzymują ludzie, którzy szukają nadziei, sensu życia, przebaczenia i pojednania z Bogiem. W Roku Miłosierdzia wydłużyły się kolejki do konfesjonałów, a w Kaplicy Wieczystej Adoracji nieustannie trwa cicha modlitwa o „miłosierdzie dla nas i całego świata”.