Jak pomóc ofiarom handlu ludźmi i walczyć z przestępcami? – międzynarodowa konferencja na UKSW

O tym, jak konkretnie można angażować się w walkę z handlem ludźmi, dyskutowali uczestnicy międzynarodowej konferencji „Nikt nie jest na sprzedaż – siostry zakonne na straży wolności i godności”, zorganizowanej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie. Spotkanie potrwa do piątku 10 maja.

Bp Krzysztof Zadarko, delegat KEP ds. Imigracji, przewodniczący Rady KEP ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek, opowiedział o inicjatywie Santa Maria Group oraz zarysował mocne zaangażowanie papieża Franciszka w pomoc ofiarom handlu ludźmi i walkę z tym przestępczym procederem. Omówił także krótko nauczanie papieża w tej kwestii.

Hierarcha z żalem zauważył, że omawiana tematyka rzadko wybrzmiewa w przestrzeni kościelnej, co powoli się „na szczęście zmienia”. Wskazał także na konieczność formowania do dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego. Zauważył, że warto czerpać z często pozytywnych doświadczeń misjonarzy.

Opowiadając o Santa Marta Group (SMG) wskazał, że nazwa wzięła się od Domu św. Marty, w którym w 2014 r. papież Franciszek zorganizował konferencję o handlu ludźmi, czego owocem było zawiązanie projektu międzynarodowej współpracy w zwalczaniu handlu ludźmi. Patronką inicjatywy jest św. Bakhita. „Handel ludźmi to globalna przestępczość, konieczne jest globalne polaczenie sił” – mówił biskup, przywołując apel papieża o połączenie sił w tej sprawie.

W skład Grupy wchodzą przedstawiciele konferencji biskupów z całego świata i reprezentanci organów ścigania (również z Polski, polscy policjanci włączyli się w projekt już na samym początku w 2014 r.).

Celem działania Grupy jest współpraca, by podnieść świadomość, czym jest handel ludźmi w ciągle nowych formach i prewencja – analizowanie i działanie, by nie dopuścić do zniewolenia ludzi. Organizowana jest bezpośrednia pomoc ofiarom w ich reintegracji, skuteczna legalizacja pobytu, pracuje się nad efektywniejszym ściganiem sprawców.

Siedziba SMG mieści się przy Konferencji Biskupów Anglii i Walii w Londynie, a kieruje nią za aprobatą papieża Franciszka kard. Vincent Nichols. Grupa cieszy się bezpośrednim wsparciem brytyjskiego rządu, przekładającym się również na prawodawstwo.

Bp Zadarko opowiedział, na przykładzie Wielkiej Brytanii, o tym, jak może wyglądać współpraca w zwalczaniu przestępczości handlu ludźmi między instytucjami Kościoła a Policją. Chodzi nie tylko o zatroszczenie się o ofiary, ale i rozpoznanie mechanizmów, które prowadzą do wyzysku człowieka, takich jak mafie, przestępczość, dramatyczna sytuacja w miejscach, z których uciekają, etc.

Wypracowano sześć strategicznych celów projektu. Pierwszym z nich jest wpływ na kulturę i etykę biznesu – by przekonanie o tym, że niewolnictwo wykorzystane w biznesie jest złe, było powszechne. „Tam gdzie występują nawet ślady mentalności sprzyjającej handlowi ludźmi, trzeba profesjonalnie działać” – przekonywał bp Zadarko. GSM zachęca rządy i przedsiębiorstwa do działań dla zapobiegania handlowi ludźmi i współczesnemu niewolnictwu we wszystkich elementach funkcjonowania danego biznesu. W związku z tym konieczna jest m.in. współpraca z rządami G20, UE, ONZ, MOP.

„Skażone pieniądze” – korzyści pochodzące z handlu ludźmi, mają być przeznaczone na zapewnienie ofiarom zadośćuczynienia i odszkodowania. „Trzeba dojść do mechanizmów międzynarodowego biznesu, który oswaja się z handlem ludźmi i podjąć wobec niego działania. Konieczne jest zachęcanie społeczności, by wpływała w tej kwestii na lokalne władze, by weryfikować, czy nie ma w obiegu „skażonych pieniędzy”. Działania międzynarodowych organizacji (jak policja i Kościół) na przedsiębiorstwa są skuteczniejsze.

Konieczne jest prawne uregulowanie sytuacji w Internecie, technologia musi stać na straży ludzkiej godności. Handlarze wykorzystują cyfrowe narzędzia do „rekrutacji”, przekazywania zysków czy sprzedaży usług – konieczne jest przeciwdziałanie temu. Dostawcy usług internetowych i technologicznych muszą w tej sprawie wspierać policję.

SMG próbuje dotrzeć do instytucji międzynarodowych i przekonać je do współpracy. Działa także nad „Kompasem moralnym” – oddziaływaniem etyczne, uwrażliwianiem na etyczny wymiar robienia biznesu, budowania relacji społecznych i międzyludzkich.

Bp Zadarko opowiedział także o działaniu Domu Bakhita w Londynie – dla holistycznego wsparcia ofiar handlu ludźmi. Jest własnością diecezji Westmister, zarządza nim diecezjalna Caritas. Dyrektorką jest Karin Anstiss, była policjantka, która działała także w opracowywaniu i tworzeniu Domu. Partnerami projektu jest Policja, Konferencja Biskupów, St. Mary’s Uniwersytet, Kongregacja Sióstr Adoratorek, lokalne parafie i ofiary handlu ludźmi. W Bakhita House London schronienie znalazło w latach 2020-2015 117 osób z 38 krajów, 18 ofiar zgłosiło doznane przestępstwa na policję, skazano 4 osoby za handel ludźmi i kontrolowanie cudzej prostytucji.

Prelegent skierowal do obecnych na konferencji osób zaangażowanych w walkę z handlem ludźmi, zwłaszcza sióstr zakonnych, by korzystano z doświadczeń tych inicjatyw i może w Polsce także powołać kolejną. „Trzeba dotrzeć szerzej, też w przestrzeni kościelnej, z tymi treściami, trzeba zebrać wspólne doświadczenia i działać” – zachęcał biskup.

Dominika Pruszczyńska z Open Doors opowiedziała o tym, jak prześladowania religijne wpływają na handel ludźmi.

S. Pia Waldon SCDP przekonywała, że każdy, na miarę swoich możliwości, może się zaangażować w walkę z handlem ludźmi i pomoc ofiarom. Apelowała, by walczyć z powszechnym zobojętnieniem. Zaprezentowała zasadę pomocy: Zauważ, Zareaguj, Zapytaj. Wskazała na konieczne działania profilaktyczne – wychowanie do postawy szacunku i nieużywania drugiego do własnych potrzeb, wychowanie do czystości, wychowanie do wrażliwości i solidarności, budowania dobrych relacji. Wskazała, że wpływ popularności pornografii i stojącego za nią biznesu sprzyja cierpieniu i wykorzystywaniu konkretnych ludzi.

Jak pomoc? Przede wszystkim należy zdobywać wiedzę, brać udział w szkoleniach, czytać. Można zorganizować spotkanie o współczesnym niewolnictwie, organizować profilaktyczne zajęcia w szkołach (są dostępne gotowe materiały), organizować projekty, wykorzystywać swoje media społecznościowe. Brać udział w kampaniach przeciwko handlowi ludźmi, wspomagać organizacje profesjonalnie działające przeciw współczesnym formom niewolnictwa. Wskazała także na ważną rolę modlitwy, organizowania wieczorów modlitewnych w parafiach i wspólnotach.

Na koniec tej części konferencji ks. dr M. Boguszewski omówił wskazania Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowiek i nauczanie papieża Franciszka, który już od początku swojego pontyfikatu mocno zaangażował się w walkę z handlem ludźmi.