Kardynałowie nominaci – reakcje medialne

Purpura dla dialogu i misji, znak Kościoła otwartego i dialogującego, umocnienie „bergogliańskiej” tożsamości Kolegium Kardynalskiego (La Croix) – m.in. w tak komentowany jest wybór nowych kardynałów. Przypomina się, że po najbliższym konsystorzu kardynałowie mianowani przez papieża Franciszka będą stanowili 52 proc. purpuratów uprawnionych do udziału w konklawe.

Andrea Gagliarducci, Catholic News Agency

Pięć kluczy interpretujących szósty konsystorz papieża Franciszka, jaki odbędzie się 5 października, przedstawił watykanista Andrea Gagliarducci z Catholic News Agency (CNA). Jego zdaniem wybór nowych kardynałów ujawnia papieski „modus operandi”.

Pierwszym kluczem jest nagradzanie biretem kardynalskim najbardziej zaufanych współpracowników. Należy do nich o. Michael Czerny, podsekretarz Sekcji ds. Migrantów w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, którą to sekcją kieruje osobiście papież. – Wybór o. Czerny’ego jest także oświadczeniem: papież Franciszek chciał podkreślić, jak ważna jest dla niego kwestia migracji – pisze Gagliarducci.

Drugi klucz to obsadzanie stanowisk tradycyjnie zajmowanych przez kardynałów, gdyż – według komentatora – „wbrew temu co się powszechnie mówi” Franciszek chce nadawać czerwone birety ludziom je zajmującym, „o ile im ufa”. W tej kategorii mieści się nominacja dla przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego (Miguel Ángel Ayuso Guixot), Bibliotekarza i Archiwisty Kościoła (José Tolentino Mendonça) oraz arcybiskupów Kinszasy (Fridolin Ambongo Besungu), Hawany (Juan de la Caridad García Rodríguez) i Bolonii (Matteo Zuppi). Za zaskakujące włoski dziennikarz uważa to, że nie został kardynałem poprzedni Bibliotekarz i Archiwista Kościoła abp Jean-Louis Bruguès, który przeszedł na emeryturę przed rokiem. Można to tłumaczyć tym, że jeszcze jako sekretarz Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej sprzeciwiał się on nominacji ks. Victora Fernandeza na stanowisko rektora uniwersytetu katolickiego w Buenos Aires, popieranego przez tamtejszego arcybiskupa kard. Jorge Bergoglio. Dziś abp Fernández uchodzi za jednego z autorów papieskich tekstów.

Za niespodziankę komentator CNA uznaje natomiast brak biretu kardynalskiego dla trzech włoskich hierarchów: patriarchy Wenecji, arcybiskupa Turynu i arcybiskupa Mediolanu.

Trzecim kluczem jest nagradzanie nominacją kardynalską biskupa z kraju, który papież odwiedził w minionym roku. Tym razem wybrał Maroko i arcybiskupa Rabatu (Cristóbal López Romero).

Klucz czwarty to spojrzenie na terytoria bardzo odległe od rzymskiego centrum i słabo reprezentowane w kolegium kardynalskim. To wyjaśniałoby nominację dla arcybiskupa Dżakarty (Ignatius Subaryo Hardjoatmodjo) i biskupa Huehuetenango (Alvaro Ramazzini Imeri) [dzięki którym Indonezja i Gwatemala znów mogą być reprezentowane na ewentualnym konklawe – KAI], ale także dla pierwszego w historii Luksemburczyka w gronie kardynałów (Jean-Claude Hollerich), z którym łączą Franciszka poglądy na niebezpieczeństwo populizmu, osłabiającego Unię Europejską.

Wreszcie klucz piąty oznacza „zmianę kursu” w wyborze kardynałów powyżej 80. roku życia, a więc niemogących już brać udziału w konklawe. Pierwszym z nich jest były arcybiskup Kowna (Sigitas Tamkevičius), który towarzyszył papieżowi podczas wizyty w więzieniu KGB w Wilnie w ub.r. Drugim jest włoski biskup misyjny w Angoli i jezuita (Eugenio Dal Corso), który pracował w Argentynie w latach 70. XX w., gdy prowincjałem jezuitów był tam o. Jorge Bergoglio. Trzecim najważniejszym wyborem jest biret kardynalski dla byłego przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, który za pontyfikatu Benedykta XVI nie został kardynałem, lecz mianowano go nuncjuszem w Egipcie. Według watykanisty Sandra Magistera, miał on opinię zbyt otwartego na dialog z instytucjami muzułmańskimi. Nagradzając go purpurą kardynalską Franciszek wskazuje, że wspiera jego sposób prowadzenia dialogu z islamem, twierdzi Gagliarducci.

Zwraca też uwagę, że wraz z obecnymi nominacjami obecny papież kreował 85 kardynałów, spośród których 67 ma prawo udziału w ewentualnym konklawe (43 z nominacji Benedykta XVI i 18 z nominacji Jana Pawła II), podczas którego Europa miałaby 58 elektorów, Ameryka Łacińska 30, Afryka i Azja po 27, Ameryka Północna 12, a Oceania 4.

Stefania Falasca, Avvenire

Nowi kardynałowie pod znakiem misyjności, dialogu międzyreligijnego i encykliki „Laudato sì” – tak listę 13 nowych kardynałów komentuje Stefania Falasca we włoskim dzienniku „Avvenire”. Zwraca ona uwagę, że ich nazwiska papież Franciszek ogłosił w Światowym Modlitw o Ochronę Stworzenia, zaś konsystorz, na którym odbiorą oni insygnia kardynalskie odbędzie się 5 października, w przeddzień rozpoczęcia zgromadzenia Synodu Biskupów nt. Amazonii.

Dziennikarka podkreśla, że aż ośmiu spośród nominatów jest zakonnikami (w tym trzej to jezuici), co „nie zdarzyło się nigdy wcześniej”. Ponadto czterech jest lub było zaangażowanych w dialog międzyreligijny (obecny i były przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego oraz arcybiskupi Rabatu i Dżakarty). Nominacje te po papieskich podróżach do Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Maroka „podkreślają perspektywę wskazaną w dokumencie o braterstwie międzyludzkim”, jaką Franciszek podpisał w Abu Zabi z wielkim imamem kairskiego uniwersytetu Al-Azhar.

Falasca zwraca uwagę, że dwaj biskupi diecezjalni z Europy włączeni do kolegium kardynalskiego mają za sobą doświadczenia misyjne. Arcybiskup Luksemburga pracował przez wiele lat w Japonii, a arcybiskup Bolonii związany jest ze Wspólnotą św. Idziego (Sant’Egidio), która zajmuje się osobami zepchniętymi na margines.

Za niespodziankę włoska dziennikarka uznaje nominację kardynalską dla o. Michaela Czerny’ego, podsekretarza Sekcji ds. Migrantów w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, który nie jest nawet biskupem. Odgrywać on będzie kluczową rolę podczas październikowego zgromadzenia synodalnego nt. Amazonii jako jego sekretarz specjalny.

„Profil nowych kardynałów” zdaniem komentatorki dziennika włoskich biskupów podkreśla „ducha misyjnego gotowego do utożsamienia się z ubogimi” w postawie braterstwa.

Andrea Tornielli

Nominacją najbardziej zdumiewającą czy innowacyjną jak twierdzi Andrea Tornielli jest purpura dla ks. Michaela Czernego. Jest to bowiem nominacja kurialna, lecz ten kanadyjski jezuita nie jest prefektem czy sekretarzem, lecz jedynie podsekretarzem watykańskiej Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju. Do jego kompetencji należą sprawy migrantów i uchodźców. Urodził się w Brnie na Morawach w 1946 r., lecz jako dziecko podzielił los wielu rodzin, które w ramach wysiedlenia Niemców musiały wówczas opuścić Czechosłowację. Jako jezuita ks. Czerny zawsze zajmował się sprawiedliwością społeczną. Będzie też odgrywał kluczową rolę na przyszłym Synodzie Biskupów o Amazonii. Sam znajduje się teraz w Brazylii, gdzie odbywa szereg spotkań przedsynodalnych, zarówno z biskupami, jak i tamtejszym ruchami ludowymi.