Kościół w Polsce 2020 – najważniejsze wydarzenia

Prezentujemy kalendarium najważniejszych wydarzeń 2020 r. w Kościele katolickim w Polsce

STYCZEŃ

6 – Rekordowa liczba ok. 1,3 mln osób uczestniczyła w tegorocznych Orszakach Trzech Króli w 872 miejscowościach w Polsce. Liczący ok. 90 tys. uczestników Stołeczny Orszak poprowadził kard. Kazimierz Nycz, a na trasie dołączył prezydent Andrzej Duda z małżonką. Największe uliczne jasełka na świecie przeszły w tym roku pod hasłem „Cuda, cuda ogłaszają”. Towarzyszyło im dziękczynienie za wszystkie cuda, które zdarzyły się w historii naszej Ojczyzny, m.in. za Cud nad Wisłą oraz nadchodzącą beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Radosne marsze przeszły też w 18 miejscowościach zagranicą. Wszystkich uczestników pozdrowił papież Franciszek.

17 – Pod hasłem „Pamiętaj o dniu szabatu, aby należycie go świętować” (Wj 20,8) w Gnieźnie odbyły się ogólnopolskie obchody 23. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce. Wydarzenie rozpoczęło się modlitwą Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka i naczelnego Rabina RP Michaela Schudricha w miejscu dawnego cmentarza żydowskiego. W obchodach uczestniczył m.in. ambasador Izraela w Polsce.

17 – zmarł Stanisław Stefanek, ordynariusz diecezji łomżyńskiej w latach 1996-2011, wieloletni członek Papieskiej Rady ds. Rodziny oraz Rady KEP ds. Rodziny. Miał 83 lata.

18 – Pod hasłem „Życzliwymi bądźmy”, zaczerpniętym z Dziejów Apostolskich (Dz 28,2), od 18 a 25 stycznia obchodzono na całym świecie – także w Polsce – Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. Wierni różnych Kościołów chrześcijańskich spotykali się na ekumenicznych nabożeństwach, modlitwach, konferencjach, koncertach i innych wydarzeniach. Podczas tegorocznych obchodów świętowano 20. rocznicę podpisania wspólnej deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu przez Kościoły zrzeszone w Polskiej Radzie Ekumenicznej (PRE) i Kościół rzymskokatolicki.

26 – Pod hasłem „Chrześcijanie i muzułmanie: w służbie powszechnego braterstwa” w Warszawie odbyły się centralne obchody XX Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce. Przedstawiciele obydwu religii czytali Biblię i Koran, modlili się i dyskutowali. W spotkaniu uczestniczyli duchowni i wierni obu religii oraz przedstawiciele korpusu dyplomatycznego krajów muzułmańskich. Inicjatywa polskiego Episkopatu o ustanowieniu Dnia Islamu jest pionierską w skali światowej.

LUTY

2 – Jak co roku, 2 lutego w Światowym Dniu Życia Konsekrowanego, w Kościele w Polsce zorganizowano zbiórkę na potrzeby żeńskich klasztorów kontemplacyjnych. Według danych z końca 2019 roku w Polsce pracuje 17, 2 tysiące sióstr zakonnych oraz 8, 9 tys. zakonników.

5 – Abp Gądecki poprosił Episkopaty świata o wsparcie inicjatywy by św. Jan Paweł II został doktorem Kościoła i współpatronem Europy. Dwadzieścia siedem lat pontyfikatu papieża Jana Pawła II posiada przełomowe znaczenie dla Kościoła i świata, tak w kontekście jego nauczania, jak i w kontekście oddziaływania społecznego – napisał przewodniczący KEP i wiceprzewodniczący Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE), w liście skierowanym do przewodniczących Episkopatów świata, w którym poprosił o poparcie inicjatywy ogłoszenia św. Jana Pawła II doktorem Kościoła. Pod apelem abp. Gądeckiego KAI zebrała kilkadziesiąt tysięcy podpisów.

23 – Pod hasłem „Szczęśliwe dzieci w trzeźwych rodzinach” przebiegał tegoroczny Tydzień Modlitw o Trzeźwość Narodu. Wielkim apostołem tej sprawy był kard. Stefan Wyszyński – wkrótce beatyfikowany – przypomniał w rozmowie z KAI bp Tadeusz Bronakowski, przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości i Osób Uzależnionych.

28 – Kościół w Polsce obchodził Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystywania seksualnego małoletnich, ustanowiony na pierwszy piątek Wielkiego Postu przez papieża Franciszka. Z tej okazji w diecezjach i zakonach podejmowano różnorakie inicjatywy modlitewne w intencji przebłaganiaza grzechy wykorzystywania seksualnego małoletnich popełnione przez duchownych.

MARZEC

8 – W II niedzielę Wielkiego Postu obchodzono niedzielę „Ad Gentes” – Dzień Modlitwy, Postu i Solidarności z misjonarzami, w tym roku pod hasłem „Eucharystia i misje”. Ofiary zebrane do puszek przeznaczono na pomoc polskim misjonarzom, aby mogli prowadzić dzieła ewangelizacyjne, edukacyjne, medyczne i charytatywne.

20 – Rząd RP ogłosił stan epidemii, który dał rządowi nowe prerogatywy, zaś na obywateli nałożył różne ograniczenia.

21 – „Zostańmy w domach, weźmy udział w Mszy św. przez środki społecznego przekazu. Bądźmy razem na modlitwie w ten właśnie sposób. Niech to będzie wyraz naszej miłości i troski o siostry i braci” – zaapelował Prymas Polski abp Wojciech Polak.

21 – Przypominamy Biskupom Diecezjalnym o konieczności udzielenia kolejnej dyspensy od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy Świętej w związku z ograniczeniami liczby wiernych mogących uczestniczyć w zgromadzeniach religijnych – podkreśla Prezydium Konferencji Episkopatu Polski we „Wskazaniach dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych tygodniach”.

21 – zmarł ks. prałat Piotr Pawlukiewicz, znany duszpasterz, kaznodzieja i rekolekcjonista w kraju i w środowiskach polonijnych, autor wielu książek. Doktor teologii pastoralnej, kanonik gremialny Kapituły Metropolitalnej Warszawskiej. Miał 59 lat.

21 – zmarł ks. prof. Czesław Bartnik, wieloletni profesor dogmatyki na Wydziale Teologii KUL, promotor wielu prac naukowych, autor licznych tekstów teologicznych. Miał 90 lat.

28 – zmarł Marek Lehnert, watykanista, publicysta, poeta; dawny pracownik „Osservatore Romano”, korespondent m.in. Radia Wolna Europa, Polskiego Radia i Katolickiej Agencji Informacyjnej. Miał 69 lat.

29 – zmarł Krzysztof Penderecki, światowej sławy kompozytor i dyrygent, autor m.in. “Pasji wg św. Łukasza”, “Polskiego Requiem”, „Siedmiu bram Jerozolimy”, doktor honoris causa uczelni polskich i zagranicznych, członek honorowy wielu akademii artystycznych i naukowych, laureat licznych nagród muzycznych i państwowych w Polsce i na świecie. Miał 86 lat.

31 – Rząd ogłosił, że w uroczystościach i obrzędach religijnych, w tym mszach czy pogrzebach, w okresie od 25 marca do 11 kwietnia może uczestniczyć do 5 osób (oprócz osób sprawujących). Ponadto od Niedzieli Wielkanocnej 12 kwietnia “do odwołania” przywrócono limit 50 osób – wliczając w to wszystkich uczestników i osoby sprawujące kult religijny lub osoby dokonujące pochówku.

31 – Sąd Najwyższy nie uwzględnił wtorek skargi kasacyjnej Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej od wyroku przyznającego milion zł. zadośćuczynienia na rzecz ofiary wydalonego już ze stanu kapłańskiego i ze zgromadzenia zakonnego Romana B. Były kapłan dopuścił się przed laty wielokrotnego molestowania i zgwałcenia małoletniej Katarzyny.

KWIECIEŃ

5 – W Niedzielę Palmową przypadał 35. Światowy Dzień Młodzieży pod hasłem: „Młodzieńcze, tobie mówię wstań” (por. Łk 7, 14). Tegoroczne obchody, z powodu pandemii koronawirusa, zostały w wielu diecezjach świata przełożone lub odwołane. Wiele wspólnot zorganizowało jednak inicjatywy w Internecie.

7 – Stanowisko ws. sytuacji w szpitalach wydał Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych. – Kierując się ogólnymi zasadami personalistycznej etyki medycznej, środki ratunkowe powinny być przydzielane chorym, dla których w ocenie pracowników służby zdrowia, są one naprawdę konieczne dla ratowania ich życia i stosowane według kolejności, w jakiej ci pacjenci zostaną przyjęci w szpitalu (…) chyba że różnica w ich stanach ocenianych według kryteriów klinicznych jest ewidentna – ocenił Zespół.

9 – Epidemia i związane z nią ograniczenia domagają się zmiany formy przeżywania tegorocznego Triduum Paschalnego, które będziemy obchodzili w domach, ale nie zmienia się istota i sens tych dni. Zagłębiamy się w mękę i śmierć Jezusa Chrystusa, ale także przyjmujemy nadzieję i radość, które przynosi Jego zmartwychwstanie. To najważniejszy czas w roku dla każdego chrześcijanina – podkreślił przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki.

10 – Firma Google zniosła warunek posiadania 1000 subskrybentów dla parafii, które chcą przeprowadzać transmisje na portalu YouTube w czasie pandemii. Za inicjatywę Googla podziękował rzecznik Episkopatu ks. Paweł Rytel-Andrianik.

11 – Systematycznie uczestniczący w Mszach św. zintensyfikują udział w praktykach religijnych, zaś praktykujący sporadycznie – utrwalą swoje przekonanie o niekonieczności obecności w świątyni. Taką polaryzację postaw na czas po epidemii przewiduje w wypowiedzi dla KAI prof. Mirosława Grabowska, socjolog, dyrektorka Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS).

11 – „Otrzymaliśmy mocne wezwanie, aby na naszą przeszłość, na to, czym żyliśmy, do czego dążyliśmy, co było i jest dla nas ważne, spojrzeć dziś inaczej” – mówił Prymas Polski abp Wojciech Polak podczas Liturgii Wigilii Paschalnej w katedrze gnieźnieńskiej.

17 – Rząd zapowiedział, że od 21 kwietnia w miejscach kultu religijnego będzie mogła przebywać jednocześnie jedna osoba na 15 m2. “Prosimy księży proboszczów o dokonanie wyliczeń i poinformowanie parafian, ile osób może przebywać w ich kościołach podczas Mszy Świętych i nabożeństw” – powiedział rzecznik KEP ks. Paweł Rytel-Andrianik.

17 – Nie wyobrażamy sobie, aby «nowa normalność» miała oznaczać trwałe, liczone w latach odizolowanie większości społeczeństwa od możliwości osobistego uczestnictwa we Mszy św. i w innych obrzędach religijnych – uważa abp Stanisław Gądecki. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski odniósł się w ten sposób do prognozy zaprezentowanej przez ministra zdrowia, iż epidemia może potrwać w Polsce jeszcze dwa lata.

26 – Pod hasłem „Misterium Słowa, które stało się Chlebem życia” w kościołach w całej Polsce obchodzono czwarte Narodowe Czytanie Pisma Świętego. Patronat honorowy objęli: przewodniczący Episkopatu oraz Premier RP. Wydarzenie było jednocześnie inauguracją XII Tygodnia Biblijnego, którego motto brzmiało: “Kto we Mnie wierzy, będzie spożywał Chleb życia wiecznego”. “Obecny czas odczuwania głodu sensu i szerszego spojrzenia na świat, może być, nieco paradoksalnie, szansą na głębszy kontakt ze słowem Pisma świętego” – powiedział KAI znany biblista, ks. prof. Henryk Witczyk.

28 – Beatyfikacja Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, uzgodniona ze Stolicą Apostolską na 7 czerwca 2020 roku w Warszawie, z akceptacją Watykanu zostaje bezterminowo zawieszona – ogłosił kard. Kazimierz Nycz. Nowy termin zostanie ustalony i ogłoszony po ustaniu pandemii.

MAJ

3 – Na Jasnej Górze złożono nowy akt zawierzenia Polski Najświętszemu Sercu Pana Jezusa przez wstawiennictwo Matki Bożej Królowej Polski. Jego tekst wypowiedział przewodniczący Episkopatu abp Stanisław Gądecki. – Oddal od nas wszelką zarazę błędów i grzechów, pandemię koronawirusa, grożącą nam suszę, jak również kryzys ekonomiczny i związane z tym bezrobocie – czytamy w zawierzeniu.

18 – Multimedialne centra wiedzy o Janie Pawle II, specjalne audycje radiowe i telewizyjne, projekt “Dar na 100” – to niektóre wydarzenia z okazji 100. rocznicy urodzin Karola Wojtyły. We wszystkich kościołach odbędą się modlitwy dziękczynne za życie i pontyfikat Jana Pawła II.Z powodu ograniczeń sanitarnych wiele wydarzeń o charakterze masowym zostało odwołanych, część odbyła się w Internecie.

18 – “W trudnym dla nas wszystkich czasie – gdy zmagamy się z pandemią koronawirusa i stawiamy pytania o przyszłość naszych rodzin oraz społeczeństwa – warto także zapytać o to, co On dziś miałby nam do powiedzenia? Z jakim przesłaniem zwróciłby się do rodaków w maju 2020 roku? Jako pierwsze przychodzą nam na myśl słowa: ‘Nie lękajcie się, otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi’” – podkreśla Prezydium KEP w liście z okazji 100. rocznicy urodzin św. Jana Pawła II.

18 – Po filmie „Zabawa w chowanego” mam wrażenie, że nie zaoszczędzimy wstydu i upokorzenia ani pasterzom Kościoła, ani przełożonym zakonnym, ani nam kapłanom, ani wiernym – mówi KAI o. Adam Żak SJ, koordynator Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży. – Tu nie wystarczy jakaś kosmetyka, musimy uwierzyć, że człowiek naprawdę jest drogą Kościoła. Dobro człowieka czyli jego zbawienie, to cel wszystkich działań Kościoła, któremu nie wolno postępować jakby był instytucją polityczną, albo korporacją, która dba przede wszystkim o swój wizerunek – wyjaśnia jezuita.

18 – po emisji filmu braci Sekielskich „Zabawa w chowanego”, Delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży abp Wojciech Polak przesłał zawiadomienie w sprawie Biskupa kaliskiego do Nuncjatury. W oświadczeniu abp Polak stwierdził, że dokument ten „ukazuje, że nie dochowano obowiązujących w Kościele standardów ochrony dzieci i młodzieży”. Dodał, że chodzi o „sposób traktowania osób pokrzywdzonych i ich rodzin, brak podjęcia odpowiednich działań w wyniku otrzymanych informacji o wykorzystywaniu seksualnym dzieci przez księdza, czyli niewypełnienie obowiązków nałożonych na przełożonego przez prawo kościelne”.

22 – Do proboszczów wszystkich polskich parafii rzymsko- i greckokatolickich wysłane zostały plakaty Inicjatywy „Zranieni w Kościele”. Do parafii dotarł również list prymasa Polski, abp. Wojciecha Polaka, zachęcający do wywieszania tych plakatów przed kościołami oraz informowania wiernych o możliwości kontaktu z telefonem wsparcia prowadzonym przez świeckich katolików dla osób dotkniętych przemocą seksualną w Kościele. Druk i wysyłkę plakatów sfinansowała Fundacja św. Józefa.

26 – zmarł o. Wacław Hryniewicz OMI, wybitny teolog, ekumenista, znawca teologii prawosławnej, współtwórca Instytutu Ekumenicznego KUL. W latach 1980-2005 konsultor Międzynarodowej Komisji Mieszanej do Dialogu Teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim i Kościołem prawosławnym oraz członek Komisji KEP ds. Ekumenizmu, laureatem wielu nagród. Miał 83 lata.

31 – „Miłość społeczna jest otwarta ku wszystkim ludziom” – powiedział abp Wiktor Skworc podczas dorocznej pielgrzymki mężczyzn do Piekar Śląskich. W swoim przesłaniu metropolita katowicki polecał Matce Bożej sprawy chorych na koronawirusa i wszystkich, którzy doświadczają konsekwencji pandemii. Z ubolewaniem zaznaczył też, że Polacy są jedną z najbardziej spolaryzowanych społeczności w Europie.

CZERWIEC

6 – Gromadzące zwykle kilkadziesiąt tysięcy uczestników XXIV Ogólnopolskie Spotkanie Młodych na Lednicy miało w tym roku, ze względu na epidemię koronawirusa, charakter głównie wirtualny. Hasłem spotkania były słowa “Cały Twój”. – Chcemy to powiedzieć Bogu, ale i kierować się w życiu wzorem Niepokalanej, bo całej Jej życie należało do Boga. To oznacza wziąć odpowiedzialność za Kościół, tak jak w swoim czasie uczynili św. Jan Paweł II i kard. Stefan Wyszyński – mówił w sobotę 6 czerwca do młodych podczas Mszy świętej bp Adrian Galbas.

9 – Ponad 90 proc. Polaków deklaruje się jako wierzący i głęboko wierzący – wynika z nowego raportu Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). Jednocześnie powoli rośnie udział osób zaliczających się do raczej lub całkowicie niewierzących.

13 – zmarł Stanisław Karnacewicz, znawca spraw kościelnych, zasłużony dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej. Miał 70 lat.

18 – Ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski został nowym rektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 57-letni duchowny kieruje Katedrą Opieki Społecznej Paliatywnej i Hospicyjnej KUL, jest Prezesem Hospicjum Dobrego Samarytanina w Lublinie.

25 – Nuncjatura Apostolska opublikowała komunikat wyjaśniający sytuację prawną w diecezji kaliskiej w związku z nominacją administratora apostolskiego „sede plena”, którym został abp Grzegorz Ryś. Zakomunikowano, że bp Janiak “otrzymał polecenie przebywania poza diecezją kaliską na czas prowadzenia dochodzenia w sprawie zaniedbań”.

LIPIEC

13 – W tym roku, z uwagi na epidemię, pielgrzymki na Jasna Górę odbędą się w bardzo ograniczonej formie – poinformował o. Michał Legan, rzecznik Jasnej Góry. W niektórych pielgrzymkach wezmą udział tylko przewodnicy grup, inne będą miały charakter wyłącznie duchowy. Autokarów jest mniej ale wielu pielgrzymów przybywa indywidualnie – zaznaczył paulin.

14 – Zmarł ks. Bronisław Piasecki, osobisty sekretarz kard. Stefana Wyszyńskiego i wicepostulator w jego procesie beatyfikacyjnym. Miał 79 lat.

29 – Nie ma zgody na profanowanie symboli narodowych i religijnych w imię żadnej ideologii – tak premier Mateusz Morawiecki zareagował na profanację figury Chrystusa Sursum Corda i kilku innych stołecznych pomników, na których działacze LGBT umieścili tęczowe flagi i kartki ze swoi manifestem.

30-1 sierpnia – Pod hasłem „Jedno znaczy razem” odbył się Jubileuszowy, XX Przystanek Jezus. Ewangelizatorzy, którzy na przełomie lipca i sierpnia przyjeżdżali do Kostrzyna nad Odrą, by towarzyszyć młodym, biorącym udział w Pol’and’Rock Festiwal, tym razem spotkali się on-line.

SIERPIEŃ

1 – Do gorliwej walki z alkoholizmem i wszelkimi wadami narodowymi, które osłabiają Polskę zaapelował Zespół KEP ds. Apostolstwa trzeźwości i Osób Uzależnionych. W myśl tegorocznego hasła Apostolstwa, „Szczęśliwe dzieci w trzeźwych rodzinach”, wiele miejsca poświęcono najmłodszym. Jak co roku zaapelowano, by w sierpniu – miesiącu trzeźwości – Polacy podjęli dobrowolną abstynencję od alkoholu.

1 – Odbył się III Kongres Młodzieży Polonijnej – tym razem online. “Ważne jest, aby młodzi Polacy żyjący w różnych częściach świata mieli możliwość poznania się i chrześcijańskiej formacji” – powiedział bp Wiesław Lechowicz, Delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej w pozdrowieniach do uczestników wydarzenia.

2 – W Warszawie zakończył się organizowany przez Związek Dużych Rodzin Trzy Plus (ZDR 3+) VIII Ogólnopolski Zjazd Dużych Rodzin. Podczas trzydniowego spotkania rodziny z całej Polski uczestniczyły m.in. w obchodach 76. rocznicy Powstania Warszawskiego, spotkały się z prezydentem Andrzejem Dudą, odbyło się też forum samorządowców na temat polityki rodzinnej.

6 – W Warszawie sprawowano Mszę św. w intencji Ojczyzny i nowo zaprzysiężonego, na drugą kadencję, Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Służebny charakter władzy zobowiązuje do przestrzegania zasad moralności w sprawowaniu rządów. Nie da się uleczyć narodu i państwa bez moralności i dojrzałości w polityce – podkreślał w homilii przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki.

15 – W 100. Rocznicę Bitwy Warszawskiej abp Gądecki przewodniczył Mszy Świętej na Cmentarzu Bohaterów 1920 roku w Ossowie. – Modlę się za wszystkich poległych w tamtej wojnie sprzed 100 lat, którzy spoczywają w tej zlanej ich krwią ziemi. Dziękujemy im wszystkim za ocalenie naszej ojczyzny, za ocalenie Europy – powiedział w homilii przewodniczący KEP.

16 – Przed kościołami w całej Polsce odbyła się zbiórka na rzecz ofiar niedawnej tragedii w Bejrucie. Środki zostały za pośrednictwem Caritas Polska przekazane na rzecz poszkodowanych na skutek wybuchu, do którego doszło 4 sierpnia w stolicy Libanu. Zginęło ponad 200 osób, ponad 6,5 tysiąca poniosło obrażenia.

22 – Zmarła Józefa Hennelowa, wieloletnia felietonistka “Tygodnika Powszechnego”, autorka książek, posłanka na Sejm w latach 1989 – 1993. Miała 95 lat.

24 – Potrzeba zarówno szkolnych lekcji religii, jak i katechezy parafialnej – podkreśla Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w słowie z okazji zbliżającego się nowego roku szkolnego. W 30. rocznicę powrotu religii do szkół dziękuje rodzicom za współpracę i wsparcie.

25 – Z apelem do zgromadzeń męskich o zgłaszanie wolontariuszy, którzy wsparliby opiekę w Domach Opieki Społecznej w całym kraju z powodu trwającej epidemii koronawirusa zwrócił się ponownie o. Janusz Sok CSsR, przewodniczący Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich. Na jego kwietniowy apel odpowiedziało kilkudziesięciu zakonników i zakonnic, którzy pracowali potem m.in. w Bochni, Jeleniej Górze czy Kaliszu.

27-29 – Duszpasterstwo w czasie pandemii, podsumowanie 30-lecia szkolnej katechezy, ochrona dzieci i młodzieży przed wykorzystywaniem seksualnym, stanowisko wobec osób LGBT+ oraz sprawy dotyczące rodziny, w tym stanowczy sprzeciw wobec wszelkiej przemocy, zdominowały 386. zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski na Jasnej Górze. W 27-stronicowym dokumencie biskupi stwierdzają, że obowiązek szacunku dla osób związanych z ruchem LGBT+ nie oznacza bezkrytycznego akceptowania ich poglądów. Nowym rzecznikiem KEP został wybrany o. Leszek Gęsiak, jezuita. Zastąpił on na tym stanowisku ks. Pawła Rytel-Andrianika.

WRZESIEŃ

1 – Siostra dr hab. Beata Zarzycka, profesor psychologii KUL, została prorektorką tej uczelni. Jest pierwszą zakonnicą pełniąca tę funkcję.

5 – zmarł kard. Marian Jaworski, emerytowany metropolita lwowski, przyjaciel św. Jana Pawła II. Zanim został arcybiskupem we Lwowie i przewodniczącym Konferencji Episkopatu Ukrainy pełnił m.in. funkcję pierwszego rektora Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Miał 94 lata.

17 – Dramatyczny los kilkunastu tysięcy uchodźców na wyspie Lesbos wywołuje przerażenie i wzbudza apele o solidarność z ofiarami – napisała w Apelu Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek, po pożarze obozu dla uchodźców na wyspie Lesbos.

19 – Refleksja nad Eucharystią jako tajemnicą celebrowaną we wspólnocie wiernych towarzyszyła uczestnikom Ogólnopolskiego Forum Duszpasterskiego, które odbyło się w Poznaniu. Ze względu na epidemię w spotkaniu mogło uczestniczyć tylko 150 osób.

24 – Wybuch epidemii koronawirusa był wstrząsem, który uruchomił nowe procesy w polskim społeczeństwie. Antypandemiczne restrykcje mocno wpłynęły na przeżywane wspólnotowo praktyki religijne. Ograniczając swobodę organizowania duszpasterstwa, epidemia wzmocniła też obserwowany od 20 lat proces zanikania więzi z parafiami, a przy tym stworzyła zagrożenie dla ich finansowej płynności. Z drugiej strony, pandemia zmotywowała Polaków do skupienia się na relacjach rodzinnych – zauważa ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w udostępnionej KAI analizie „Polski katolicyzm wobec epidemii koronawirusa”.

27 – W 106. Światowym Dniu Migranta i Uchodźcy rozpoczął się w Polsce Tydzień Modlitwy za Uchodźców „Umrzeć z nadziei”. Wspólnota Sant’Egidio zachęcała do włączenia się w modlitwę za tych, którzy – jak napisał Franciszek w swoim orędziu – zostali jak Jezus Chrystus za czasów Heroda zmuszeni do ucieczki. Modlitwy w Warszawie i Poznaniu sprawowano przy krzyżach przywiezionych z Lesbos, wykonanych z drewna łodzi migrantów, które rozbiły się u wybrzeży tej greckiej wyspy.

PAŹDZIERNIK

5-6 – Wyzwania duszpasterskie Kościoła w Polsce były głównym tematem 387. zebrania plenarnego Episkopatu Polski, które odbyło się w Łodzi i Pabianicach – z okazji 100. rocznicy Archidiecezji Łódzkiej. Po raz pierwszy (ale, jak zapowiedziano, nie ostatni) biskupi omawiali różne problemy w grupach problemowych. Poświęcono je m. in. strategii wobec pandemii, przemianom kulturowym, obecności Kościoła w sferze społeczno-politycznej czy komunikacji medialnej. Tuż przed obradami odbyła się polska prezentacja encykliki społecznej Franciszka „Fratelli tutti”, poświęconej powszechnemu braterstwu. W liście do papieża biskupi wyrazili Ojcu Świętemu wdzięczność za ten dokument i zadeklarowali: “Razem z naszymi wiernymi pragniemy wychodzić z cienia zamkniętego świata i tworzyć nowy styl życia w duchu Ewangelii”.

9 – Caritas Polska obchodziła 30-lecie działalności. Podczas uroczystej gali w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego w Warszawie, medalami 30-lecia Caritas Polska uhonorowano m.in. byłych szefów tej organizacji Caritas Polska a także m.in. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej PKN Orlen i Katolicką Agencję Informacyjną. Caritas to największa organizacja dobroczynna w Polsce. Pomaga setkom tysięcy potrzebujących w kraju i za granicą. W 2019 roku jej wydatki na działalność́ dobroczynną przekroczyły rekordowy pułap 100 milionów zł.

9 – Na konieczności odważniejszego czerpania przez Kościół w Polsce z dziedzictwa polskiego papieża wskazywano podczas warszawskiej konferencji „Jan Paweł II – niepodległość ducha”. Przypominano zwłaszcza nauczanie tego papieża o niezbędności dialogu Kościoła: z wiernymi, ze światem nauki i kultury, z innymi religiami oraz z niewierzącymi. W roku 100. rocznicy urodzin Karola Wojtyły dyskutowano o wizji Kościoła jaką pozostawił polski papież. Przesłanie do uczestników spotkania skierował premier Mateusz Morawiecki. W spotkaniu zorganizowanym przez KAI wzięli udział m.in. kard. Stanisław Dziwisz, abp Stanisław Gądecki, abp, Krzysztof Zanussi, s. Małgorzata Chmielewska, o. Maciej Zięba i red. Michał Szułdrzyński.

11 – “Totus Tuus” – biskupie zawołanie Karola Wojtyły było hasłem XX Dnia Papieskiego. Poprzez szereg wydarzeń duchowych i kulturalnych, w całej Polsce przypominano nauczanie św. Jana Pawła II. W kościołach i na ulicach miast, przy respektowaniu antyepidemicznych obostrzeń sanitarnych, odbyła się zbiórka na „żywy pomnik” Papieża – Polaka, czyli stypendia dla zdolnej młodzieży z ubogich rodzin. Organizatorem Dnia Papieskiego jest co roku Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia”, świętująca swoje 20-lecie. Tegorocznymi laureatami przyznawanych przez Fundację nagród Totus Tuus zostały Siostry dominikanki i ks. Piotr Dydo-Rożniecki pomagający osobom niepełnosprawnym intelektualnie w kwarantannie, wybitny rzeźbiarz Gustaw Zemła, red. Grzegorz Górny oraz wszystkie osoby świeckie i duchowne zaangażowane w tworzenie komunikacji wewnątrzparafialnej w czasie pandemii.

14 – Konferencja Rektorów Wyższych Seminariów Duchownych podała, że w 2020 r. do wszystkich diecezjalnych i zakonnych seminariów wstąpiło 438 nowych kleryków, czyli o 60 mniej niż w 2019 r. “Głębokość spadku liczby powołań kapłańskich pomiędzy 2019 i 2020 r. nieco się zmniejszyła. Nie zatrzymał się jednak wyraźny trendu spadkowy, który obserwujemy od około roku 2005” – skomentował ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.

16-17 – Pod hasłem „Przestrzenie dialogu. Chrześcijańskie inspiracje kultury spotkania” w Lublinie obradował VI Kongres Kultury Chrześcijańskiej. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. kardynałowie Kurt Koch i Gerhard Müller, rosyjski biskup prawosławny Serafin Amielczenkow, abp Grzegorz Ryś, ks. prof. Józef Niewiadomski, o. Maciej Zięba, ks. Manfred Deselaers, Andrzej Zybertowicz, Paweł Śpiewak. “Obowiązkiem naszym i nam współczesnych, wynikającym z odpowiedzialnego przeżywania czasu oraz poszukiwania odpowiedzi na palące pytania o przyszłość świata, jest nieustanne podejmowanie autentycznego, głębokiego dialogu” napisano w końcowym przesłaniu. Ze względu na sytuację epidemiologiczną obrady skrócono do dwóch dni.

17 – Nuncjatura Apostolska w Polsce zakomunikowała, że Ojciec Święty Franciszek przyjął rezygnację biskupa kaliskiego Edwarda Janiaka. Od tego momentu arcybiskup Grzegorz Ryś zarządza diecezją kaliską jako administrator apostolski sede vacante. Archidiecezja poznańska poinformowała, że 26 maja Kongregacja ds. biskupów upoważniła arcybiskupa metropolitę poznańskiego do przeprowadzenia dochodzenia wstępnego w sprawie zasygnalizowanych zaniedbań biskupa kaliskiego w prowadzeniu spraw o nadużycia seksualne na szkodę osób małoletnich ze strony niektórych duchownych. Dochodzenie wstępne zostało zakończone 12 lipca.

18 – W Niedzielę Misyjną i wspomnienie św. Łukasza, patrona lekarzy, w Poznaniu rozpoczął się proces beatyfikacyjny pochodzącej z Poznania lekarki i misjonarki, „ambasadorki misyjnego laikatu”, dr Wandy Błeńskiej. Zmarła w 2014 r. (w wieku 103 lat) dr Błeńska przez ponad 40 lat ofiarnie leczyła trędowatych w Ugandzie.

22 – Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność z Konstytucją tzw. przesłanki eugenicznej w polskiej ustawie o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Orzeczenie odczytała prezes TK, Julia Przyłębska, przewodnicząca składu orzekającego.

23 – Z wielkim uznaniem przyjąłem decyzję Trybunału Konstytucyjnego. Życie każdego człowieka przedstawia przed Bogiem taką samą wartość i powinno być w takim samym stopniu chronione przez państwo – napisał przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki w specjalnym Oświadczeniu.

23 – Satysfakcję i radość po wyroku Trybunału Konstytucyjnego wyrazili przedstawiciele 26 organizacji i ruchów społecznych. Jednocześnie zaapelowali do prezydenta, parlamentarzystów, rządu i samorządów o przygotowanie i realizację skutecznych programów wsparcia dla dzieci, kobiet i rodzin, które wychowują dzieci niepełnosprawne.

28 – Do dialogu społecznego i poszanowania godności każdego człowieka wezwała Rada Stała KEP, która obradowała (po raz pierwszy w formie online) w związku z sytuacją w kraju po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. “Polityków i wszystkich uczestników debaty społecznej prosimy, w tym dramatycznym czasie, o dogłębne analizowanie przyczyn zaistniałej sytuacji i szukanie dróg wyjścia w duchu prawdy i dobra wspólnego, bez instrumentalizowania spraw wiary i Kościoła” – napisano w Apelu. To reakcja na gwałtowne manifestacje, jakie przeciwko werdyktowi Trybunału obyły się na ulicach polskich miast. W kolejnych dniach protesty objęły setki miejscowości. Dochodziło do agresji wobec duchownych, atakowania świątyń a nawet przerywania liturgii, które to zachowania zyskiwały poparcie liderek tzw. Strajku kobiet.

29 – Zmarł prof. Andrzej Półtawski, filozof, etyk, antropolog, specjalista w zakresie antropologii filozoficznej, fenomenologii, filozofii chrześcijańskiej, personalizmu i teorii poznania, uczestnik powstania warszawskiego. Bliski współpracownik św. Jana Pawła II. Miał 97 lat.

29 – Zmarł Józef Zawitkowski, biskup pomocniczy senior diecezji łowickiej, wybitny kaznodzieja, poeta, znany także pod literackim pseudonimem księdza Tymoteusza. Miał 81 lat.

30 – Do zaprzestania używania religii do celów politycznych zachęcają sygnatariusze “Apelu zwykłych księży”. Zachęcają też szczerej i realnej “otwartości na myślących inaczej i dialog z nimi, w miejsce często spotykanej postawy oskarżeń wrogów Kościoła i mentalności oblężonej twierdzy”. Apel podpisali m.in. ks. Adam Boniecki MIC, o. Jacek Prusak SJ, ks. Andrzej Szostek MIC, o. Adam Szustak OP i Maciej Zięba OP. W odpowiedzi ogłoszonej 6 listopada, 25 polskich dominikanów napisało m.in., że w tekście Apelu “zabrakło jednoznacznego opowiedzenia się za życiem nienarodzonych”. Dokument który podpisali m.in. ojcowie Jarosław Kupczak, Jacek Salij i Wojciech Surówka.

30 – Prezydent Andrzej Duda zapowiedział złożenie do Sejmu RP projektu zmiany ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa przywraca możliwość przerwania ciąży w przypadku wystąpienia tzw. wad letalnych. Prezydent zaznaczył, że wyrok Trybunału z 22 października wywołał olbrzymie społeczne emocje oraz że jego propozycja “oddaje istotę tzw. kompromisu aborcyjnego z 1993 roku i jest zgodne z orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego”. 2 listopada projekt skierowano do konsultacji Biura Legislacyjnego Sejmu RP oraz opinii m.in. Sądu Najwyższego i Naczelnej Rady Lekarskiej. Dodajmy, że do chwili obecnej (24 grudnia) wyrok Trybunału nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, a więc nie wszedł w życie.

LISTOPAD

2 – Wady letalne będą jedynymi wadami, których wystąpienie będzie uprawniało do podjęcia decyzji o przerwaniu ciąży. Aborcja nie będzie natomiast możliwa w przypadku wystąpienia u dziecka innego rodzaju wad rozwojowych – brzmi uzasadnienie złożonego przez prezydenta Andrzeja Dudę w Sejmie projektu nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Projekt otrzymał już numer druku i został 2 listopada 4 – Diecezjalny etap dochodzenia w sprawie zarzutów stawianych abp. Sławojowi Głódziowi został zakończony, a prowadził je metropolita warszawski – poinformowała Nuncjatura Apostolska w Polsce.

7 – Nowe rządowe obostrzenia sanitarne objęły m.in. kościoły: w kościele może przebywać jedna osoba na 15 m kw. Poprzednie regulacje, obowiązujące od 24 października dopuszczały limit 1 osoby na 7 m kw.

8 – Sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej była głównym motywem 12. Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym. Obchodzony jest on pod hasłem “Przywrócić nadzieję”. W całym kraju modlono się w intencji chrześcijan prześladowanych na świecie, przeprowadzono też zbiórkę na potrzeby wyznawców Chrystusa w centralnej Afryce.

11 – W Narodowe Święto Niepodległości, w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie sprawowano uroczystą Mszę św. w intencji Ojczyzny. Dziękujemy Bogu za historię sprzed ponad stu lat i za sto lat odzyskanej niepodległości. Tej modlitwy potrzebuje Ojczyzna, ogarnięta tak jak cały świat pandemią oraz niepokojami społecznymi. Tej modlitwy potrzebuje Kościół – mówił we wstępie do liturgii kard. Kazimierz Nycz. W homilii biskup polowy Józef Guzdek zaapelował: “Nienawiścią nie obronimy naszej Ojczyzny, trzeba pójść drogą dialogu i porozumienia”.

12 – W odpowiedzi na film TVN24 “Don Stanislao” kard. Stanisław Dziwisz wysłał do włoskiej agencji ANSA komunikat, w którym zaprzeczył wszystkim stawianym mu zarzutom. “Nigdy – podkreślam nigdy – nie dostałem pieniędzy, by ukrywać czyny czy fakty przeznaczone dla uwagi Ojca Świętego” – b. osobisty sekretarz Jana Pawła II. Ks. Piotr Studnicki, kierownik biura Delegata Episkopatu ds. Ochrony dzieci i młodzieży powiedział KAI: “Jestem przekonany, że niewyjaśnienie tej sprawy będzie szkodziło przede wszystkim Kościołowi, a także rzucało cień na pontyfikat Jana Pawła II”.

16 – zmarł kard. Henryk Gulbinowicz, były metropolita wrocławski. Zgodnie z decyzją Stolicy Apostolskiej nie został on pochowany w katedrze w związku z potwierdzonymi zarzutami wobec duchownego o molestowanie seksualne. Kardynał spoczął w rodzinnym grobie na Cmentarzu Komunalnym w Olsztynie.
16 – Metropolita wrocławski abp Józef Kupny przeprosił osoby, które doznały krzywd ze strony jego poprzednika kard. Henryka Gulbinowicza. „Ufam, że Stolica Apostolska zbadała tę sprawę bardzo rzetelnie, a podjęte decyzje mają stanowić nie tyle sąd nad jego osobą, ile być wyrazem ludzkiej uczciwości wobec osób, które w przeszłości doznały krzywd i cierpienia” – napisał abp Kupny w liście do duchowieństwa i wiernych.

18 – W 55. rocznicę wymiany listów biskupów polskich i niemieckich wspólne oświadczenie wydali współprzewodniczący Rady Fundacji Maksymiliana Kolbego, abp Ludwig Schick i abp Wiktor Skworc. “W aktualnej kondycji Europy i świata nadal potrzeba świadectwa chrześcijańskiego pojednania, świadectwa Kościoła, potwierdzającego, że przeproszenie może być przyjęte, przebaczenie udzielone, a pojednanie stać się faktem” – napisano.

29 – Pod hasłem „Zgromadzeni na świętej wieczerzy” w I niedzielę Adwentu rozpoczął się nowy rok duszpasterski. Temat całego, trzyletniego programu duszpasterskiego, przygotowanego na lata 2019-2022 brzmi: „Eucharystia daje życie”. “Pandemia wpłynęła ostatecznie na to, że Kościół pozbawiony wielu narzędzi działania i oddziaływania bardziej niż kiedykolwiek przedtem Eucharystią przemawia, ewangelizuje i katechizuje najszersze rzesze wiernych” – powiedział KAI abp Wiktor Skworc, przewodniczący Komisji Duszpasterskiej KEP.

30 – Obradowało 17. Krajowe Forum Duszpasterstwa Młodzieży – po raz pierwszy w formie online.Większe zaangażowanie na rzecz budowania duszpasterstw młodzieży przy parafiach, program formacyjny w postaci „lajfów” w Internecie, nowa data comiesięcznej modlitwy w intencji Światowych Dni Młodzieży – to niektóre spośród inspiracji, jakie zaproponowano podczas Forum.

GRUDZIEŃ

5 – Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki objął patronatem akcję oddawania osocza przez ozdrowieńców COVID-19, do której wezwał Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

6 – W II niedzielę Adwentu po raz 21. obchodzono Dzień modlitwy i pomocy materialnej Kościołowi na Wschodzie organizowany przez Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy KEP. Celem inicjatywy jest duchowe i materialne wsparcie Kościoła katolickiego w krajach Europy Wschodniej i Azji Środkowej.

6 – Tegorocznym laureatem Nagrody Dziennikarskiej „Ślad” im. bp. Jana Chrapka został Tomasz Terlikowski. Dziennikarz, publicysta i autor książek był nominowany „za prezentowaną od wielu lat odwagę i konsekwencję w dążeniu do oczyszczania się Kościoła; dorobek dziennikarski i pisarski, który pobudza do myślenia i gorących czasem debat”.

8 – Zdaję sobie sprawę, iż moje spontanicznie wypowiedziane słowa zostały inaczej zrozumiane i boleśnie dotknęły wiele osób. Przepraszam, iż tak się stało. Nie było to moim zamiarem – napisał o. Tadeusz Rydzyk w oświadczeniu nt. swojej wypowiedzi, którą została odebrana jako bagatelizowanie przestępstw wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele. Wcześniej o “adekwatną reakcję” zwrócił się do prowincjała redemptorystów Prymas Polski abp Wojciech Polak.

12 – Pod hasłem „Nie jesteś samotną wyspą” odbyło się kolejne spotkanie dla młodzieży polonijnej, w ramach cyklu Kongres Młodzieży Polonijnej online. W spotkaniu wzięło udział ok. 100 osób z Anglii, Australii, Białorusi, Francji, Grecji, Luksemburga, Niemiec, Polski, Portugalii, Szkocji, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Ukrainy, Uzbekistanu i Włoch.

13 – 1700 profesorów zaapelowało „o opamiętanie” i obronę dobrego imienia Jana Pawła II. Oczerniając i odrzucając Jana Pawła II, czynimy wielką krzywdę nie jemu, ale sobie samym – stwierdzają sygnatariusze apelu. Do wszystkich ludzi dobrej woli uczeni apelują o opamiętanie. „Dla młodych ludzi, którzy urodzili się już po jego śmierci, zdeformowany, zakłamany i poniżony wizerunek papieża może stać się jedynym znanym” – ostrzegają. Pod apelem podpisali się m. in. Hanna Suchocka, Adam Daniel Rotfeld, Adam Staruszkiewicz.

17 – Dobrze działalność Kościoła katolickiego oceniało w grudniu 41% Polaków, mniej o 8 pkt procentowych niż we wrześniu. Natomiast niemal połowa (47%, wzrost o 6 pkt proc.) wypowiada się o Kościele z dezaprobatą – podało CBOS. Zaznaczono, że to najgorszy wynik Kościoła od blisko 30 lat.

17 – W pierwszym miesiącu funkcjonowania do Państwowej Komisji ds. Pedofilii wpłynęło 46 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i wniosków o monitorowanie postępowań, w tym 6 dotyczących osób duchownych.

18 – zmarł ks. prof. Alfons Skowronek, wybitny teolog i ekumenista b. kierownik Katedry Teologii Ekumenicznej ATK oraz członek Komisji Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu. Miał 92 lata.

21 – Wraz kard. Stefanem Wyszyńskim zostanie beatyfikowana także Matka Elżbieta Czacka, założycielka zgromadzenia sióstr Franciszkanek Służebniczek Krzyża i domu opieki dla niewidomych dzieci w Laskach – ujawnił w rozmowie z KAI kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski.