Ks. prof. Tomasik: przygotowanie do Pierwszej Komunii św. powinno być przygotowaniem całej rodziny

Obecnie do Pierwszej Komunii św. przystępują dzieci w trzeciej, a nie jak przed laty w drugiej klasie szkoły podstawowej. Liczba dzieci pierwszokomunijnych nieco spada, jest to jednak spadek niewielki. W 2022 r. było ich niemal 340 tys. Jak podkreśla ks. prof. Piotr Tomasik, konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP i koordynator Biura Programowania Katechezy przy tej komisji, założeniem programów przygotowania do Pierwszej Komunii św. jest przygotowanie do rzeczywistości, jaką jest pełne uczestnictwo w Eucharystii nie tylko dzieci, ale całej rodziny.

Ks. prof. Tomasik w rozmowie z KAI przypomina, że obecnie do Pierwszej Komunii św. w Polsce przystępują najczęściej dzieci w trzeciej, a nie jak niegdyś, w drugiej klasie szkoły podstawowej. U początków tej zmiany leżała zmiana w systemie oświaty sprzed kilku lat, gdy zdecydowano, że edukację w pierwszej klasie szkoły podstawowej rozpoczynać będą już 6-latki.

Strona kościelna zaczęła wówczas opracowywać nowy program katechezy. – Zasadniczo przewidywano, że poza sytuacjami wczesnej komunii, które wiążą się z osobnym, indywidualnym przygotowaniem, do Pierwszej Komunii św. przystępować powinny dzieci 10-letnie, a nie 9-letnie. Przesunięto zatem czas pierwszej spowiedzi i Pierwszej Komunii na klasę trzecią i stworzono cały trzyletni etap edukacyjny związany z przygotowaniem do tych sakramentów – mówi ks. prof. Tomasik. 4 klasa została przewidziana w tym programie jako rok utrwalania postaw eucharystycznych i praktyk religijnych związanych z pełnym uczestnictwem dziecka we Mszy św.

– Po zmianie władzy nowy rząd wycofał się z reformy, zresztą pod wpływem dużych interwencji ze strony rodziców. Natomiast nasz program pozostał. Widzimy w nim pewną szansę duszpasterską. Być może przy pogłębiającej się laicyzacji, trzyletni program przygotowania i przesunięcie wieku przystępowania do pierwszej komunii o rok, służyć będzie głębszemu przeżyciu tego sakramentu – dodaje ks. prof. Tomasik.

Jak podkreśla, obecnie do pierwszej komunii przystępują dzieci 10-letnie, co oczywiście nie zamyka drogi do wczesnej komunii świętej, w ramach indywidualnego przygotowania przez rodzinę z towarzyszeniem duszpasterza. Kapłan zwraca też uwagę na „alternatywne” formy przygotowania do pierwszej spowiedzi i Eucharystii, jak np. ruch „Baranków”, który angażuje całe rodziny.

Ile dzieci przystępuje obecnie w Polsce do Pierwszej Komunii świętej? Zdaniem ks. prof. Tomasika w ostatnich latach widać pewne zmniejszenie ich liczby lecz jest ono niewielkie, w granicach kilku procent. Wg. Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w 2022 r. do Pierwszej Komunii św. przystąpiło 337 187 dzieci.

Przeżywanie tego sakramentu w sposób oczywisty wygląda różnie. – Może nie tyle ze strony dzieci, ale ze strony niektórych rodziców widać czasem bardzo zlaicyzowane podejście do całej uroczystości – zaznacza ks. prof. Tomasik. Zwraca jednocześnie uwagę, że często samym rodzicom zależy na duchowym, pogłębionym przygotowaniu dzieci do pierwszej spowiedzi i komunii; problemem jest presja ze strony dalszej rodziny, która „przyjeżdża i nagle robi z całego wydarzenia imprezę typowo świecką”.

Konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP zaznacza, że praca z rodzicami, którzy przeżywają Pierwsza Komunię św. swoich dzieci jako wydarzenie towarzyskie i kulturowe, a czasem decydują się na to pod presją rodziny – jest trudna. Wydarzenie to jednak może być okazją do ewangelizacji. Kierowana jest ona zresztą również do rodziców wierzących, po to, by pogłębić ich wiarę i po to, by pomagać im dzielić się wiarą.

– Założeniem programów przygotowania do Pierwszej Komunii św. jest przygotowanie nie tylko dzieci ale całej rodziny – do rzeczywistości, którą jest pełne uczestnictwo w Eucharystii. Oczywiście w wypadku rodziców pełne uczestnictwo czasem jest niemożliwe ze względu na ich rozmaite zawirowanie życiowe. Natomiast chcemy, żeby uroczystość Pierwszej Komunii była uroczystością wiary, co oznacza, że Komunia św. nie ma być uroczystością jednorazową. Pierwsza Komunia ma stanowić źródło świadomości, że Pan Jezus jest nam potrzebny i teraz, i w dalszych latach. Temu służą programy katechetyczne i ewangelizacyjne. Temu też służy katecheza dorosłych, skierowana wobec rodziców dzieci pierwszokomunijnych – mówi ks. prof. Tomasik.