List społeczny Episkopatu (omówienie)

W liście społecznym Episkopat Polski apeluje, by wymogi ekonomii godzić z prymatem osoby. Zdaniem biskupów, politycy nie powinni „przyzwyczajać się” do bezrobocia.

Podczas prezentacji dokumentu bp Piotr Jarecki podkreślił, że Episkopat Polski nie chce proponować konkretnych rozwiązań problemów społecznych, gdyż tym zajmują się specjaliści. Biskupi chcieli jednak dokonać oceny moralnej najważniejszych zjawisk, szczególnie bezrobocia.
*Współczesne polskie problemy*
Biskupi zwracają uwagę na niektóre bieżące problemy społeczne:
. po 1989 roku wiele osób bezkrytycznie uwierzyło, że gospodarka wolnorynkowa zagwarantuje dobrą sytuację każdemu;
. nie udało się wypracować spójnej i długofalowej polityki wyjścia z zapaści gospodarczej, do jakiej doprowadził system socjalistyczny;
. w ostatnich latach niektórzy politycy zabiegali wyłącznie o osobiste i grupowe korzyści;
Wszystko to, zdaniem biskupów, świadczy o tym, że Polska „znalazła się w sytuacji poważnego kryzysu społecznego”. Dlatego biskupi przypominają, że „nie ma prawdziwego rozwiązania kwestii społecznej bez odniesienia jej do wartości ewangelicznych”.
*Ocena bezrobocia*
Bezrobocie jest, zdaniem biskupów, „jednym z najbardziej powszechnych problemów naszych czasów”. W dokumencie przytoczone zostały podstawowe dane nt. bezrobocia:
. pod koniec sierpnia 2001 osiągnęło poziom 16,3% aktywnych zawodowo; w niektórych rejonach kraju wynosi nawet 25%, a województwach, w których dotychczas nie było tego problemu, dochodzi do 13%;
. niepokoi fakt, że prawie 30% bezrobotnych stanowią w Polsce ludzie młodzi w wieku 18-24 lat; 23% bezrobotnych to osoby bez stażu.
Biskupi zaznaczają, że *bezrobocie w każdym przypadku jest złem*.
. praca – stwierdzają – jest realizacją powołania, drogą do świętości i udziałem w stwórczym dziele Boga;
. bezrobocie poniża człowieka, wywołuje poczucie bycia niepotrzebnym i odrzuconym;
. biskupi podkreślają, że nie jesteśmy skazani na bezrobocie. „Kościół nie godzi się na wysuwaną dziś często teorię niemożności rozwiązania tego problemu. Nierzadko prowadzi to bowiem do postawy pogodzenia się ze zjawiskiem bezrobocia, któremu rzekomo nie można skutecznie zaradzić”.
*Co należy czynić?*
Biskupi przyznają, że nie ma cudownej recepty na rozwiązanie problemu bezrobocia. Proponowanie konkretnych rozwiązań, jak zauważają, nie należy do ich kompetencji. Zastrzegają sobie jednak prawo do oceny moralnej problemów społecznych.
. Episkopat przestrzega przed wiarą w ideę pełnego zatrudnienia i przed demagogicznymi próbami rozwiązania problemu bezrobocia;
. biskupi zachęcają do zaangażowania i kreatywności, proszą, by nie ulegać postawie rezygnacji;
. z uznaniem wyrażają się o inicjatywach podejmowanych przez bezrobotnych, pracodawców, związki zawodowe i organizacje społeczne, wzywając do współpracy ponad podziałami;
. przypominają o obowiązku pomocy ludziom, których dotknęło bezrobocie, zastrzegając, że pomoc finansowa powinna być jedynie środkiem doraźnym;
. apelują do bezrobotnych, by szukali pracy; do związków zawodowych – by nie dążyły do przywilejów; do pracodawców – by nie ingerowali nadmiernie w gospodarkę i nie rozbudowywali biurokracji;
. przypominają, że państwo ma obowiązek rozwiązywania problemu bezrobocia;
. zachęcają do budowania solidarności między pracującymi, pracownikami i bezrobotnymi;
. przypominają o znaczeniu edukacji i kultury w przeciwdziałaniu bezrobociu.
*Nie tylko ekonomia*
Episkopat apeluje na koniec, by zmienić sposób myślenia o gospodarce. Ekonomia jest bowiem środkiem, a nie celem gospodarki. „Wyrażamy najgłębsze przekonanie – piszą biskupi – ukształtowane na fundamencie Biblii i społecznego nauczania Kościoła, że nie można dzisiaj godzić się z bezrobociem, jako istniejącym faktem społecznym, pokładając jednocześnie całą ufność w mechanizmach rynkowych. W systemach gospodarczych, które kierują się wyłącznie logiką zysku, bezrobocie jest nieuniknione. Tam, gdzie człowiek i jego praca traktowani są na równi z innymi czynnikami produkcji, wszelkie zabiegi skierowane przeciw bezrobociu zdane są na niepowodzenie. Trzeba więc poszukiwać twórczej syntezy między wymogami ekonomii i prymatem osoby ludzkiej, z jej niezbywalną godnością”.