Ludzie Kościoła i inni zmarli w 2023 roku

Od 28 października 2022 do 30 października br. zmarło 154 hierarchów katolickich z 62 krajów. W tym gronie są papież-senior Benedykt XVI i 6 kardynałów. Największe straty poniósł Kościół w Stanach Zjednoczonych, w których zmarło 17 wyższych dostojników kościelnych, następnie Brazylia – 14 i Włochy – 10 zmarłych. Z Polski odeszło do wieczności 3 biskupów: kolejno Tadeusz Werno (w 2022), Jan Wieczorek i Stanisław Szymecki (w br.). Ponadto 14 lutego br. zmarł arcybiskup-senior Madangu w Papui Nowej Gwinei William Joseph (Wilhelm Józef) Kurtz SVD – Polak z pochodzenia.

Oto krótki przegląd zmarłych w ciągu ostatniego roku ludzi Kościoła oraz innych wyznań i religii:

31 XII 2022 – papież-senior Benedykt XVI (Joseph Ratzinger, ur. 16 IV 1927), Niemiec. Wyświęcony na kapłana 29 VI 1951 pracował jako wykładowca teologii na wyższych uczelniach. W latach 1977-82 był metropolitą Monachium i Fryzyngi, od 27 VI 1977 – kardynałem, w latach 1981-2005 – prefektem Kongregacji Nauki Wiary. Wybrany na papieża 19 IV 2005 przyjął imię Benedykt XVI. Sprawował swój urząd do 28 II 2013, po czym ustąpił i do końca życia mieszkał w klasztorze Mater Ecclesiae w Watykanie i tam zmarł. Pochowano go w krypcie bazyliki św. Piotra.

Kardynałowie:

2022

27 XI – Richard Kuuia Baawobr MAfr (ur. 21 VI 1959), Ghańczyk. Święcenia kapłańskie przyjął 18 VII 1987 jako kapłan Zgromadzenia Misjonarzy Afryki (Ojców Białych). Od 31 V 2010 był przełożonym generalnym swego zgromadzenia. 17 II 2016 Benedykt XVI mianował go biskupem diecezji Wa w Ghanie, a Franciszek na konsystorzu 27 VIII 2022 powołał go do Kolegium Kardynalskiego. Zmarł po krótkiej chorobie w Rzymie.

17 XII – Severino Poletto (ur. 18 III 1933), Włoch. Arcybiskup-senior Turynu. Wyświęcony na kapłana 29 VI 1957 został 3 IV 1980 biskupem koadiutorem Fossano a od 29 X tegoż roku ٲ biskupem tego miasta, po czym w latach 1989-99 był biskupem Asti a od 19 VI 1989 – arcybiskupem Turynu. 21 II 2001 Jan Paweł II mianował go kardynałem. Z urzędu ustąpił 11 X 2010.

2023

10 I – George Pell (ur. 8 VI 1941), Australijczyk. Wyświęcony na kapłana 16 XII 1966, od 30 III 1987 był biskupem pomocniczym, a od 16 VII 1996 arcybiskupem Melbourne, po czym 10 V 2001 został arcybiskupem Sydney i 21 X 2003 – kardynałem. 13 IV 2013 Franciszek mianował go członkiem Rady Kardynałów, a 24 II 2014 – prefektem Sekretariatu Spraw Gospodarczych Stolicy Apostolskiej. W VI 2017 zaczęły się pojawiać wiadomości o przestępstwach seksualnych na dzieciach, których miał się dopuścić kardynał, toteż wyjechał on do Australii, gdzie stanął przed sądem a 26 II 2018 przestał pełnić urząd kurialny. Skazano go na 6 lat ciężkiego więzienia, ale ostatecznie 7 IV 2020 Sąd Najwyższych Australii oczyścił go ze wszystkich ciążących na nim zarzutów i kardynał wrócił do  Rzymu i tam zmarł, ale pochowano go w krypcie katedry w Sydney.

26 III – Karl-Josef Rauber (11 IV 1934), Niemiec. Święcenia kapłańskie przyjął 28 II 1959. Był długoletnim dyplomatą papieskim; od 18 XII 1982 był arcybiskupem (konsekrowanym 6 I 1983 osobiście przez św. Jana Pawła II), w latach 1982-90 pronuncjuszem w Ugandzie, następnie przewodniczącym Papieskiej Akademii Kościelnej, kształcącej dyplomatów watykańskich (1990-93) i ponownie nuncjuszem w różnych krajach (do 2009) a 14 II 2015 mianowany kardynałem

26 VIII – Geraldo Majella Agnelo (19 X 1933), Brazylijczyk, arcybiskup-senior São Salvador da Bahia. Święcenia kapłańskie przyjął 29 VI 1957. W latach 1978-82 był biskupem Toledo w stanie Paraná, następnie arcybiskupem  Londriny (1982-91), w latach 1991-99 – sekretarzem Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz w latach 1999-2011 stał na czele archidiecezji São Salvador da Bahia. Kardynałem był od 21 II 2001.

4 X – Telesphore P. Toppo (15 X 1939), obywatel Indii, arcybiskup-senior Rańczi. Wyświęcony na kapłana 3 V 1969 był w latach 1978-84 biskupem diecezji Dumka, po czym 8 XI 1984 został arcybiskupem Rańczi (do 7 VIII 1985 jako koadiutor). Z urzędu ustąpił 24 VI 2018 roku. 21 X 2003 Jan Paweł II mianował go kardynałem jako pierwszego purpurata z ludu tubylczego (Kurukh) w Indiach i w ogóle w Azji.

Biskupi

Najstarsi wiekiem

18 V – Giuseppe Casale (ur. 28 IX 1923), Włoch, arcybiskup-senior Foggia-Bovino. Święcenia kapłańskie przyjął 3 II 1946. W latach 1974-88 był biskupem Valodi Lucania, a w okresie 1988-99 – arcybiskupem Foggia-Bovino.

16 VII – Luigi Bettazzi (26 XI 1923), Włoch, biskup-senior Iwrei. Wyświęcony na kapłana 4 VIII 1946 był w latach 1963-66 biskupem pomocniczym Bolonii a od 26 XI 1966 do 20 II 1999 biskupem Iwrei.

26 IX – Stanisław Szymecki (26 I 1924), Polak, arcybiskup-senior Białegostoku. Święcenia przyjął 3 V 1947. W latach 1981-93 był biskupem kieleckim, a od 15 V 1993 do 16 XI 2000 arcybiskupem białostockim.

Najmłodsi

2022

4 XI – Daniel Batalha Henriques (ur. 30 III 1966), Portugalczyk, biskup pomocniczy Lizbony. Na kapłana wyświęcony 1 VII 1990, od 13 X 2018 był biskupem pomocniczym Patriarchatu Lizbonskiego. Zmarł wskutek choroby nowotworowej.

2023

2 X – Kevin Michael Birmingham (7 X 1971), Amerykanin, biskup pomocniczy Chicago od 11 IX 2020 (sakra – 13 XI 2020), zmarł nagle w czasie snu na kilka dni przed swymi 52. urodzinami.

8 VII – Elkin Fernando Álvarez Botero (21 XI 1968), Kolumbijczyk, biskup Santa Rosa de Osos. Święcenia kapłańskie przyjął 1 VII 1993. W latach 2012-20 był biskupem pomocniczym Medellinu, a od 22 X 2020 – biskupem Santa Rosa de Osos, ponadto od 3 V 2022 do 23 III br. administratorem apostolskim Santa Fe de Antioquía. Zmarł nagle w zakrystii kościoła parafialnego w swym mieście rodzinnym El Retiro.

Inni

2022

13 XII – (Innsbruck) Ludwig Hoffmann voon Rumenstein (ur. 21 I 1937), Austriak, prawnik, Wielki Komandor Zakonu Maltańskiego (1994-2004, 2014-19), tymczasowy namiestnik Zakonu (28 I-30 IV 2017).

2023

17 I – (Tulon) Lucile Randon (11 II 1904), Francuzka, zakonnica-szarytka, najstarsza w historii osoba konsekrowana. Pochodziła z niepraktykującej rodziny hugonockiej, na katolicyzm przeszła w 1923, w 1944 wstąpiła do zgromadzenia sióstr miłosierdzia, przyjmując imię Andrée. W styczniu 2021 wyzdrowiała z Covidu-19, który przechodziła bezobjawowo.

25 II – (Budapeszt), László Lukács (31 VII 1936), Węgier, pijar, wyświęcony 18 III 1961. Wieloletni rzecznik prasowy episkopatu węgierskiego, b. przewodniczący regionu europejskiego Międzynarodowej Unii Prasy Katolickiej (UCIP), od 1984 przez ponad 30 lat redaktor naczelny czasopisma katolickiego „Vigilia” i wydawca pisma „Magyar Kurír”.

27 III – (Jerozolima) Emahoy Tsegué-Maryam Guebrou (12 XII 1923), Etiopka urodzona jako Yewubdar Gebru, zakonnica (od 21. roku życia) w Kościele etiopskokatolickim, kompozytorka, pianistka, śpiewaczka. W Kairze była uczennicą polskiego skrzypka Aleksandra Kontorowicza, który potem był dyrektorem muzycznym na dworze cesarza Etiopii.

12 IV – Jacques Gaillot (11 IX 1935), Francuz, biskup diecezji Evreux (1982-95), usunięty z tego stanowiska za poglądy niezgodne z nauczaniem Kościoła.

9 VII – (Paryż) Alain Besançon (25 IV 1932), Francuz , politolog, sowietoznawca, historyk chrześcijaństwa, badacz herezji i ich wpływów na chrześcijaństwo wschodnie i zachodnie. 5 XI 2014 otrzymał doktorat honorowy Uniwersytetu Warszawskiego.

3 VIII – (Saluzzo) matka Elwira (Rita Agnese Petrozzi; 21 I 1937), Włoszka, w latach 1956-83 należała do Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia od św. Joanny Antydy Thouret), z którego wystąpiła i założyła Wspólnotę „Cenacolo” (Wieczernik), pomagającą osobom uzależnionym i umacniającą ich wiarę.

Inne wyznania i religie

2022

5 XI – Eva Melmuková (z d. Šašeci; ur. 25 II 1932), Czeszka, teolożka i pastorka (od 1954) luterańska, historyczka swego Kościoła, etnografka, prześladowana przez reżym komunistyczny.

7 XI – Chryzostom II (Irodotos Dimitriiu; 10 IV 19 41), Cypryjczyk, arcybiskup Nowej Justyniany i całego Cypru (od 5 XI 2006), zwierzchnik prawosławnego Kościoła Cypru, wcześniej – od 26 II 1978 metropolita Pafosu.

2023

8 I – (Los Angeles) Jack Williams Hayford (25 VI 1934), Amerykanin, pastor zielonoświątkowy, działacz Promise Keepers Movement – ewangelikalnej organizacji parakościelnej dla mężczyzn w USA, Kanadzie i Nowej Zelandii, założonej w 1990, ponadto kompozytor i pisarz religijny.

10 – (Ateny) Ireneusz (Emmanuil Skopelitis; 17 IV 1939), Grek, były prawosławny patriarcha Jerozolimy (13 VIII 2001-6 V 2005), usunięty z urzędu pod zarzutem malwersacji finansowych, wcześniej (od 29 III 1981) biskup Hierapolis.

2 II – (Ateny) Jan (Joannis Ziziulas; 19 I 1931), Grek, prawosławny metropolita Pergamonu (1986-2013), były współprzewodniczący Międzynarodowej Komisji Mieszanej ds. Dialogu Teologicznego miedzy Kościołem Katolickim i Prawosławnym.

5 III – (Filadelfia) Frank Tracy Griswold (18 IX 1937), Amerykanin, biskup, 25. Prymas Kościoła Episkopalnego w USA (1998-2006), zaangażowany ekumenicznie, zwolennik tradycji anglo-katolickiej w swoim Kościele. Gdy ustąpił 1 XI 2006, jego miejsce zajęła Katharine Jeffers Schorri – pierwsza kobieta na tym stanowisku.

8 VI – (Virginia Beach) Pat (właśc. Marion Gordon) Robertson (22 III 1930), Amerykanin, pastor, polityk, teleewangelista ewangelikalny, założył Chrześcijańską Koalicję Ameryki; ordynowany w 1961 jako duchowny w Południowej Konwencji Baptystów, posługiwał tam do 1986. W 1978 utworzył międzywyznaniowy Regent University. Był zwolennikiem spiskowej teorii dziejów.

13 VII – (Chicag?) Jarosław Rafałko (Jerry Rafalko; 24 I 1955), Amerykanin pochodzenia polskiego, duchowny i biskup diecezji zachodniej Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego (PNKK). Wyświęcona na kapłana w Kościele łacińskim 8VI 1980 w Białymstoku od 1989 pracował w Stanach Zjednoczonych a od 1990 był w PNKK. 14 IX 2020 został konsekrowany na biskupa w Chicago.

26 VII – (Londyn) Sinéad O’Connor (8 XII 1966), Irlandka, piosenkarka, uważała się za katoliczkę, ale ostro krytykowała Jana Pawła II i biskupów. W IV 1999 przyjęła „święcenia” jako duchowna Ortodoksyjnego Kościoła Katolickiego i Apostolskiego. Pod koniec X 2018 przeszła na islam, zmieniając swe imię i nazwisko na Shuhada Sadaqat.

10 VIII – (Tokio) Daniel (Jude Nushiro; 5 IX 1938), Japończyk, od 14 V 2000 prawosławny metropolita tokijski i całej Japonii, zwierzchnik Kościoła o statusie autonomicznym, którego Kościołem macierzystym jest Patriarchat Moskiewski. Biskupem był, od 14 XI 1999.