Msza św. w intencji żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych

W 77. rocznicę utworzenia Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych w intencji jej żołnierzy odprawiona została Msza św. Eucharystii w Katedrze Polowej Wojska Polskiego przewodniczył ks. Jan Dohnalik, kanclerz Kurii Ordynariatu Polowego. W południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbyła się ceremonia złożenia wieńców.

Homilię wygłosił ks. kmdr. w st. spocz. Janusz Bąk, kapelan środowisk zaapelował o pamięć o żołnierzach Brygady Świętokrzyskiej. – Oni są zwycięzcami. To nie kto inny, ale oni obronili honor Polski i dali świadectwo braterstwa oraz naukę o wartościach etycznych i moralnych nie tylko dla Polaków, ale dla Europy i świata – powiedział.

Kapelan podkreślił, że mimo wielu szykan, więzienia żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych nie utracili wiary i umiłowania Ojczyzny. – Na Waszych sztandarach wyhaftowane hasło: Bóg, Honor, Ojczyzna – pozostaliście mu wierni, także później, gdy dyktat jałtański wygasił radość zwycięstwa. Wielu z was walczyło nadal. Wielu zginęło. Tu w Ojczyźnie i „na nieludzkiej ziemi”. Dochowaliście wierności złożonej przysiędze. Słuszna sprawa odniosła zwycięstwo. Ojczyzna jest wolna i niepodległa – podkreślił.

Mszę św. koncelebrował o. Mieczysław Sołowiej SJ, który odmówił tekst Modlitwy żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, ułożony przez bp Henryka Strąkowskiego (1910–1965). W Eucharystii uczestniczyli kombatanci i członkowie rodzin żołnierzy NSZ. Obecny był sędzia Bogusław Nizieński, przewodniczący Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz kanclerz Kapituły Orderu Orła Białego, Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, poczty sztandarowe, oficerowie WP oraz członkowie grup rekonstrukcyjnych.

W południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbyła się ceremonia złożenia wieńców. – Historia Brygady Świętokrzyskiej, podobnie jak historia NSZ, była w PRL zakłamywana. Starano się wbrew faktom przedstawić ją w sposób negatywny. Czynili to zazwyczaj Ci, którzy w czasie wojny byli agenturą sowiecką. Z tą czarną legendą walczymy do dziś – powiedział podczas uroczystości na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego Jan Józef Kasprzyk.

Uroczystości zorganizował Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

***
Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych powstała 11 sierpnia 1944 r. Jej żołnierze walczyli o Niepodległość Rzeczypospolitej zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim, a także w akcjach mających na celu obronę ludności cywilnej przed zbrodniczą grabieżą band rabunkowych.

Oddziały Brygady współpracowały z oddziałami Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i NSZ-AK biorącymi udział w akcji „Burza” oraz nawiązały kontakty z Komendami Okręgów AK: Radomsko-Kieleckiego, Łódzkiego i Krakowskiego. Wraz ze zbliżaniem się armii sowieckiej, którą podziemie niepodległościowe słusznie oceniało jako kolejnego po Niemcach okupanta, Dowództwo Brygady Świętokrzyskiej podjęło decyzję o wycofywaniu jednostki na Zachód, aby dołączyć do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Była to w dużej mierze realizacja wcześniejszej koncepcji Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego, który znając plany sowieckie, troszczył się o zachowanie polskiej substancji narodowej.

Po krwawych walkach z Niemcami w dniach 13 i 14 stycznia 1945 r. w okolicach Uniejowa i Tunelu oraz po ataku jednostek frontowych sowieckich na tyły Brygady, dowództwo Brygady zdecydowało się na przejście fortyfikacji niemieckich w celu przemarszu na Zachód. Aż do początku maja 1945 r. Brygada (zwana też Grupą Operacyjną „Zachód”) przechodziła w kierunku zachodnim – przez Śląsk i Czechy.
Jednym z najchwalebniejszych czynów żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej było wyzwolenie niemieckiego obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (filia KL Flossenbürg). W wyniku tej akcji uwolnionych zostało blisko tysiąc kobiet, w tym blisko 300 Żydówek z Polski, Francji, Jugosławii. Baraki, w których przebywały, zostały przez niemieckich oprawców oblane benzyną i tylko brawurowa akcja zbrojna żołnierzy Brygady ocaliła je przed spaleniem żywcem. Obok obozu w Holiszowie zlokalizowane były też liczne zakłady niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. Pracowały w nich tysiące niewolników – robotników przymusowych, w tym Żydów. Oni również w wyniku tej akcji zostali uwolnieni.

Na przełomie kwietnia i maja 1945 r. Brygada wzięła udział w ciężkich walkach z Niemcami na terenie Czech, działając wspólnie z żołnierzami 3 Armii gen. George S. Pattona. Żołnierze Brygady wspólnie z oddziałami USA m.in. wzięli do niewoli sztab XIII armii niemieckiej (w tym dwóch generałów). W dowód uznania i podkreślenia, że Brygada Świętokrzyska jest jednostką sojuszniczą, Amerykanie pozwolili jej żołnierzom i oficerom – jako jedynej jednostce polskiej – na noszenie oznak Armii USA.

15 maja 1945 r. z żołnierzami Brygady spotkał się emisariusz gen. Władysława Andersa płk Alojzy Mazurkiewicz, który powiedział m.in. „Jesteście jedynym oddziałem, któremu udało się przejść przez wszystkie trudy i znoje życia żołnierskiego z bronią w ręku. U Amerykanów macie opinię jak najlepszą. Tę opinię zjednaliście sobie swoją postawą żołnierską i swym zachowaniem. Byliście i jesteście żołnierzami polskimi i czyny wasze przejdą do historii”.

Po ustaniu działań wojennych część Brygady zasiliła szeregi 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa stacjonującego we Włoszech.

„Czarna legenda” Brygady Świętokrzyskiej była stałym elementem powielanym przez komunistyczną propagandę. Legendarny Dowódca 1. Polskiej Dywizji Pancernej gen. Stanisław Maczek powiedział po latach na spotkaniu z żołnierzami Narodowych Sił Zbrojnych: „Rozwój wypadków Wam przyznał rację. Jesteście dla wielu wyrzutem sumienia. Tego Wam nigdy nie wybaczą”.