Msza św. w katedrze polowej w intencji uczestników Akcji Kutschera

W 81. rocznicę wykonania wyroku na dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego Generalnej Guberni Franzu Kutscherze nazywanym „katem Warszawy” odprawiona została w katedrze polowej Msza św., której przewodniczył ks. ppłk Robert Krzysztofiak, kapelan Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”.

Do katedry wprowadzono sztandary oraz proporce oddziałów Armii Krajowej, harcerskie oraz szkół noszących imiona jednostek i bohaterów AK.

Na początku Mszy św. ks. ppłk Robert Krzysztofiak powitał zgromadzonych wiernych. Podkreślił, że co roku w intencji swoich kolegów modlili się w katedrze polowej ppłk Zbigniew Ostoja Rylski ps. „Brzoza”, jeden z ostatnich żyjących żołnierzy Batalionu „Parasol” oraz Jakub Nowakowski ps. „Tomek” z Batalionu „Zośka”, jednak z uwagi na stan zdrowia nie mogli dziś przybyć. Kapelan zachęcił do modlitwy w ich intencji.

W kazaniu ks. ppłk Robert Krzysztofiak przypomniał tło historyczne i przebieg Akcji Kutschera. Jak podkreślił, wydarzenia sprzed 81 lat przypominają, że „nie wolno nam się dać zastraszyć, przymykać oczu na to, co jest złe i niewłaściwe”. – Tamtego dnia Warszawa podniosła się z kolan, by świadczyć, że nie zgadza się na to, by zło triumfowało – powiedział.

Zdaniem kapelana wykonanie wyroku na Kutscherze przypomniało mieszkańcom stolicy, że Polska nadal ma obrońców, którzy chcą o nią walczyć, a umiłowanie i poświęcenie dla Ojczyzny nie są pustymi hasłami. Jak wskazywał, także współcześnie należy dbać o właściwe kształtowanie sumień i postaw kolejnych pokoleń Polaków. – Świadectwo naszej miłości, naszej wiary, świadectwo naszej kultury i tego, że nie wolno nam nigdy zapominać o naszej historii, o naszych przodkach – powiedział.

Zaapelował o pamięć i pomoc dla odchodzących świadków II wojny światowej. – Pamiętajmy o nich i wspierajmy ich nie tylko naszą modlitwą, ale także naszym czynem, obecnością i pomocą – zachęcał kapelan Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”.

We Mszy św. uczestniczyli  Lech Parell, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, gen. bryg. Grzegorz Potrzuski, szef Zarządu Wojsk Rakietowych i Artylerii Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, Piotr Sikorski, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka”, ppłk Leonard Kapiszewski, prezes Federacji Stowarzyszeń Weteranów i Sukcesorów Walk o Niepodległość RP, mjr Leszek Żukowski ze Światowego Związku Żołnierzy AK, bliscy uczestników akcji, kombatanci, młodzież szkolna i harcerze.

Modlitwę za uczestników Akcji Kutschera odmówili przedstawiciele Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego oraz Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego.

Po Mszy św. odbyły się dalsze uroczystości rocznicowe. Złożono wieńce i kwiaty przy pamiątkowym głazie z tablicą upamiętniającą akcję w Alejach Ujazdowskich 23/25.

***

Franz Kutschera, dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa zginął 1 lutego 1944 r. ok. godz. 9 w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Kutschera postawił sobie za cel złamanie ducha w opornych Polakach, zastraszenia ich i uniemożliwienia im jakiejkolwiek działalności wrogiej wobec III Rzeszy. Nazywany był katem Warszawy ze względu na okrucieństwo, m.in. cotygodniowe egzekucje mieszkańców stolicy.

Wyrok na Franza Kutscherę został wykonany przez żołnierzy z oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz” (później na bazie oddziału utworzono Batalion „Parasol”). Precyzyjnie przygotowana akcja trwała niecałe dwie minuty. Niemcy określili ją jako koronkową robotę. Kierował nią Bronisław Pietraszewicz „Lot”. Oprócz niego w akcji udział wzięli: Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama”, Elżbieta Dziembowska „Dewajtis”, Anna Szarzyńska – Rewska „Hanka”, Stanisław Huskowski „Ali”, Zdzisław Poradzki „Kruszynka”, Michał Issajewicz „Miś”, Marian Senger „Cichy”, Henryk Humięcki „Olbrzym”, Zbigniew Gęsicki „Juno”, Bronisław Hellwig „Bruno” i Kazimierz Sott „Sokół”.

Udającego się do pracy Franza Kutscherę, zaskoczono nieopodal pałacyku w Al. Ujazdowskich, gdzie znajdowała się komenda SS. Jego samochód został zablokowany, a następnie ostrzelany przez żołnierzy AK. Kutschera zginął na miejscu. Oprócz dowódcy SS i kilku innych Niemców, w akcji poległo czterech Polaków (dwóch w wyniku odniesionych ran i dwóch po dramatycznej ucieczce i skoku z mostu Kierbedzia do Wisły), a dwóch zostało rannych.

Na miasto i powiat warszawski spadły ciężkie represje. Na Polaków nałożono karę pieniężną w wysokości 100 milionów okupacyjnych złotych. Niemcy przeprowadzili szereg publicznych i tajnych egzekucji. Szacuje się, że zginęło około 300 osób, ale liczba ofiar mogła być większa. Pomimo represji ze strony okupanta akcję uznano za sukces. Niemcy zaprzestali publicznych egzekucji, bali się bowiem, że spotka ich podobny los jak Franza Kutscherę.