Odpowiedź na zarzuty rabinów wobec katechezy papieża

„Żydzi i chrześcijanie uznają, że samo prawo zewnętrzne nie może nas przemienić bez oczyszczającego i przemieniającego działania Boga (Ez 36, 25-27), który dla nas zaczął już uobecniać się w swoim Mesjaszu (Ga 2, 20-21)” – stwierdził na łamach „L’Osservatore Romano” abp Victor Manuel Fernandez. Arcybiskup La Platy i były rektor Uniwersytetu Katolickiego Argentyny jest od dawna bliskim współpracownikiem Papieża Franciszka.

Hierarcha odpowiada pośrednio na zarzuty Naczelnego Rabinatu Izraela w odniesieniu do papieskiej katechezy z 11 sierpnia, na temat relacji między Prawem Mojżeszowym a łaską Bożą. Przewodniczący Komisji Naczelnego Rabinatu Izraela ds. Dialogu ze Stolicą Apostolską, rabin Rasson Arousi powiedział, że papieskie komentarze wydają się sugerować, iż prawo żydowskie przestało być aktualne.

Abp Fernandez podkreślił, że słowa papieża, zaczerpnięte ze św. Pawła odzwierciedlają głębokie przekonania niektórych tradycji żydowskich. Również dla Żydów zbawienie pochodzi z wypełniania Prawa, ale z pomocą Boga. Emuna – postawa zaufania do Jahwe, która sprawia wypełnianie Prawa – jest sercem Tory. Również w judaizmie nie istnieje samowystarczalność wobec Boga. Samo prawo zewnętrzne bez oczyszczającego działania Boga zarówno dla Żydów jak i dla chrześcijan nie może przemienić człowieka.

Argentyński teolog zwrócił uwagę, że „kiedy św. Paweł mówi o usprawiedliwieniu przez wiarę, w rzeczywistości podejmuje głębokie przekonania niektórych tradycji żydowskich”. „Ponieważ jeśli ktoś twierdziłby, że usprawiedliwienie zyskujmy przez wypełnianie Prawa o własnych siłach, bez pomocy Bożej, to popadłby w najgorsze bałwochwalstwo, które polega na oddawaniu czci samemu sobie, własnym siłom i własnym dziełom, zamiast czcić jedynego Boga” – dodał abp Fernandez. Wyjaśnił, że „trzeba pamiętać, iż niektóre teksty Starego Testamentu i wiele pozabiblijnych tekstów żydowskich już wtedy ukazywały religijność ufności w miłość Boga i zachęcały do wypełnienia prawa, ożywianego w głębi serca przez działanie Boga”. Przytacza on słowa rabina Izraela Baal Szem Towa (pierwsza połowa XVIII wieku): „O wiele bardziej boję się moich dobrych uczynków, które przynoszą mi przyjemność, niż złych, które budzą we mnie odrazę”.

Abp Fernandez zaznaczył, że „tradycje żydowskie uznają również, że aby wypełnić Prawo w całości, potrzebna jest przemiana serca”. Napisał: „Chrześcijanie i Żydzi nie mówią, że liczy się zewnętrzne wypełnianie pewnych zwyczajów bez wewnętrznego impulsu Bożego. Teologia żydowska jest w tym punkcie zbieżna z doktryną chrześcijańską, zwłaszcza jeśli zaczniemy od lektury Księgi Jeremiasza i Ezechiela, gdzie pojawia się potrzeba oczyszczenia i przemiany serca. Jakże nie widzieć w Rz 2, 28-29 kontynuacji i pogłębienia Jr 4, 4; 9, 24-25)? Żydzi i chrześcijanie uznają, że samo prawo zewnętrzne nie może nas przemienić bez oczyszczającego i przemieniającego działania Boga (Ez 36, 25-27), który dla nas zaczął już uobecniać się w swoim Mesjaszu (Ga 2, 20-21)”.

Bliski współpracownik Papieża Franciszka dodał, że zgodnie z bardzo głęboką interpretacji Pawłowej teologii nowego prawa dokonaną przez św. Augustyna i św. Tomasza, bezowocność prawa zewnętrznego bez Bożej pomocy jest nie tylko cechą charakterystyczną prawa żydowskiego, ale także nakazów, które pozostawił nam sam Jezus. „Także litera Ewangelii zabijałaby, gdyby nie zawierała wewnętrznej łaski wiary, która uzdrawia” – napisał na łamach „L’Osservatore Romano” abp Victor Manuel Fernandez.