Papież otrzymał Adnotowany Nowy Testament Żydowski

W czasie audiencji ogólnej 27 marca Franciszek otrzymał najnowszy egzemplarz Adnotowanego Nowego Testamentu Żydowskiego (AJNT), który ukazał się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Oksfordzkiego. Ponad 800-stronicową księgę wręczyli Ojcu Świętemu jej współwydawcy profesorowie Amy-Jill Levine i Marc Zvi Brettler. Jest to owoc wieloletniej pracy 70 naukowców żydowskich z Australii, Izraela oraz z Ameryki Północnej i Południowej. Osobliwość dzieła polega na tym, że zawiera ono tekst Nowego Testamentu z uwagami i przypisami Żydów, którzy – jak wiadomo – nie uznają tej części Biblii za swe księgi święte.

Oboje inicjatorzy i wydawcy AJNT pochodzą ze Stanów Zjednoczonych: M. Z. Brettler jest profesorem studiów judaistycznych na Uniwersytecie Duke w Durhamie w Północnej Karolinie, a A.-J. Levine wykłada Nowy Testament w Kolegium Sztuk i Nauki w Nashville (stan Tennessee) i gościnnie w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie jako pierwsza Żydówka, prowadząca tam zajęcia z Nowego Testamentu.

Zdaniem obojga współredaktorów ukazanie się takiej pozycji w świecie żydowskim byłoby niemożliwe bez uwzględnienia nauczania Kościoła katolickiego, począwszy od soborowej deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich „Nostra aetate” po liczne późniejsze dokumenty watykańskie i krajowych konferencji biskupich. Wszystkie one przyczyniły się do nowego, dokładniejszego ukazania historycznego i teologicznego tła Nowego Testamentu oraz opisu Żydów i judaizmu. Te zaś z kolei sprzyjało nowemu podejściu Żydów do Nowego Testamentu. Najnowsze opracowanie wychodzi naprzeciw tym korzystnym zjawiskom.

Jest to zarazem zapis dziejów żydowskich, jako że zarówno Jezus, Paweł, jak i wiele innych postaci nowotestamentalnych byli Żydami. Pierwszym, kogo w literaturze nazwano „rabbi”, był właśnie Jezus z Nazaretu, a jedynym faryzeuszem, o którym mamy dokumenty pisane, był Paweł z Tarsu.

Oprócz tekstu biblijnego tom zawiera 50 krótkich szkiców na temat historii czasów Nowego Testamentu, różne informacje żydowskie nt. Jezusa, Pawła i Maryi, chrztu i Eucharystii, a także fragmenty pism Starego Testamentu, np. z Księgi Izajasza oraz omówienie bieżącego stanu stosunków żydowsko-chrześcijańskich.

Prof. Brettler powiedział dziennikarzom, że praca nad dziełem rozpoczęła się 30 lat temu, gdy Wydawnictwo Uniwersytetu Oksfordzkiego poprosiło go o podjęcie działań, które przyczyniłyby się do usunięcia chrześcijańskich uprzedzeń wobec Żydów. Później poproszono go o współwydanie Żydowskiej Biblii Studyjnej (jej drugie wydanie ukazało się w 2014), opartej na Katolickiej Biblii Studyjnej. Naukowiec przyznał, że projekt ten tak go zafascynował, że zaproponował, aby przydzielono mu jakiegoś specjalistę od Nowego Testamentu. Wybór padł na prof. Amy-Jill Levine, autorkę licznych prac nt. Jezusa i Ewangelii, która przez wiele lat współpracowała z Katolickim Kwartalnikiem Biblijnym (Catholic Biblical Quarterly).

Po 3 latach wytężonych prac, w czasie których trzeba było także przekonać innych uczonych żydowskich co do doniosłości takiego przedsięwzięcia, sprawdzać i kontrolować powstające uwagi i szkice oraz pisać własne artykuły, w 2011 r. przedstawiono pierwsze wydanie Adnotowanego Nowego Testamentu Żydowskiego, a w 2017 r. ukazała się jego druga edycja „całkowicie przejrzana i rozszerzona”.

Według profesora dzieło to ma dwóch głównych odbiorców: chrześcijan, pragnących poznać żydowski kontekst Nowego Przymierza i wyznawców judaizmu, słabo dotychczas zapoznanych z nim i z jego rolą w stosunkach żydowsko-chrześcijańskich. A wyłącznie żydowskie komentarze, uwagi i przypisy do poszczególnych ksiąg NT sprawiają, że czytelnik żydowski będzie mógł po nowemu spojrzeć na teksty, będące podstawą wiary i nauczania chrześcijańskiego.

„Czujemy się zaszczyceni i szczęśliwi, mogąc wręczyć papieżowi Franciszkowi egzemplarz księgi i cieszyć się z jego udziału w sympozjum na temat naszego dzieła, które odbędzie się 28 marca na Uniwersytecie Gregoriańskim” – powiedział prof. Brettler. Podkreślił, że wydarzenia te świadczą o „nieustannej ważności dialogu między żydami a chrześcijanami i o wzajemnym szacunku, jaki dialog taki wspiera”. Dodał, że ze względu na ich ogromne wspólne dziedzictwo duchowe książka pragnie wzmocnić ten wzajemny szacunek i zrozumienie, który może stworzyć dialog biblijny i teologiczny.