W Warszawie rozpoczął się w piątek IV Krajowy Kongres Misyjny. Z tej okazji publikujemy podstawowe statystyki prezentujące zaangażowanie Kościoła w Polsce na rzecz misji.

Obecnie 2065 polskich misjonarek i misjonarzy głosi Ewangelię w 97 krajach świata.

Najwięcej misjonarzy, bo 840, tak jak i w latach ubiegłych pracuje w Afryce, głównie w takich krajach jak: Kamerun, Zambia, Madagaskar, Tanzania, Republika Południowej Afryki, Demokratyczna Republika Konga i Rwanda. Wśród nich 374 to zakonnicy, 355 – siostry zakonne, 80 księży diecezjalnych (F. D.) i 31 osób świeckich.

W Ameryce Południowej i Środkowej krajami, w których misjonarzy z Polski jest najwięcej są: Brazylia, Boliwia, Argentyna, Peru i Ekwador. Na tym kontynencie pracuje łącznie 804 naszych rodaków, w tym 445 zakonników, 170 księży F. D., 167 sióstr zakonnych i 22 osoby świeckie.

W Azji już od wielu lat najwięcej naszych rodaków pracuje w Kazachstanie, Japonii, na Filipinach, w Uzbekistanie i na Tajwanie. Łącznie 332 misjonarzy, w tym 150 zakonników, 131 sióstr, 44 księży F. D. i 7 osób świeckich.

W Oceanii na 71 misjonarzy z Polski większość, bo 67 osób pracuje w Papui Nowej Gwinei. Wśród nich 50 osób to zakonnicy, 13 – księża diecezjalni, 7 sióstr i 1 osoba świecka.

W Ameryce Północnej na ogółem 18 misjonarzy, 10 to zakonnicy, 7 księża diecezjalni i 1 siostra zakonna. Polacy pracują głównie w Kanadzie i na Alasce.

Najwięcej księży diecezjalnych wysłały na misje diecezje: tarnowska, przemyska, katowicka i lubelska.

Z rzeszy 1029 zakonników przebywających na misjach 210 to werbiści, 90 – franciszkanie konwentualni, 75 – salezjanie, 74 – franciszkanie, 70 – pallotyni. Z grupy 661 sióstr zakonnych 58 to franciszkanki misjonarki Maryi, 50 – służebnice Ducha Świętego, 44 – elżbietanki, 26 – służebniczki starowiejskie.

Jeśli chodzi o misjonarzy świeckich, to najwięcej wysłały: Stowarzyszenie Misji Afrykańskich – 5, diecezja warszawsko-praska – 5, diecezja bielsko-żywiecka – 4 i archidiecezja katowicka – 4.

Biskupi misjonarze

W szeregach polskich misjonarzy jest 21 biskupów: w Ameryce Płd. i Środkowej – 10, w Afryce – 6, w Azji – 3, 1 w Oceanii i 1 w Ameryce Północnej.

Misjonarze-męczennicy

W latach 1980 – 2010 zginęło ok. 1000 misjonarzy w tym 10 to Polacy.

Kościół w Polsce wydał w tym czasie kilkunastu misjonarzy-męczenników, którzy oddali swe życie za wiarę na placówkach misyjnych.

5 grudnia 2015 r. w Chimbote w Peru odbędzie się beatyfikacja o. Zbigniewa Strzałkowskiego i o. Michała Tomaszka, misjonarzy-franciszkanów, którzy pracowali na misji w górskiej miejscowości Pariacoto. Zostali zabici 9 sierpnia 1991 r. przez bojówkarzy „Świetlistego Szlaku” z motywu nienawiści do wiary. Wieczorem, ok. godziny 20.00 terroryści otoczyli klasztor w wiosce Pariacoto – Pueblo Viejo. Ojcowie ukończyli właśnie Mszę św. Do klasztoru weszło trzech uzbrojonych mężczyzn w kominiarkach. Związali ojców Zbigniewa i Michała oraz wywieźli ich samochodami za wioskę. Zarzucali misjonarzom, że nauczają ludzi, rozdają żywność z Caritasu. „Wszystko, co robicie jest oszukiwaniem ludzi. Wasza Biblia jest wielkim kłamstwem. Religia usypia ludzi. Religia jest opium dla ludu. Głosząc pokój nic się nie zyskuje. Dziś wszystko się zdobywa wdzięki walce zbrojnej. Przemoc jest jedyną drogą, aby triumfować” – mówił jedne z porywaczy. Za wioską, strzałem w tył głowy zabili zakonników. Na ciele o. Zbigniewa terroryści zostawili kartkę: „Niech żyje wojna ludowa! Taki los spotka wszystkich sługusów imperializmu!”.

W ostatnich dziesięcioleciach stracili życie:

15 listopada 1994 r. w czasie napadu rabunkowego na centrum formacyjne SMA w Bimbo koło Bangi w Republice Środkowo-Afrykańskiej został zastrzelony kleryk Robert Gucwa. Chroniąc wykładowców podczas napadu wystąpił wobec bandytów jako przełożony zgromadzenia. Był pierwszym polskim klerykiem Stowarzyszenia Misji Afrykańskich.

Podczas wojny domowej, która rozpoczęła się w 1997 r., w Republice Konga został zastrzelony przez rebeliantów ks. Jan Czuba, kapłan diecezji tarnowskiej. Był on wikariuszem w Mindoula, a następnie proboszczem w Loulombo, gdzie zbudował aptekę, dom dla sióstr zakonnych i przygotowywał się do budowy kościoła i szpitala.

Przed domem misyjnym w Karna w Kamerunie zginął 17 V 2001 r. o. Henryk Dejneka OMI. Do pracującego od 1976 r. w Kamerunie kapłana oddano aż 10 strzałów.

11 maja 2003 r. w została napadnięta przed Kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gambe i śmiertelnie pobita przez nieznanych sprawców siostra Czesława Lorek, misjonarka ze Zgromadzenia Najświętszego Serca Pana Jezusa Sacre-Coeur. W Gambe (Demokratyczna Republika Konga) pracowała jako katechetka i zakrystianka. Opiekowała się chorymi i odwiedzała więźniów.

6 grudnia 2010 r. zginął na plebanii o. Mirosław Karczewski, franciszkanin konwentualny. PO jego śmierci policja ujawniła, ze był on już wcześniej atakowany.

O. Marek Rybiński, salezjanin, misjonarz w Tunezji został zamordowany 18 lutego 2011 r. Ciało zamordowanego kapłana znaleziono w salezjańskiej szkole w Manoubie koło Tunisu, gdzie był ekonomem wspólnoty zakonnej. Wcześniej, 31 stycznia salezjanie znaleźli pod drzwiami swego domu anonim z groźbami śmierci.

W tragicznych okolicznościach zginęli również ks. Andrzej Dudzik (Sierra Leone, 2011) i ks. Mariusz Graszk (Boliwia, 2013).

Wybitni polscy misjonarze ostatnich dziesięcioleci

Współczesny Kościół w Polsce może pochwalić się wieloma wspaniałymi misjonarkami i misjonarzami, którzy bez reszty oddali się posługiwaniu misyjnemu.

Do grona najsłynniejszych powojennych misjonarzy bez wątpienia należą już nieżyjący: kard. Adam Kozłowiecki SJ, dr Wanda Błeńska, o. Marian Żelazek SVD, w z żyjących dr Helena Pyz, Monika Łoboda, Ewa Gawin.

Ze względu na swą pracę i osiągnięcia misjonarze ci zasłużyli na uznanie międzynarodowe. Kard. Adam Kozłowiecki SJ, w czasie wojny więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz i Dachau, całe swe życie oddał misjom w Rodezji Północnej, późniejszej Zambii. Promieniował głęboką wiarą, życzliwością i pokorą. Zasłynął z walki z rasizmem oraz popierania dążeń niepodległościowych Zambijczyków. Żył skromnie, wszystko co posiadał oddając ubogim. Do końca życia pozostał czynnym misjonarzem.

Dr Wanda Błeńska, lekarka z Poznania, zrealizowała swe powołanie misyjne wśród trędowatych w Ugandzie. Zorganizowała w Bulubie szpital dla trędowatych oraz zajęła się tworzeniem struktur medycznych do walki z trądem. Została nazwana „Matką trędowatych”. Jan Paweł II nazwał ją „Ambasadorem misyjnego laikatu”.

O. Marian Żelazek, werbista również poświęcił się pracy wśród trędowatych w Indiach. W Puri stworzył kolonię dla trędowatych. W 1980 r. otworzył leprozorium, szkołę dla dzieci z rodzin trędowatych oraz warsztaty pracy dla trędowatych i ich rodzin. W 1985 r. zbudował kościół, bibliotekę, schronisko dla bezdomnych i mały szpital. Kilka miesięcy przed śmiercią o. Marian otworzył Centrum Dialogu – Ishanthi Ashram. Misjonarz cieszył się ogromnym autorytetem także wśród hinduistów i władz państwowych. Za swą działalność został nominowany do Pokojowej nagrody Nobla w 2002 r.

Z żyjących jeszcze i pracujących na misjach misjonarkach, które wniosły ogromny wkład w życie społeczności, w których pracują trzeba wspomnieć ks. Stanisława Stanisławka, dr Helenę Pyz i Ewę Gawin.

Ks. Stanisław Stanisławek z arch. lubelskiej, od 1976 roku pracuje na misjach w Afryce (Zambia, Kamerun). W Kasemba (Zambia) zbudował kościół i 15 kaplic. Od 1997 r. pracował jako proboszcz na różnych placówkach misyjnych w Kamerunie: w Moloundou, Betare-Oya, Bertoua i Borongo.

Dr Helena Pyz, od 26 lat leczy chorych na trąd w Ośrodku dla Trędowatych Jeevodaya, w indyjskim stanie Chhattisgarh ( Indie), mimo trudności ze zdrowiem.

Ewa Gawin również ponad ćwierć wieku pracuje w Bertua w Kamerunie. Prowadzi tu duża szkołę dla dzieci głuchoniemych, opiekuje się więźniami w miejscowym więzieniu jako wolontariuszka.

Udział świeckich w misjach i wolontariat misyjny

W sumie na misjach przebywa obecnie 61 osób świeckich. Niektóre zgromadzenia zakonne prowadzą przygotowanie do pracy misyjnej w ramach tzw. „wolontariatów misyjnych”. Jeden z prężniejszych wolontariatów prowadzą salezjanie w Krakowie i Warszawie. Pewne zasługi dla rozwoju wolontariatu misyjnego ma Międzynarodowy Wolontariat Kanosjański, który działa od 1999 r. w Gosławicach k. Tarnowa.

Wolontariat misyjny organizują również pallotyni, Stowarzyszenie Misji Afrykańskich, michalici, ojcowie biali, werbiści i inny. Powstały również inicjatywy samych świeckich, jak np. Stowarzyszenie Misjonarzy Świeckich „Inkulturacja”, założone przez misjonarkę Annę Rogulską oraz Diecezjalny Wolontariat Misyjny im. Bł. O. Jana Beyzyma w diec. bielsko-żywieckiej, założony przez lekarkę Izabelę Karasińską.

Liczba wszystkich polskich misjonarzy i misjonarek w porównaniu do roku ubiegłego, zwiększyła się o 16 osób i wynosi obecnie 2156 osób, z czego 50 osób to katolicy świeccy.

Najwięcej polskich misjonarzy, tak jak i w latach ubiegłych, pracuje w Afryce – 924. To o 3 osoby mniej niż w roku poprzednim. Kraje, w których już od wielu lat znajduje się najwięcej polskich misjonarzy, to: Kamerun – 141, Zambia – 92, Tanzania i Madagaskar – po 66, Rwanda – 59, Demokratyczna Republika Konga i Republika Południowej Afryki – po 49 misjonarzy.

W Ameryce Południowej i Środkowej pracuje 829 misjonarzy i misjonarek z Polski. Jest to o 16 osób więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym. Krajami, w których jest najwięcej polskich misjonarzy, są: Brazylia – 307, Boliwia – 127, Argentyna – 125, Peru – 47 i Paragwaj – 45 osób.

W Azji jest 304 polskich misjonarzy. Ich liczba w stosunku do poprzedniego roku zwiększyła się o 6 osób. Jest to kolejny rok, w którym powiększa się liczba misjonarzy z Polski na tym kontynencie. Już od wielu lat najwięcej polskich misjonarzy pracuje w Kazachstanie – 102, Izraelu – 40, Japonii – 32, w Indonezji i Uzbekistanie po 20 osób. W Oceanii pracuje 70 misjonarzy – o jednego misjonarza więcej niż w roku ubiegłym: większość w Papui-Nowej Gwinei – 68 osób. W Europie misjonarze pracują w Bośni i Hercegowinie oraz w Serbii.

Od października 2010 r. do maja 2011 r. pracę na misjach rozpoczęło 40 polskich misjonarzy i misjonarek. Jest to o 16 osób więcej niż w roku ubiegłym.

W roku 2010/2011 stołeczne Centrum Formacji Misyjnej przygotowywało do wyjazdu 22 misjonarzy. Wśród nich 11 do pracy misyjnej w Ameryce Płd. i Środkowej oraz w Kanadzie. Do pracy misyjnej w Afryce przygotowywało się 9 misjonarzy, a do Azji 2 osoby. Wśród nich jest 10 misjonarzy fidei donum, 1 zakonnik, 1 osoba świecka oraz 10 sióstr zakonnych.

Kościół katolicki na świecie

Według nowego rocznika papieskiego „Annuario Pontificio” z 2011 r. liczba katolików na świecie wzrasta. Statystyki dotyczą stanu do 2009 r. Od 2008 do 2009 r. liczba katolików wzrosła o 15 mln, czyli o 1,3 proc., osiągając 1,181 mld. Połowa wszystkich katolików mieszka w Ameryce.

Liczba księży, po dłuższym okresie spadku, w ostatniej dekadzie (od 2000 r.) powoli wzrasta. W 2009 r. było ich 410 593, czyli o 1,34 proc. (ponad 5 tys.) więcej niż 10 lat wcześniej. Wzrost dotyczy zwłaszcza liczby księży diecezjalnych, jednak w Azji i Afryce zwiększyła się również liczba kapłanów zakonnych, która na innych kontynentach zmalała.

Utrzymuje się też spadek liczby zakonnic. Jednak w Azji i na Czarnym Lądzie sióstr zakonnych w tym czasie przybyło. Liczba kandydatów do kapłaństwa wzrosła o 0,82 proc., osiągając 117 978. Największy wzrost odnotowano również na kontynentach azjatyckim (2,39 proc.) i afrykańskim (2,20 proc.).

Chrześcijanie na świecie

Międzynarodowy Biuletyn Badań Misyjnych (International Bulletin of Missionary Research) opublikował swój doroczny raport dotyczący lat 2008/2009. Z danych wynika, że najszybciej rozwijającymi się wspólnotami wiernych są chrześcijanie i muzułmanie. Wyznawców Chrystusa przybywa 80 tys. dziennie, a o tysiąc mniej – wyznawców islamu.

Wśród chrześcijan najszybciej rozwijającą się wspólnotą są zielonoświątkowcy (przybywa ich 37 tys. dziennie) i katolicy (31 tys.).

Chrześcijanie są najliczniejszą grupą wiernych: jest ich obecnie ponad 2,3 miliarda, o około 700 milionów więcej niż wyznawców islamu, których liczbę szacuje się na 1,6 mld osób. Na świecie żyje również ok. miliarda hinduistów i niespełna pół miliarda buddystów. Ateistów jest 137 mln, a ich liczba stale spada – każdego dnia populacja niewierzących zmniejsza się o 300 osób.

Z danych wynika również, że najwięcej przypadków męczeństwa występuje wśród chrześcijan. Co dzień 270 wyznawców Jezusa oddaje życie za wiarę. W ciągu ostatnich 10 lat Kościołowi przybył milion męczenników.

Polscy biskupi w krajach misyjnych

W szeregach polskich misjonarzy jest 17 biskupów: w Ameryce Płd. i Środkowej – 8, w Afryce – 5, w Azji – 3 i 1 w Papui Nowej Gwinei (Oceania).

W Boliwii posługę pasterską sprawuje 3 biskupów: bp Krzysztof Białasik SVD (diec. Oruro), bp Stanisław Dowłasiewicz OFM Conv (Santa Cruz de la Sierra) i bp Bonifacy Antoni Reimann OFM (Ñuflo de Chavez). W Brazylii pracuje obecnie 4 polskich biskupów: bp Romuald Maciej Kujawski (Pampas), bp Czesław Stanula CSSR (Itabuna), bp Jan Wilk OFM Conv (Anapolis), bp Edward Zielski (Campo Maior). W Argentynie w prałaturze terytorialnej Esquel posługę pasterską sprawuje bp Józef Słaby CSSR. 20 marca 2011 r. zmarł bp Augustyn Stefan Januszewicz OFM Conv, który pracował w Brazylii od 16 października 1974 r. Święcenia biskupie przyjął 10 czerwca 1989 r. i został pierwszym biskupem diecezji Luziana, gdzie pracował do czasu przejścia na emeryturę we wrześniu 2004 r.

Na kontynencie afrykańskim pracuje 5 polskich biskupów. W Kamerunie bp Eugeniusz Jureczko OMI (Yokaduma) i bp Jan Ozga ( Doumé-Abong-Mbang), na Madagaskarze bp Zygmunt Robaszkiewicz MSF (Morombe), a w Republice Południowej Afryki bp Stanisław Dziuba OSPPE (Umzimkulu) oraz bp Adam Musiałek (De Aar).

W Azji pracuje 3 polskich biskupów. W Kazachstanie pracują: abp Tomasz Peta (Astana) i bp Janusz Kaleta (Karaganda). Administratorem apostolskim w Uzbekistanie jest bp Jerzy Maculewicz OFM Conv. W Oceanii (Madang w Papui Nowej Gwinei) pracuje abp senior Wilhelm Kurtz SVD.