Pontyfikat, który wstrząsnął fundamentami Kościoła – SIR o rocznicy Franciszka

Pontyfikat, który wstrząsnął fundamentami Kościoła – tak w dwunastą rocznicę wyboru Franciszka pisze Doriano Vincenzo De Luca we włoskiej agencji informacyjnej SIR. „W ciągu tych lat papież «z końca świata» kierował ludem Bożym w stylu pokornym, bezpośrednim i zakorzenionym, w Ewangelii, składając świadectwo, które bardzo przemawia do wiernych, jak i do często zagubionego świata” – wskazuje w komentarzu zatytułowanym „Dwanaście lat reform, synodalności i płodnego cierpienia”.

De Luca przypomina, że w 2013 roku kard. Jorge Mario Bergoglio, arcybiskup Buenos Aires, prostym „Buonasera” (Dobry wieczór) rozpoczął swój pontyfikat, który wstrząsnął fundamentami Kościoła wezwanego do ponownego odkrycia swej ewangelicznej misji. Odtwarzając najważniejsze etapy jego posługi dostrzegamy „jasny zamysł”. Drogę Franciszek wytyczył w adhortacji apostolskiej „Evangelii gaudium” (2013): Kościół wychodzący, gotowy pobrudzić sobie ręce, żeby dotrzeć do tych, którzy są daleko. Rok Święty Miłosierdzia (2015-2016) wcielił tę wizję w życie, z Drzwiami Świętymi otwartymi nie tylko w bazylikach, ale również w miejscach cierpienia: więzieniach, szpitalach, peryferiach, „aby przypomnieć, że oblicze Chrystusa spotykamy się w najsłabszych”.

Encyklika „Laudato si’” (2015) połączyła wiarę z odpowiedzialnością za świat, przypominając ludzkości o potrzebie troski o wspólny dom jako dar Boży, podczas gdy adhortacja „Amoris laetitia” (2016) uchyliła szparę dla dialogu i duszpasterskiego towarzyszenia rodzinom poranionym, będąc „znakiem Kościoła, który nie osądza, tylko towarzyszy”.

Wśród centralnych wydarzeń pontyfikatu nie można pominąć Zwyczajnego Zgromadzenia Synodu Biskupów na temat synodalności, rozpoczętego w 2021 roku, którego kulminacją były sesje w 2023 i 2024 roku. Według De Luki, był to „rewolucyjny proces, którego Franciszek chciał, aby przeprojektować oblicze Kościoła przyszłości, czyniąc go bardziej partycypacyjnym, we wzajemnym słuchaniu i otwartym na Ducha Świętego, co jest obecnie niezbędnym elementem jej odnowy”.

„Proroczymi gestami” komentator agencji SIR nazywa podróż na Lampedusę w 2013 roku („pierwszy akt pontyfikatu i wypowiedzenie dramatu migrantów”) oraz spotkanie z patriarchą moskiewskim Cyrylem na Kubie w 2016 roku („które ponownie rozpaliło nadzieję na jedność między Kościołami chrześcijańskimi”).

Z kolei podczas pandemii samotna modlitwa na placu św. Piotra 27 marca 2020 roku stała się „ikoną wiary, która się nie poddaje, ale staje się solidarna z cierpiącą ludzkością”. Podróże apostolskie do „trudnych miejsc”, takich jak Irak, Sudan Południowy, Demokratyczna Republika Konga, „zaniosły Ewangelię tam, gdzie pokój jest odległym marzeniem, ukazując papieża, który się nie cofa nawet, kiedy ciało z trudem za nim nadąża”.

Odnosząc się do problemów zdrowotnych Franciszka, De Luca zauważa, że „zdjęcia papieża na wózku inwalidzkim, chwile, kiedy głos się załamuje albo kroki są niepewne nie kładą się cieniem na jego pontyfikacie, lecz są światłem oświetla jego chrześcijańskie powołanie”. „Cierpienie, które Franciszek przeżywa ze spokojem i godnością nie jest porażką, ale samym sercem tajemnicy Krzyża. Jak przypomina św. Paweł, «ilekroć niedomagam, tylekroć jestem mocny» (2 Kor 12,10): w słabości papież daje świadectwo, że prawdziwa siła jest siłą miłości, która daje siebie, a nie samowystarczalności” – podkreśla komentator włoskiej agencji, dodając, że kondycja fizyczna papieża „czyni go żywym obrazem cierpiącego Chrystusa, który nie uniknął krzyża, ale go przyjął, aby odkupić świat”.

Wyjaśnia przy tym, że „ta teologiczna perspektywa nie jest abstrakcyjna”, lecz stanowi „wezwanie dla każdego wierzącego”. „W epoce, która ubóstwia młodość i sprawność, Franciszek uczy nas, że cierpienie, dalekie od bycia przeszkodą, jest drogą uświęcenia. Jego wytrwałość w prowadzeniu Kościoła – przygotowanie Jubileuszu 2025, doprowadzenie do końca Synodu o synodalności – ukazuje, że misja nie zatrzymuje się przed ludzkimi ograniczeniami, lecz karmi się Bożą łaską. Jego kruchość staje się w ten sposób cichą katechezą: Bóg wybiera nie doskonałych, ale gotowych, a w słabości objawia się Jego siła” – tłumaczy De Luca.

Podkreśla, że „z duszpasterskiego punktu widzenia pontyfikat Franciszka rzuca nam wyzwanie przemyślenia naszego podejścia do cierpienia”. „Jak często, jako Kościół, mamy pokusę ukrywania go, zepchnięcia na margines? Franciszek, przeciwnie, stawia je w centrum, nie jako rezygnację, ale jako miejsce teologiczne, w którym objawia się Bóg. Jest zaproszeniem do patrzenia na osoby chore, starsze i cierpiące nie jak na «problemy» do rozwiązania, lecz jak na braci, których mamy kochać, nosicieli szczególnej łaski. Jego nacisk na miłosierdzie znajduje tu swe najgłębsze korzenie: nie ma miłosierdzia bez współuczestnictwa i nie ma współuczestnictwa bez przejścia przez krzyż” – zauważa komentator agencji SIR.

Wyraża przekonanie, że dwanaście lat po wyborze na papieża Franciszek „pozostaje darem dla Kościoła”. „Zreformował struktury, rozpoczął dialogi, wskazał nowe drogi”, ale „przede wszystkim przypomniał nam, że chrześcijaństwo nie jest teorią, lecz przeżywanym życiem, także w trudzie i cierpieniu. Jego kruche zdrowie nie jest epilogiem, ale żywym rozdziałem jego nauczania, przypomnieniem o nadziei, która rodzi się z Paschy. Wraz z nim Kościół kroczy jako lud pielgrzymujący, nie triumfalny, lecz wierny, podtrzymywany obietnicą Tego, który powiedział: «Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata» (Mt 28,20)”.