Prawosławni obchodzą Wigilię

6 stycznia wyznawcy prawosławia we wschodnim regionie Polski obchodzą Wigilię. Przez cały dzień zobowiązani są do przestrzegania postu i wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. Wieczorem w cerkwiach odprawiane są nabożeństwa przygotowujące do Liturgii Bożonarodzeniowej.

W nocy sprawowane będą liturgie podobne do katolickiej pasterki. Składają się na nie czuwanie całonocne, śpiew kolęd i Liturgia (Msza św.). Trwają zwykle około czterech godzin.
W Cerkwi nie ma żłóbka, jest za to adoracja Ikony Bożego Narodzenia. To wieczorne nabożeństwo odprawiane jest tylko w tych miejscach, gdzie wierni nie zmieściliby się do świątyni w nocy.
Rano w dniu Wigilii w cerkwiach są sprawowane nabożeństwa, po których wynosi się na środek świątyni świecę i śpiewa się Troparion, to znaczy hymn Bożego Narodzenia.
Do świąt Bożego Narodzenia wyznawcy prawosławia przygotowywali się poprzez 40 dniowy post zwany Filipowym, zakończony wigilią, którego celem jest uświęcenie ostatnich dni roku sakramentem odnowienia duchowej jedności z Bogiem i przygotowanie się do święta Bożego Narodzenia.
Dla większości prawosławnych kolacja wigilijna jest pierwszym posiłkiem tego dnia. Od rana przestrzegają ścisłego postu. Pod obrusem i na wszystkich miejscach do siedzenia, które przykrywa się kapami, obowiązkowo powinno znaleźć się sianko. Rodzina siada do wigilijnego stołu o zachodzie słońca. Na stole powinno się znaleźć dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa.
Wieczerzę wigilijną zaczyna życzeniami gospodarz domu i rozdaje rodzinie na talerzyku prosforę przyniesioną z cerkwi, która jest odpowiednikiem opłatka w kościele katolickim. Prosfory to niewielkie bułeczki składające się z dwóch części symbolizujących dwie natury Chrystusa boską i ludzką. W tradycji prawosławnej wigilia musi być postna. Na stole powinno się znaleźć 12 potraw m.in. kasza -socziwo, pierogi z grzybami, smażone ryby (np. śledź, dorsz lub karp), drożdżowe racuchy, czerwony barszcz i kompot z suszu. W wielu domach przyrządza się także kutię (pęczak z makiem, miodem i orzechami). Natomiast na wsiach popularną potrawą jest kisiel owsiany.
Na wsiach w rogu izby umieszcza się ikonę, pod którą ustawia się snopek zboża przechowywany od dożynek, zwany perepelicą, dla zapewnienia urodzajnego roku. Snopek powinien tam zostać, aż do święta Trzech Króli. Przetrwała też tradycja karmienia po kolacji zwierząt zbożem, aby szczęście nie opuszczało gospodarstwa. Ustrojona choinka znajduje się nie tylko w każdym domu, ale także w cerkwi po obu stronach ikonostasu.
Po wieczornej kolacji, w cerkwiach o godzinie dwunastej, pierwszej lub drugiej (w zależności od parafii) odprawiane jest uroczyste nabożeństwo zwane Wsienoszcznaja (odpowiednik Pasterki), które składa się całonocnego czuwania i liturgii. Następnego dnia o godz. 13 odprawiana jest tzw. uroczysta wieczernia, czyli nieszpory. Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia liturgicznie poświęcony jest Matce Boskiej.
W Cerkwi nie ma żłóbka. Do adoracji wystawiona jest Ikona Bożego Narodzenia. Dla prawosławnych to coś więcej niż obraz. W niej opowiedziana jest cała historia święta. Dlatego to ikona jest wystawiana na środek świątyni do adoracji. Wierni wchodząc i wychodząc całują Ikonę Bożego Narodzenia”. W cerkwiach są natomiast ubrane choinki.
W pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia odprawiane są bożonarodzeniowe nieszpory zwane wieczernią. Po nich wyruszają kolędnicy, którzy zamiast szopki niosą ogromną, ręcznie zrobioną gwiazdę, która jest nieodłącznym i jedynym atrybutem prawosławnych kolędników. Będzie ich można spotkać w sobotę i niedzielę, bo niemal w każdej parafii zorganizowana jest grupa kolędnicza.
Prawosławne święta Bożego Narodzenia mają też inne ciekawe zwyczaje. Na przykład,. na wsiach – w pierwszym dniu świąt gospodarze dają zwierzętom wodę święconą do picia i siano z wigilijnego stołu do jedzenia po to, aby w domu nie zabrakło zdrowia i pomyślności. Trochę święconej wody w tej samej intencji wlewa się do studni. W świąteczny czas wierni prawosławni pozdrawiają się słowamo: „Christos rożdajetsia – sławitie jeho” (Chrystus się rodzi – wychwalajcie Go). Dawniej w święta obserwowano też pogodę, aby dowiedzieć się, jaki będzie nadchodzący rok.