Profesor Paul Dembiński doktorem honoris causa

Profesor Paul Dembiński daje nam lekcję, że etyczność to nie wymysł specjalistów od promocji, lecz integralny składnik odnawiającej się ekonomii – powiedział rektor SGH prof. Marek Rocki podczas uroczystości wręczenia doktoratu honoris causa tej uczelni prof. Paulowi Dembińskiemu. Wybitny ekonomista uhonorowany został podczas uroczystego posiedzenia Senatu SGH w Auli Głównej w Warszawie. Na początku spotkania zgromadzeni chwilą ciszy uczcili pamięć zamordowanego prezydenta Gdańska, Pawła Adamowicza.

– Żyjemy w świecie objaśnianym przez ekonomię. Wśród nauk jest ona tym, czym w wiekach średnich dla europejskiej myśli była teologia, czyli źródłem treści kształtujących inne dziedziny nauki i życia – powiedział na wstępie prof. Rocki. Podkreślił, że większość ludzi żyło lub żyje nadal w przekonaniu, że gospodarka poddana naukowej, nowoczesnej ekonomii jest w pełni bezpieczna, dlatego tak dotkliwym zaskoczeniem dla wszystkich był kryzys lat 2008-2012. Zaznaczył, że podczas gdy część specjalistów poszukiwała przyczyn tego zjawiska w technicznych niedociągnięciach systemów finansowych, prof. Paul Dembiński zwrócił uwagę na etykę i indywidualną odpowiedzialność uczestników każdej transakcji finansowej.

„Z prac profesora Dembińskiego można wyciągnąć wniosek, że codzienny korporacyjny profesjonalizm i posługiwanie się zaawansowanymi metodami analitycznymi nie chroni naszych relacji i transakcji przed błędami wynikającymi ze słabości kondycji ludzkiej. Potrzebujemy świadomej etyki i rzeczywistej odpowiedzialności. To jest nie tylko kwestia wiarygodności sektora bankowego, ale także skutecznego funkcjonowania instytucji finansowych. Prof. Paul Dembiński daje nam lekcję, że etyczność to nie wymysł specjalistów od promocji, lecz integralny składnik odnawiającej się ekonomii” – powiedział.

– Proszę mi wybaczyć, że często będę używał słów: etyka, wartości, dobro społeczne, prawda, uczciwość. Bez nich opis sylwetki i przekazywanych treści przez Profesora byłby bardzo zubożony – podkreślił w laudacji prof. Janusz Ostaszewski, dyrektor Instytutu Finansów Kolegium Zarządzania i Finansów SGH i promotor w postępowaniu o nadanie doktoratu honoris causa prof. Dembińskiemu. – Tę najwyższą godność akademicką nadaje się osobom wybitnym, zasłużonym dla rozwoju nauki, kultury, ludziom wielkiego formatu, bez działalności których świat byłby intelektualnie i materialnie uboższy – zaznaczył.

„Finanse i ekonomia nie mogą koncentrować się tylko na wynikach ekonomicznych. Dzisiaj trudno jest zgłębiać i rozwijać nauki ekonomiczne bez kontekstu społecznego i odwrotnie. Trudno budować demokratyczny porządek gospodarczy bez rzetelnego poznania i zrozumienia reguł kierujących postępowaniem człowieka i jego roli w społeczeństwie. Związek wartości ekonomicznych z ponadczasowymi wartościami humanistycznymi jest wyrazem związku nie tylko z miłości i nie tylko z rozsądku, ale powinno to być „signum temporis” współczesnego świata, w którym powinniśmy nie tylko działać efektywnie, ale również z poszanowaniem wartości ogólnoludzkich” – podkreślił, zwracając uwagę na wkład prof. Dembińskiego w takie właśnie spojrzenie na zjawiska ekonomiczne.

Prof. Dembiński swoje wystąpienie rozpoczął od podziękowań promotorowi i recenzentom projektu, przyjaciołom, szczególnie dr. Wacławowi Piaseczyńskiemu oraz rodzinie i najbliższym. Wspomniał również postaci, które miały szczególny wpływ na jego rozwój intelektualny – o. prof. Innocentego Bocheńskiego, logika i sowietologa, prof. Particka de Laubier, socjologa, specjalistę w dziedzinie chrześcijańskiej myśli społecznej oraz prof. Maurice Cosandey, inżyniera. – Zaszczepili mi oni z jednej strony przyzwyczajenie do logiki w myśleniu i wyczulenie na kwestie epistemologiczne oraz etyczne, z drugiej strony – zamiłowanie do złożonych, systemowych zagadnień i w końcu potrzebę bezpośredniego doświadczenia rzeczywistości w jej relacji do modeli teoretycznych – powiedział.

Odnosząc się do kryzysu ekonomicznego lat 2008–2012, podkreślił, że odcisnął on głębokie piętno na naukach ekonomicznych. Zwrócił też uwagę, że wiązał się on z głębokimi rozbieżnościami między teorią a praktycznym doświadczeniem. Prof. Dembiński zaznaczył, że nie wystarczy analiza systemowa, słupki i cyfry; trzeba wiedzieć „co w cyfrach piszczy”, jaka stoi za nimi rzeczywistość.

Przypomniał też, że przed wybuchem kryzysu nie brano pod uwagę pewnych sygnałów ostrzegawczych, ponieważ nie pasowały one do przyjętego wówczas paradygmatu. Zaznaczył też, że być może rodzi się obecnie nowy paradygmat, który można nazwać ekonomią systemową. Ma on polegać na postrzeganiu rzeczywistości gospodarczej i finansowej nie jako czegoś samoistnego i oderwanego od innych zjawisk społecznych, ale jako sfery ściśle z nimi powiązanej.

W uroczystym posiedzeniu Senatu SGH uczestniczył m.in. ambasador Konfederacji Szwajcarskiej w Polsce, przedstawiciele świata nauki i polityki, członkowie władz warszawskich uczelni oraz żona, dzieci i wnuki prof. Paula Dembińskiego.

Prof. Paul Dembiński (ur. 1955 w Krakowie) jest ekonomistą i politologiem, profesorem Uniwersytetu we Fryburgu w Szwajcarii, współtwórcą i dyrektorem Obserwatorium Finansowego w Genewie, organizacji, której celem jest skłonienie sektora finansowego do brania pod uwagę dobra wspólnego. Jest członkiem rady strategicznej Centrum dla Polityki, Gospodarki i Religii, członkiem Dyrekcji Międzywydziałowego Instytutu Praw Człowieka i Etyki, ekspertem organizacji międzynarodowych, autorem licznych książek i artykułów naukowych.