Rabin i biskup katolicki rozmawiali o Biblii, wspólnych wartościach i antysemityzmie

Rabin Yehoshua Ellis i biskup Mirosław Milewski byli gośćmi spotkania w Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku, z okazji przypadającego w styczniu Dnia Judaizmu. Rozmowę poprowadził dr Rafał Kowalski z Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku. Goście spotkania odpowiadali na pytania między innymi dotyczące sensu organizowania Dnia Judaizmu w Polsce, wspólnych korzeni oraz antysemityzmu.

Dr Rafał Kowalski p.o. kierownika Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku zaznaczył, że spotkanie z okazji Dnia Judaizmu ma miejsce w budynku, który istnieje ponad 200 lat. W nim odprawiane były nabożeństwa żydowskie, ale też odbywała się nauka.

Rabin Yehoshua Ellis, rabin pomocniczy Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie oraz naczelny rabin Górnego Śląska przypomniał, że od wieków trwa spór ot o, co jest ważniejsze: modlitwa czy nauka: – Studiowanie, to chęć zrozumienia chęci Boga, a modlitwa jest jak sen – powiedział rabin.

Biskup pomocniczy diecezji płockiej Mirosław Milewski odwołał się do tablicy znajdującej się w płockim muzeum: wynika z niej, że pod koniec XIX wieku 50 procent mieszkańców Płocka stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego. W obecnym budynku muzeum znajdowała się ich synagoga – centrum życia. W tym miejscu Żydzi uczyli się języka hebrajskiego, czytali Biblię, poznawali zwyczaje. Muzeum Żydów Mazowieckich współcześnie ich przypomina, podobnie jak to, że przez wieki żyli w Płocku wspólnie z Polakami.

Rafał Kowalski odwołał się do najważniejszego symbolu judaizmu, znajdującego się w muzeum: Aron ha-Kodesz, czyli szafy na Torę. Oryginalna święta żydowska szafa znajdowała się w tym budynku od lat 20. XIX wieku, odkąd weszli do niego pierwsi wierni. Odnowiona, jest w nim do dziś. Towarzyszy Dniom Judaizmu, które w Polsce są organizowane od 25 lat.

Bp Milewski zaznaczył, że celem Dnia Judaizmu jest pokazanie głębokich związków judaizmu i chrześcijaństwa: – My, chrześcijanie pamiętamy, że judaizm, to nasze korzenie. Trudno sobie bez tych korzeni wyobrazić chrześcijaństwo.

Rabin Ellis przyznał, że dla niego „każdy dzień to dzień judaizmu”. To dobra okazja do spotkań z innymi, do zastanowienia się wspólnie nad judaizmem i chrześcijaństwem, rozmowy o tradycji, etyce i wartościach. To dobrze, że inni chcą dowiadywać się o religii i tradycji żydowskiej. Bp Milewski dodał, że dzięki takim spotkaniom przełamuje się stereotypy.

Rabin przypomniał, że w tych dniach wyznawcy judaizmu czytają fragmenty Tory (Pięcioksięgu) opowiadające o tym, jak Bóg dał Mojżeszowi Torę na górze Synaj. To Bóg dał człowiekowi wolność. Wolny wybór jest fundamentem. On daje przekonanie, że „każdego dnia można zmienić świat”.

– Judaizm przypomina, że jako ludzie jesteśmy pielgrzymami, wędrujemy ku Ziemi Obiecanej. Nasze życie to pielgrzymka. Ono wpisuje się w historię zbawienia – podkreślił bp Milewski. Natomiast rabin Ellis zaakcentował, że „Bóg przebacza”. Człowiek nie zawsze wie, co jest dobre, ale może liczyć na Boże przebaczenie.

Goście spotkania zapytano też o ulubiony fragment z Pisma Św. Bp Milewski powiedział, że jego ukochaną księgą są Psalmy, a zwłaszcza Psalm 23: „Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną” (Ps 23,4). Natomiast rabin Ellis często sięga po Księgę Rodzaju, księgę o początkach narodu żydowskiego, piękną literacko, ale też psychologiczną.

Jeśli chodzi o święta, to ulubionym świętem rabina jest żydowskie święto Pesach – święto obchodzone na pamiątkę wyjścia z niewoli egipskiej, a biskupa – Wielkanoc, która przypomina mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, a także uroczystość Wszystkich Świętych 1 listopada.

Padło również pytanie dotyczące antysemityzmu: – Antysemityzm jest po prostu grzechem, to rzecz zła i niedopuszczalna, tak jak złe jest występowanie przeciwko innej religii. Jakakolwiek forma antysemityzmu jest złem moralnym i nie możemy się na nią godzić. Dziś w Polsce żyjemy w pokoju, braterstwie i zrozumieniu. Nie jest u nas tak, jak w niektórych krajach Europy Zachodniej, gdzie przed synagogami stoi policja. Mamy jednego Boga. Świat wiary i świat wartości, to dla nas ta sama rzeczywistość – powiedział biskup katolicki.

Natomiast rabin stwierdził, że trzeba się wzajemnie spotykać, ale to nie zawsze wystarcza: – Zwalczanie nienawiści jest trudne, podobnie jak zwalczanie antysemityzmu – powiedział gość z Warszawy.

– Dziś bardzo modna jest „kultura unieważniania” – przeszłości, tradycji, moralności, by kształtować rzeczywistość bez Boga. Dzień Judaizmu przypomina, że to nie „kultura zerwania”, ale „kultura ciągłości” kształtuje naszą codzienność. Hermeneutyka ciągłości (Benedykt XVI) to pamiętanie o swoich korzeniach, o przeszłości – zaakcentował biskup pomocniczy w Płocku.

Goście spotkania przeczytali także Psalm 62: rabin po hebrajsku, a biskup po polsku.

Ostatnie spotkanie w ramach Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan w Płocku odbędzie się 25 stycznia. Będą to nieszpory w Świątyni Miłosierdzia i Miłości Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, z udziałem bp. M. Karola Babiego, biskupa naczelnego tego Kościoła i biskupa płockiego Piotra Libery.

Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku zaczęło działalność w marcu 2013 r. w odremontowanej zabytkowej płockiej Małej Synagodze. Wybudowana około 1810 r. w stylu klasycystycznym jest jedną z nielicznych zachowanych na Mazowszu i jedyną w regionie płockim. W latach 50. XX w. synagoga została zamieniona na szwalnię. Od końca lat 80. minionego stulecia opuszczony już wtedy budynek niszczał. Z wyposażenia synagogi ocalała jedynie Aron ha-Kodesz, szafa na Torę.

Inicjatorem przeprowadzenia renowacji Małej Synagogi z przeznaczeniem na Muzeum Żydów Mazowieckich było społeczne Stowarzyszenie Synagoga Płocka, które na ten cel zebrało 1,3 mln zł. Koszt inwestycji wyniósł ponad 9 mln zł, z czego 7,7 mln zł pochodziło ze środków unijnych. Główną część ekspozycji muzealnej stanowi multimedialna prezentacja historii i kultury Żydów na Mazowszu. Jest też odrębna część poświęcona Holokaustowi.