Ruch Społeczny „Solidarność” głównym laureatem Nagrody Społecznej im. Błogosławionego Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Ruch Społeczny „Solidarność” oraz zasłużeni w realizacji ideałów solidarności Ewa Tomaszewska i Waldemar Bartosz – to tegoroczni laureaci Nagrody Społecznej im. Błogosławionego Kard. Stefana Wyszyńskiego, przyznawanej za szczególne zasługi w propagowaniu, rozwoju i tworzeniu myśli społecznej opartej o idee chrześcijańskie i naukę Kościoła. Uroczysta gala wręczenia statuetek Nagrody odbyła się 28 marca wieczorem w rezydencji Arcybiskupów Warszawskich.

Laureatami Nagrody – przyznawanej przez Fundację SPES – są wybitne postacie i organizacje, które legitymują się osiągnięciami w zakresie działalności naukowej, publicystycznej lub praktycznej odnoszącej się do życia społecznego i zasługującej na wyróżnienie z uwagi na wartości chrześcijańskiej.

Statuetki prezentujące postać Błogosławionego Prymasa Tysiąclecia z rąk Michała Drozdka, prezesa Fundacji SPES oraz bp. Piotra Jareckiego odebrali: w imieniu Ruchu Społecznego „Solidarność” Bartłomiej Mickiewicz, wiceprzewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” oraz Wojciech Włodarczyk z „Solidarności” Rolników Indywidualnych i Waldemar Bartosz, wieloletni przewodniczący „Solidarności” Świętokrzyskiej, a także Ewa Tomaszewska.

Ruch Społeczny „Solidarność” został uhonorowany za „obudzenie w Polakach nadziei, która pomogła zorganizować się narodowi wokół wartości stanowiących od wieków główny nurt naszej kultury społecznej, aby z czasem stanowić najważniejszy motor odrzucenia narzuconego nam siłą ustroju i odzyskania przez Polaków niepodległości”.

Po odebraniu nagrody Bartłomiej Mickiewicz powiedział, że traktuje ją jako wyraz szacunku dla kilkudziesięcioletnich dokonań związku zawodowego „Solidarność”, który będąc wierny podstawowym chrześcijańskim wartościom zawsze walczył o wolność inspirując ruch społeczny, mający istotny wpływ na współczesne dzieje Polski. Zapewnił, że członkowie „Solidarności”, głównie robotnicy, tak jak ongiś przeciwstawiali się fałszywym i zniewalającym człowieka ideologiom, tak będą to robić i dziś. Dodał, że „wszystkie środowiska, które walczą o wolność i o prawdę, powinny dziś się konsolidować i dawać publiczne świadectwo”.

Wojciech Włodarczyk z „Solidarności” Rolników Indywidualnych przypomniał jak wiele „Solidarność” rolników zawdzięcza prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu, bez którego pomocy nigdy by nie powstała. Zapewnił, że tak jak przed laty, tak i dziś „zwycięstwo będzie zawsze po stronie prawdy”, a rolnicy „nie pozwolą sobie odebrać wiary, ojczyzny i ducha narodowego”. Poinformował też, że „Solidarność” Rolników Indywidualnych czyni obecnie starania, aby władze Kościoła zgodziły się, by kard. Stefan Wyszyński był patronem tej gałęzi „Solidarności”.

Ewie Tomaszewskiej i Waldemarowi Bartoszowi Nagroda została przyznana za to, że osoby te „szczególnie zasłużyły się w realizacji celów społecznych Ruchu Społecznego „Solidarność”, takich jak prawa ludzi pracy, dialog społeczny, czy oparta na katolickiej nauce społecznej polityka społeczna”.

Ewa Tomaszewska po odebraniu statuetki podkreśliła jak wielką rolę w obudzeniu „Solidarności” miała pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1979 r. „To dało nam siłę i przyniosło nadzieję” – powiedziała, mówiąc też o późniejszym wsparciu dla ”Solidarności” ze strony kard. Józefa Glempa i całego Kościoła w Polsce. Nawiązując do sytuacji dziś przyznała, że ideały „Solidarności” będą nas inspirować w staraniach o zachowanie wolności i suwerenności naszego kraju. Dodała, że „dzisiejsza gala powinna być początkiem konkretnych działań w kierunku przygotowania Polski do tych nowych wyzwań”.

Wręczenie Nagród poprzedzone zostało refleksją nt. znaczenia dziedzictwa „Solidarności” oraz inspiracji jaką było dla niej społeczne nauczanie Kościoła, w szczególności Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego. Prof. Paweł Skibiński, reprezentujący w Kapitule Nagrody Arcybiskupa Warszawskiego, mówił o „Korzeniach Solidarności  w głównym nurcie polskiej kultury społecznej”. Podkreślił, że ruch społeczny stworzony przez „Solidarność”  reprezentuje to, co jest w gruncie rzeczy istotą polskości. A wizja „polskości” Solidarności zawsze opierała się na wizji dobra wspólnego jakie prezentuje Katolicka Nauka Społeczna. Z kolei język jakim się Solidarność posługiwała w swych początkach był w dużej mierze językiem nauczania społecznego Kościoła.

Prof. Jan Żaryn, przewodniczący Kapituły Nagrody, podkreślił rolę jaką wobec rodzącej się „Solidarności” odegrał kard. Wyszyński. Wyjaśnił jak wielki realizm i mądrość polityczna cechowała Prymasa Tysiąclecia, który z jednej strony starał się ostrzegać przed zbytnią radykalizacją żądań związku w obawie przez możliwością sowieckiej interwencji, a z drugiej cały czas apelował o bardziej pogłębioną formację działaczy ruchu. Wzywał do „pracy nad sobą” i kierowanie się zawsze Ewangelią. Żaryn przypomniał też, jak bardzo Prymas Wyszyński obawiał się przejęcia ideowego przywództwa „Solidarności” przez tzw. laicką lewicę, czemu służyć miały m. in. tezy zawarte w książce Adama Michnika „Kościół-lewica-dialog”, wobec której był bardzo krytyczny.

Bp Piotr Jarecki w swoim znakomitym wykładzie mówił o „Dziedzictwie Solidarności  w świetle katolickiej nauki społecznej”.  Przypomniał, że ruch polskiej „Solidarności” bliski był i starał się realizować podstawowy kanon nauczania społecznego Kościoła – zarówno jeśli chodzi o prawa człowieka, w tym szczególnie prawa pracownicze jak i szerszą wizję dobra wspólnego społeczeństwa. Przywołując słynne 21 postulatów rodzącej się podczas strajków sierpniowych „Solidarności”, wyjaśnił, że „wyrażały one nie tylko bezpośrednie postulaty obrony swoich praw przez strajkujących, ale znacznie szerszą wizję społeczeństwa, inspirowaną w dużej mierze społecznym nauczaniem Kościoła”.

Podsumowując mówił, że jedną z największych zasług „Solidarności” było zjednoczenie społeczeństwa polskiego w latach 80-tych wokół najważniejszych ideałów. Bolał, że dziś już taka siła w Polsce nie istnieje. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy – jak podkreślił – był brak dostatecznej formacji ludzi „Solidarności”, co skutkowało tak licznymi wewnętrznymi podziałami i walkami. Przyznał, że współczesne wyzwania są przeogromne, wobec czego „stoi przed nami dziś olbrzymia praca, przede wszystkim w sferze edukacji”. Wyjaśnił, że „tak jak ongiś dla nauczania społecznego Kościoła najważniejszą kwestią była tzw. kwestia społeczna, tak dziś jest nią z pewnością kwestia antropologiczna.

Na zakończenie gali Michał Drozdek wezwał do kontynuacji działań w duchu ideałów Ruchu Społecznego „Solidarności”. Wyjaśnił, że jest to potrzebne do utrzymania stabilnego rozwoju gospodarczego, odbudowy naturalnego dynamizmu podmiotowego społeczeństwa opartej na własnej kulturze tożsamości narodowej i silnego, świadomego swych celów państwa. „Chcemy zachęcić Polaków – wzywał – do poważnej dyskusji na te tematy i do tworzenia oddolnych, dynamicznych inicjatyw i struktur społecznych, niszczonych planowo latami przez naszych wrogów”. Wyjaśniał, że w dalszej perspektywie skupione na gali środowiska myślą m.in. o utworzeniu Akademii Kapitału Społecznego. Byłaby to placówka założona przez różne organizacje o profilu zbieżnym z ideami „Solidarności”, która zajmowałaby się wspieraniem nieformalnych szkoleń realizowanych przez organizacje i instytucje terenowe, głównie dla młodych ludzi wchodzących w życie zawodowe, szczególnie na stanowiskach kierowniczych.

***

Nagroda Społeczna im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego przyznawana jest przez Kapitułę powoływaną przez Fundację „SPES”, na której czele stoi prof. Jan Żaryn. Protoplastą Nagrody Społecznej im. kard. Wyszyńskiego była Nagroda „Spes”, nawiązująca do soborowej konstytucji „Gaudium et Spes” powołana w latach 70. przez Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych w Warszawie, założony przez znanego działacza chrześcijańsko-społecznego Janusza Zabłockiego. Do jej laureatów należeli nestorzy katolickiej nauki społecznej, tacy jak prof. Czesław Strzeszewski czy ks. prof. Józef Majka. Znani działacze społeczni jak prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Włodzimierz Fijałkowski czy prof. Ryszard Bender. W latach 1987-2002 nagroda nie była przyznawana.

Przyznawanie Nagrody zostało wznowione przez Fundację SPES, która została powołana w 2002 r. z inicjatywy Janusza Zabłockiego. Fundacja skupia obecnie środowisko znanych ekspertów i promotorów Katolickiej Nauki Społecznej. Jej prezesem jest Michał Drozdek. W latach 2002-2007 r. Fundacja „SPES” była wydawcą czasopisma „Znaki Nowych Czasów”.