Tarnowskie obchody 80. rocznicy pierwszego transportu do KL Auschwitz

80 lat temu z Tarnowa wyruszył pierwszy transport więźniów do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Mieszkańcy pamiętają o tym wydarzeniu. Były uroczystości przy pomniku I Transportu i Msza św. Jutro odbędzie się Marsz Pamięci. Mieszańcy przejdą historyczną trasą, jaką 80 lat temu powędrowali na rampę kolejową więźniowie I Transportu.

„14 czerwca 1940 r. Niemcy wywieźli do obozu 728 Polaków. Byli to zazwyczaj młodzi ludzie przywiezieni z więzienia w Tarnowie. W tej grupie znaleźli się członkowie powstającego ruchu oporu, a także chętni do wstąpienia w szeregi armii polskiej tworzonej na Zachodzie u boku aliantów, a złapani podczas przekraczania granicy. Wśród osób starszych dominowali przedstawiciele przedwojennych polskich elit lokalnych, również kilka osób żydowskiego pochodzenia” – mówi Piotr Dziża, członek Konwentu Organizacyjnego Międzynarodowego Społecznego Komitetu 14 czerwca.

Smutne wydarzenia sprzed lat wspominano przy Pomniku I Transportu, który stoi w Tarnowie. Ofiary obozu uczczono minutą ciszy. Przy pomniku złożono kwiaty i znicze pamięci. Obecni byli parlamentarzyści, samorządowcy, członkowie organizacji kombatanckich, mieszkańcy Tarnowa. Barbara Wojnarowska-Gautier, była więźniarka KL Auschwitz apelowała, by kolejne pokolenia pamiętały o historii.

Następnie w katedrze została odprawiona Msza św. w intencji więźniów I Transportu i ofiar innych obozów.
W homilii ks. Adam Nita, proboszcz parafii katedralnej przypomniał, że ostatni więzień pierwszego transportu – Kazimierz Albin – zmarł 22 lipca 2019 r.

„Dzisiaj na nas spoczywa obowiązek, aby pamięć nie zaginęła o tych znękanych i porzuconych, tych maltretowanych i bestialsko zamordowanych. Temu ma służyć ustanowiony przez Sejm RP w 2006 r., w rocznicę pierwszego transportu do Auschwitz, Narodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady, jak również zawiązany w Tarnowie Międzynarodowy Społeczny Komitet 14 czerwca” – mówił ks. Nita.

Proboszcz parafii katedralnej podkreślał, że powinniśmy przypominać prawdę o tamtych tragicznych wydarzeniach. „Abyśmy tak my jak i inni nie ulegli pokusie, nie relatywizowali dokonanego zła, nie mylili kata z ofiarą. A niestety co jakiś czas to kłamstwo pojawia się w przestrzeni publicznej tak w Polsce jak i na świecie, choćby przez określenie „polskie obozy”. Gdybyśmy na to zezwolili wtedy ci, którzy złożyli ofiarę z własnego życia, jeszcze raz po śmierci, zostaliby zdeptani i opuszczeni. Zresztą podobnie chciano postąpić w czasach komunistycznych z żołnierzami niezłomnymi” – dodał ks. Adam Nita.

Pierwsi więźniowie w obozie otrzymali numery od 31 do 758. Wojnę przeżyło 298 więźniów z pierwszego transportu, zginęło 272, w przypadku 158 los jest nieznany.

Na ulicy Wałowej w Tarnowie można oglądać 728 plansz upamiętniających każdego z pierwszych więźniów największego niemieckiego obozu a na Placu Sobieskiego plenerową wystawę.

W niedzielę o godz. 9:00 mieszkańcy Tarnowa przejdą spod Pomnika I Transportu, ulicami Wałową, Krakowską, na rampę kolejową – czyli historyczną trasą, którą pokonali ci, których 80 lat temu Niemcy wywieźli do Auschwitz. Światła Pamięci złożone zostaną pod obeliskiem z nazwiskami wszystkich więźniów z pierwszego transportu.

Uczestnicy Marszu Pamięci będą mogli zwiedzić otwartą wystawę sztuki obozowej przygotowaną na Dworcu PKP. Kulminacyjnym punktem niedzielnych obchodów będzie rozpoczynający się w południe multimedialny piknik historyczny w Amfiteatrze Letnim przy ul. Kopernika, podczas którego będzie można zobaczyć kilka krótkometrażowych filmów dokumentalnych i krótkich unikalnych reportaży poświęconych tematyce Auschwitz, a także teledysków i spotów kampanii społecznej „Projekt 14 czerwca”. Materiały filmowe przeplatać będą rozmowy z przedstawicielami rodzin i przyjaciółmi więźniów nie tylko Auschwitz oraz społecznikami i badaczami zajmującymi się tą tematyką. Całość zakończy premiera najnowszego dokumentu Gabrieli Mruszczak „Auschwitz, boks i chleb”, poświęconego słynnej postaci „boksera z Auschwitz” Tadeusza Pietrzykowskiego.

Osoby, które posiadają konto na Facebooku, Twitterze lub Instagramie mogą wziąć udział w Narodowej Wirtualnej Sztafecie Pamięci o 14 czerwca.

Każdy może w niej oddać, bez wychodzenia z domu, hołd jednemu z 728 więźniów pierwszego transportu, umieszczając planszę z jego imieniem, nazwiskiem, numerem i podobizną na swoim profilu. Oto link do tego wydarzenia.

„Również następne transporty do Auschwitz stanowili Polacy. Przez kolejne dwa lata funkcjonowania obozu, aż do czasu wdrożenia przez Niemców ludobójczego planu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, to nasi rodacy stanowili dominującą większość męczonych i mordowanych tam osób” – przypomina Piotr Dziża, członek Konwentu Organizacyjnego Międzynarodowego Społecznego Komitetu 14 czerwca.

Z okazji rocznicy powstała strona www.14czerwca.pl

Ponadto uruchomiona została także strona www.pierwszytransport.tarnow.pl

Od 15 czerwca przez 28 dni na Poczcie Głównej przy ul. Mickiewicza w Tarnowie będzie wybijany okolicznościowy stempel z motywem graficznym wagonu i okolicznościowym napisem z okazji 80. rocznicy. W dystrybucji urzędów pocztowych na terenie całego kraju znajdzie się także specjalna karta okolicznościowa.
Do końca roku każdy może sobie przybić w Tarnowskim Centrum Informacji, Rynek 7 rocznicowy stempel z motywem plastycznym zaczerpniętym z tarnowskiego Pomnika I Transportu.