VI Światowe Spotkanie Rodzin w Mieście Meksyk zakończone

Pod hasłem „Rodzina szkołą wartości ludzkich i chrześcijańskich” w Mieście Meksyk odbyło się od 14 do 18 stycznia br. VI Światowe Spotkanie Rodzin. Wzięło w nim udział 10 tys. osób z 98 krajów, w tym 19 kardynałów i 200 biskupów.

Benedykta XVI w stolicy Meksyku reprezentował legat papieski kard. Tarcisio Bertone, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, który w sanktuarium Matki Bożej z Guadalupe przewodniczył modlitwie różańcowej i Mszy św. na zakończenie spotkania.

Do uczestników kongresu skierował dwukrotnie przesłanie Ojciec Święty, który również ogłosił, że VII Światowe Spotkanie Rodzin odbędzie się w Mediolanie (Włochy) w 2012. W ramach Spotkania Rodzin odbyło się Sympozjum Teologiczno-Duszpasterskie, którego prace przebiegały w trzech kierunkach: „Stosunki i wartości rodzinne”, „Rodzina a seksualność” oraz „Wychowawcze powołanie rodziny”. Inicjatorem międzynarodowych zlotów rodzinnych był Jan Paweł II.

Rodzina w sercu papieża

Spotkanie Rodzin zakończyła uroczysta Msza św. z udziałem tysięcy wiernych z całego świata zgromadzonych na placu przed bazyliką Matki Bożej w Guadelupe. Liturgii przewodniczył legat papieski kard. Tarcisio Bertone. Dzięki łączom satelitarnym swoje przesłanie do zebranych wygłosił Benedykt XVI.

– Rodzina jest w sercu papieża – podkreślił papież i zapewnił o swojej modlitwie w intencji wszystkich rodzin na całym świecie, zawierzając je zarazem Matce Bożej z Guadalupe – aby „kroczyły drogą świętości”.

– Meksykanie dobrze wiedzą, że mają szczególne miejsce w sercu papieża. W moich myślach są obecni ojcowie z ich radościami i nadziejami, projektami i niepokojami. W Meksyku Ewangelia jest głęboko zakorzeniona, tworząc część kultury, tradycji i tożsamości mieszkańców. Trzeba chronić to bogate dziedzictwo, aby było siłą do utrzymania wartości moralnych i duchowych i żeby przezwyciężało wszelkie trudności, jakie stają przed nowymi pokoleniami – mówił Ojciec Święty.

Benedykt XVI zaznaczył, że „rodzina jest niezastąpionym fundamentem społeczeństwa i dobrem dla dzieci, godnych postrzegać życie jako owoc miłości i całkowitego oddania ze strony rodziców”. – Rodzina ma pierwsze miejsce w wychowaniu dzieci. Jest szkołą wartości ludzkich. Prawdziwa wolność człowieka polega na byciu stworzonym na obraz i podobieństwo Boże, i z tego powodu człowiek winien działać z odpowiedzialnością, wybierając zawsze dobro, aby mógł żyć w miłości. Do tego bardziej niż teoretycznych rozważań potrzeba współżycia w miłości, którą może dać tylko wspólnota rodzinna. Jest to jedyne miejsce, gdzie można nauczyć się prawdziwie przeżywać wartość życia, zdrowia, wolności, pokoju, sprawiedliwości, prawdy, pracy, zgody i respektu. Dziś bardziej niż kiedykolwiek potrzeba świadectwa i publicznego zaangażowania wszystkich ochrzczonych, aby potwierdzić godność i wartość rodziny, oraz nierozerwalnego małżeństwa, w którym kobieta jest gotowa na przyjęcie nowego życia – podkreślił Benedykt XVI.

Papież zapewnił o swej więzi szczególnie z rodzinami przechodzącymi różnego rodzaju trudności. Ojciec Święty zawierzył rodziny świata opiece Matki Bożej i udzielił wszystkim apostolskiego błogosławieństwa.

Homilia watykańskiego sekretarza stanu

W homilii kard. Bertone zapewnił o papieskiej łączności ze wszystkimi zebranymi. Powitał obecnych kardynałów, biskupów, księży i świeckich, którzy troszczą się o kondycję rodzin w swoich środowiskach. – W centrum każdej chrześcijańskiej rodziny znajduje się Jezus Chrystus; to z nim łączy się ona, to jego obecność przemienia każdą chwilę rodzinnego życia. Każdy członek rodziny jest jednakowo ważny – powiedział kardynał. Wraz z sekretarzem stanu Stolicy Apostolskiej Mszę św. koncelebrowali m. in. przewodniczący Papieskiej Rady ds. Rodziny kard. Nenio Antonelli oraz prymas Meksyku kard. Norberto Rivera Carrera.

Metropolita Miasta Meksyk, kard. Rivera Carrera przywitał obecnych przypominając, że w liturgii dzięki łączom satelitarnym uczestniczy Benedykt XVI. W sposób szczególny przywitał reprezentantów rodzin z 98 krajów, które uczestniczyły w spotkaniu. Liturgię słowa odprawiono w języku angielskim i hiszpańskim.

Po zakończeniu homilii obecne rodziny odnowiły przyrzeczenia małżeńskie. Kard. Bertone wezwał zebrane małżeństwa do podania sobie rąk i wszyscy wspólnie odnowili przyrzeczenie miłości, wierności i uczciwości małżeńskiej. Następnie małżonkowie włożyli pobłogosławione przez kardynała obrączki.

Modlitwę wiernych za rodziny odmówiono w 10 językach. W języku polskim modlitewne wezwanie odczytała Maria Smereczyńska.

Po Komunii św. Prymas Meksyku w imieniu uczestników VI Światowego Spotkania Rodzin pozdrowił Benedykta XVI. Kiedy na ekranach telebimów ukazał się papież na placu wybuchły gromkie brawa.

Następnie legat papieski przekazał na ręce Prymasa Meksyku stułę i kielich z herbem papieskim jako znak wdzięczności Ojca Świętego za trud przygotowania VI Światowego Spotkania Rodzin.

Kard. Antonelli podziękował papieżowi za wspólną modlitwę i apostolskie błogosławieństwo, legatowi papieskiemu za godne reprezentowanie Ojca Świętego a kardynałowi Norberto Rivera Carrera za przygotowanie Spotkania.

Włoski purpurat podziękował również metropolicie Mediolanu, kard. Dionigi Tettamanziemu za zgodę na organizacji kolejnego spotkania, które będzie przebiegało pod hasłem „Rodzina miejscem pracy i odpoczynku”.

Kongres teologiczno-duszpasterski

Obrady otworzył 14 stycznia przewodniczący Papieskiej Rady ds. Rodziny kard. Ennio Antonelli. W przemówieniu powitalnym wielokrotnie podkreślał ważną rolę rodziny w społeczeństwie. Przypominając dzieje Światowych Spotkań nawiązał do ich inicjatora Jana Pawła II. Gdy tylko wypowiedział słowa: „umiłowany Jan Paweł II”, rozległy się wielkie brawa, które przeszły w owację na stojąco.

Prezydent Meksyku Felipe Calderón Hinojosa podziękował Benedyktowi XVI za wybór jego kraju na miejsce spotkania. – Jesteśmy dumni, że po raz drugi spotkanie to odbywa się w Ameryce Łacińskiej – powiedział szef państwa. Ubolewając z powodu nieobecności Ojca Świętego, dodał, że Meksykanie zawsze będą „z otwartymi ramionami czekać na papieską wizytę”. Mówca stwierdził, że rodzina jest sercem społeczeństwa i odnawiając rodzinę odnawia się całe społeczeństwo; jest podstawą, gdzie przekazuje się wartości polityczne i ekonomiczne. – Upadek wartości rodzinnych prowadzi do narastania problemów społecznych i wzrostu przestępczości – podkreślił prezydent Meksyku.

Ideologia i seksualizm

Pierwszego dnia główne referaty wygłosili: kard. Marc Ouellet z Kanady i kaznodzieja Domu Papieskiego o. Raniero Cantalamessa. Metropolita Quebecu nakreślając kondycję współczesnej rodziny zastanawiał się nad genezą nowych ustaw, które godzą w dobro rodziny i dzieci. W jego przekonaniu aktualna sytuacja jest konsekwencją poważnej wojny kultur, ścierania się realizmu antropologicznego z ideologią gender, która odwodzi człowieka od tego, co jest rzeczywistym fundamentem jego życia i każe mu wierzyć, że świat międzyludzkich relacji można tworzyć w oparciu o indywidualne żądze.

Do ponownego odkrycia „biblijnego ideału małżeństwa i rodziny” wezwał chrześcijan o. Cantalamessa. Kaznodzieja Domu Papieskiego podkreślił, że nie wystarczy bronić chrześcijańskiej idei małżeństwa i rodziny. Najważniejszy jest – jego zdaniem – spoczywający na wyznawcach Chrystusa obowiązek życia tym ideałem w pełni i proponowania go współczesnemu światu „bardziej przez czyny niż słowa”. Włoski kapucyn wskazał, że konieczne jest ponowne odkrycie aktu małżeńskiego jako obrazu miłości Boga.

Parafie i ruchy a rodzina

Wśród organizmów, które pomagają Kościołowi w formowaniu wartości rodzinnych, należy szczególny nacisk położyć na parafie, ruchy i stowarzyszenia prorodzinne – mówiono podczas obrad okrągłego stołu, któremu przewodniczył kard. Stanisław Ryłko, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich. Rola, jaką ma do odegrania parafia w kształtowaniu wartości chrześcijańskich w rodzinie, została przeanalizowana przez meksykańskiego proboszcza ks. Saula Ragoitię. Z kolei dla Marilyn Barrio z ruchu Focolari stwierdził, że stowarzyszenia kościelne są bezpiecznym portem, w którym rodzina może szukać schronienia i umocnienia w tradycyjnym wychowaniu dzieci, opartym na chrześcijańskich wartościach. W tych wspólnotach pracuje bowiem wiele małżeństw, i z ich doświadczenia mogą skorzystać rodziny przeżywające trudności.

Migracja i media

Zagadnienia migracji, roli mediów w kształtowaniu rodziny oraz polityki prorodzinnej były tematami drugiego dnia kongresu. Pierwszą sesję poświęcono problemowi seksualności i roli środków społecznego przekazu w kształtowaniu rodziny. Drugiej sesji – poświęconej migracji – przewodniczył kard. Odilo Pedro Scherer, arcybiskup São Paulo. Sesję popołudniową poprowadził metropolita Paryża kard. André Vingt-Trois.

Występująca na kongresie przedstawicielka Polskiej Federacji Rodzin Katolickich, Maria Smereczyńska, wskazała na obowiązki państwa, które powinno zagwarantować rodzinie wsparcie polityczne, ekonomiczne, społeczne i prawne. Przestrzegła przed myleniem prawdziwej polityki prorodzinnej, pozwalającej rodzinie jak najlepiej wypełniać swoje zadania z polityką „państwa opiekuńczego”, ponieważ jak zaznaczyła, rodzina nie jest problemem, który należy rozwiązać, lecz wartością, którą należy wspierać.
– Negatywne wpływy nieodpowiedzialnych mediów oraz migracji sprawiły, że na kontynencie azjatyckim mamy do czynienia z podważeniem tradycyjnych wartości i świętości ludzkiej płciowości – stwierdził na tym forum bp Socrates Villegas z Filipin. Przemiany kulturowe sprawiły, że osłabło poszanowanie dla życia, lekceważy się osoby starsze i chore. Wśród młodzieży można dostrzec częściej postawy konsumpcyjne i niechęć do wartości duchowych, traktowanych jako przeszkoda dla postępu – stwierdził filipiński hierarcha.

Z kolei profesor Max Seckler z Ave Maria University na Florydzie (USA) wyraził zaniepokojenie postawą części rodziców, którzy nie wywiązują się z obowiązku katolickiego wychowania swych dzieci. Nie można ograniczać się jedynie do posyłania młodzieży do szkół katolickich. Konieczny jest również kontakt osobowy i dzielenie życia. Temu celowi może służyć praktykowany przez dwa miliony amerykańskich rodzin system szkolnictwa domowego. Pozwala on przekazywać wartości i przeciwstawić się niebezpiecznym tendencjom współczesnego świata.

Na konieczność właściwego wychowywania swych dzieci i przeciwdziałania rozbiciu rodzin wskazał również stojący na czele Rycerzy Kolumba Carl A. Anderson. – Jeśli będziemy wychowywać dzieci, szanując ich godność, to z kolei one będą potrafiły właściwie traktować swe własne dzieci i przekazywać im najistotniejsze wartości – stwierdził przełożony największej organizacji laikatu na kontynencie amerykańskim.

Rodzina podmiotem życia Kościoła

Warunkiem ewangelizacji we współczesnym, zlaicyzowanym świecie jest podjęcie przez wszystkich chrześcijan swego powołania – uczniów i misjonarzy, jak czynili to chrześcijanie pierwszych wieków, żyjący w świecie pogańskim – stwierdził kard. Ennio Antonelli. Wystąpienie przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Rodziny zakończyło obrady kongresu teologiczno-duszpasterskiego.

Purpurat wskazał, iż zdrowa rodzina jest podmiotem życia Kościoła oraz ewangelizacji. Natomiast rodzina chora rodzi niepewność, nieufność, konflikty, napięcia, spadek urodzeń, niedostatek i zaburzenia edukacji, przestępczość nieletnich, samotność, ubóstwo oraz niesprawiedliwość wobec najsłabszych.

W trakcie kongresu omówiono też aspekty psychologiczne, duchowe, moralne i ekonomiczne życia rodzinnego. Zagadnienia te zostały podjęte przez przedstawicieli wielu narodów i różnych kontynentów. Wśród tematów Kongresu znalazły się także problemy osób rozwiedzionych i ich dzieci oraz rodzin niepełnych.

Zlot rodzin był dla kard. Bertone również okazją do spotkania z meksykańskimi biskupami. Zwrócił on uwagę na konieczność dowartościowania laikatu, zwłaszcza w dziedzinie świadectwa życia małżeńskiego i rodzinnego. Najbliższy współpracownik Ojca Świętego zaznaczył, że szczególnym powołaniem laikatu jest świadectwo życia wiarą we wspólnocie małżeńskiej i rodzinnej. Watykański sekretarz stanu wskazał także, iż ustawodawstwo państwowe powinno respektować właściwą tożsamość małżeństwa i rodziny.

Polska rodzina

W skład polskiej delegacji na VI Światowe Spotkanie Rodzin wchodziły małżeństwa zaangażowane w ruchy prorodzinne i struktury duszpasterstwa rodzin, a także duszpasterze rodzin i duchowni naukowo zajmujący się tą tematyką. Obecni byli m.in.: wiceprzewodniczący Rady ds. Rodziny KEP bp Stanisław Stefanek, Maria Smereczyńska, Jacek Pulikowski, Antoni Zięba. Jak powiedział bp Stefanek, członkowie polskiej delegacji przyjechali na VI Światowe Spotkanie Rodzin, aby bardziej słuchać niż mówić. Ordynariusz łomżyński zaznaczył, że przybyli do Meksyku także po to, aby dzielić się swym doświadczeniem w dziedzinie ochrony życia. Uważa on, że meksykański kongres pomoże Kościołowi powszechnemu w wypracowaniu programu pracy, który ukaże piękno wiernej, odpowiedzialnej i owocnej miłości małżonków.

Rodzina potrzebuje ideałów – stwierdzili Mirosława i Paweł Kwasowie. Małżonkowie zaangażowani w duszpasterstwo rodzin podkreślali konieczność wsparcia mediów w ukazywaniu wzorców pozytywnych, dowartościowaniu duchowości i prezentowaniu wartości sakramentu małżeństwa.

Według Jacka Pulikowskiego, prezesa Stowarzyszenia Rodzin Katolickich, który przyjechał do Meksyku wraz ze swą małżonką Jadwigą, zadaniem rodziny jest nie tylko dawanie przykładu postaw, ale także bronienie dzieci przed złą telewizją, szkodliwym oddziaływaniem rówieśników i złymi wpływami świata. – Wszyscy przyjechali, by ukazać, że istnieje normalna rodzina. Jej wzorzec, zawarty w planach Bożych, można odczytać z natury człowieka. Rodzina – to nade wszystko miejsce spotkania psychicznego i duchowego, o czym tak trudno mówi się na forach współczesnych areopagów – zaznaczył prezes Stowarzyszenia Rodzin Katolickich.

Święto rodzin

W najsłynniejszym meksykańskim sanktuarium maryjnym w Guadalupe w ramach święta rodzin odbyło się nabożeństwo różańcowe, połączone z dawaniem świadectw przez rodziny z całego świata. Przed oficjalną częścią spotkania, które miało miejsce na placu przed bazyliką Matki Bożej, odbywały się pokazy folklorystyczne. Na trybunach widać było flagi poszczególnych krajów oraz VI Światowego Spotkania Rodzin. Kolorowymi flagami narodowymi i radosnymi okrzykami zwracały na siebie uwagę delegacje z Chile, Kolumbii, Boliwii, Angoli i innych krajów afrykańskich, Włoch oraz gospodarzy spotkania – Meksyku. Gdy w wystąpieniach wspominano Jana Pawła II, inicjatora Światowych Spotkań Rodzin, rozlegały się gromkie brawa. Kard. Bertone podziękował rodzinom za trud i wyrzeczenia związane z podróżą do Meksyku oraz wszystkim woluntariuszom i meksykańskim rodzinom za otwartość i życzliwość w goszczeniu delegacji poszczególnych krajów. Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej podkreślił, że Benedykt XVI zwołując VI Światowe Spotkanie Rodzin chciał przypomnieć światu, iż rodzina jest wezwana do wychowania przyszłych pokoleń zgodnie z wartościami chrześcijańskimi i kierowania życiem na wzór Jezusa Chrystusa.

Podczas składania świadectw każdy oddawał swoją rodzinę w opiekę Świętej Rodziny z Nazaretu. Poszczególne wypowiedzi były przeplatane występami znanych meksykańskich piosenkarzy. Przedstawiciele Europy mówili o trudach świadectwa wiary w środowiskach silnie zlaicyzowanych, USA – o zaangażowaniu w wolontariat, Ameryki Łacińskiej – o braku pracy i cierpieniach związanych z różnymi chorobami, Afryki – o dzieleniu się dobrami w obliczu ubóstwa, zaś Azji – o roli dialogu w rodzinie, dyskryminacji i prześladowaniach religijnych. Przed modlitwą różańcową zostały wprowadzone flagi wszystkich krajów, których przedstawiciele przybyli na Światowe Spotkanie Rodzin. Biało-czerwoną flagę wniósł członek polskiej delegacji, Jacek Pulikowski. Na zakończenie modlitwy różańcowej odtworzono nagranie przemówienia Benedykta XVI do rodzin świata. Zaapelował on o obronę tożsamości rodziny i jej praw oraz przypomniał, że zadaniem rodziny jest propagowanie sprzyjającej im kultury i polityki. Ojciec Święty zaapelował do wiernych, aby „promowali tożsamość rodziny, zgodnie z antropologiczną wizją obecną w Ewangelii”. Natomiast organizacje prorodzinne zachęcił do zacieśnienia współpracy i koordynacji działań po to, aby ich aktywność była „bardziej wyrazista”. Benedykt XVI podkreślił, że nie można mylić rodziny z „innymi formami wspólnego życia”, a rodzinie należy się „odpowiednia ochrona kulturowa, prawna, społeczna i zdrowotna” oraz wsparcie ekonomiczne.

„Rodzinna mozaika”

Jedną z inicjatyw towarzyszących kongresowi była „mozaika rodzin”, czyli gigantyczny portret Benedykta XVI, ułożony z 5 tysięcy zdjęć rodzin z całego świata. Z prawej strony na czerwonym tle umieszczono herb Benedykta XVI i logo VI Światowego Spotkania Rodzin. Twórcami tego dzieła byli Alfredo Martinez i Christian Jimenez. „Mozaika rodzin” została wręczona kard. Bertone z prośbą, by przekazał ją Ojcu Świętemu.